Medya mafyası ihaneti affder mi

Soruyu soran benim.

Ama ‘‘Evet mafya ile medya arasında bir benzerlik vardır’’ diyen Amerikalı bir gazeteci.

Hafta sonu onun yazdığı ‘‘Bias’’ adlı yeni kitabı okudum.

ÜNLÜ GAZETECİ

Kitap yeni çıktı, Amerikan medya çevrelerinde epey lafı ediliyor.

Yazar, Amerika'nın üç büyük kanalından biri olan CBS'in ünlü anchorman'i Dan Rather'ın yanında uzun yıllar çalışmış bir gazeteci olan Bernard Goldberg.

‘‘Bias’’, taraf tutmak, tarafgirlik olarak çevrilebilir.

Yazarın tezi şu:

Bugün Amerikan televizyon haberciliğine, ‘‘demokrat liberal’’ bir ‘‘haber mafyası’’ egemendir.

Ve Amerikan halkı, bütün haberleri bu ‘‘çetenin’’ taraflı gözüyle izler.

Yazar, kitaba yukarda sorduğum soru ile başlıyor.

Bir gün televizyonda Amerikan mafyasını anlatan ‘‘Soprano’’ dizisini seyrederken birden şunu fark etmiş.

‘‘Mafyanın kuralları ile haber mafyasının kuralları birbirine çok benziyor.’’

Mafya'nın affetmeyeceği en önemli yanlışlık şuymuş:

‘‘Aile içinden birinin, yanlış bir kişiye konuşması.’’

Türkçe argodaki karşılığı ile şöyle dersek belki daha kolay anlaşılır:

‘‘Bir mafya üyesinin, aile dışından birine ötmesi.’’

Yazar, ‘‘Mafya işte bunu affetmez’’ diyor.

Ve aynı kuralın ‘‘Amerikan haber mafyasında da’’ geçerli olduğunu iddia ediyor.

Örnek olarak da birlikte çalıştığı ünlü anchorman Dan Rather'ı veriyor.

Tıpkı büyük mafya babaları gibi, Dan'ın da, ‘‘aile içinden birinin ötmesini affetmediğini’’ iddia ediyor.

OMERTA KURALI

Kitabın yazarı, 25 yıl birlikte çalıştıktan sonra, bir gün oturup Wall Street Journal Gazetesi'nin görüş bölümüne bir yazı yazarak, CBS News'ta haberlerin ‘‘nasıl sol liberal’’ bir süzgeçten geçirilerek ‘‘çarpıtıldığını’’ anlatmış.

Kendi deyişiyle o gün ‘‘Omerta kuralını’’ ihlal etmiş.

Ve bu onun CBS'te sonu olmuş.

Yazının çıktığı gün Playboy Dergisi'nde çalışan bir arkadaşı onu arayıp, şaka yollu şunu söylemiş:

‘‘Hemen FBI'a başvur, seni tanık koruma programına alsınlar.’’

Dan Rather'ın ekibinden biri arkadaşlarının bu hareketini şöyle değerlendirmiş:

‘‘Bu olayda kendimi, eşine tecavüz edilmiş, çocuğu kaçırılmış gibi hissettim.’’

HABER ELİTİ

Kitabın yazarı, öteki iki büyük kanalın ünlü anchorman'leri Peter Jennings ve Tom Brokow'dan da benzer örnekler veriyor.

Ve Amerikan haberciliğini işte bu ‘‘haber mafyasının yönettiğini’’ söylüyor.

Yazar, bu ‘‘haber elitinin’’ Manhattan ve Georgetown gibi kendilerine ait ‘‘gettolarda’’ oturduğunu, halkın içine hiç girmediğini, ama oturdukları yerden ahkám kestiğini söylüyor.

Bu suçlamalar size tanıdık gelmedi mi?

Bizde de birtakım gazeteciler, durmadan başka gazetecileri, ‘‘plazalarda oturmakla’’, ‘‘halkın içine girmemekle’’ eleştirmiyorlar mı?

Gerçi bizde bu eleştirileri yapanların bazılarının, bırakın halkın içine girmeyi, aynı gazetedeki öteki arkadaşlarının içine bile girmediklerini, binaların garajından direkt odalarına çıkıp, akşama kadar orada oturduklarını biliyoruz.

Ama ‘‘plaza gazeteciliği’’ eleştirisi ile ikiyüzlülüğün dünyadaki en müthiş örneklerini vermekte hiçbir sakınca görmezler.

Ben de Türkiye'de, kendine liberal etiketi yapıştırmış bir kesimin, medyada, toplumda sahip olduğu yerden yüzlerce kere daha fazla temsil edildiğine inanıyorum.

Ama benim üzerinde durmak istediğim asıl mesele şu.

Acaba her çalışma ortamının kendine ait bir ‘‘Omerta kuralının’’ bulunması gerekmez mi?

Ben uzun süre bir ekipte çalışıp, hiçbir eleştiri yapmadan bekleyip, daha sonra içerde olup biteni yazan insanlara hep şüpheyle baktım.

Daha doğrusu, kendini ‘‘melek’’ yerine koyup, bütün ötekileri ‘‘şeytan’’ olarak tanımlayan bu yaklaşımlardan iğrendim.

Ama size bunca yıllık yöneticiliğin ve işyeri arkadaşlığının hepimize ispatladığı bir gerçeği söyleyeyim mi...

AİLE İÇİ KURAL

‘‘Aile içi kuralları çiğneyenler’’ başarılı gazeteciler arasından çıkmıyor.

Nerede mesleği ıskalamış, hayatında doğru dürüst hiçbir mesleki başarıya imza atamamış insan varsa, böyle davranışlar onlardan çıkıyor.

Dan Rather, Peter Jennings, Tom Brokow yıllardır o koltuklarda oturuyor.

Aileye ihanet edenler gidiyor, onlar sapasağlam ayaktalar.