Mavi-yeşil kasaba:Tirilye

Tirilye adının nereden geldiği konusunda üç farklı rivayet var. İlki Cenevizliler zamanında Sivzi, Tirilye ve Kapanca adlı üç köy, korsanların saldırılarından korunmak için Tirilye'de toplanır ve Tirilye oluşur.İkinci rivayete göre M.S 376'da İznik Konsulü’nde Aya Yani, Aya Yorgi ve Aya Sotri adlı üç papaz başpiskopos tarafından aforoz edilince Tirilye'ye gelirler. Bu üç papaz nedeniyle buranın adı (Tri: üç İlya: papaz) Tirilya olur. Sonuncu rivayete göre ise Latince Trilye kırmızı balık, barbunya anlamına geliyor. Barbunyanın bu bölgede bolca bulunduğu ve hatta zamanında Doğu Roma İmparatorluğu'na barbunya gönderildiği söyleniyor.Tirilye'de 20. yüzyıl başına kadar halkın çoğu Hıristiyandı. Mübadeleyle Yunanistan'a göç eden Rumların yerini Selanik ve Girit'ten gelen Türkler aldı. Halk mübadeleyi kendi arasında şaka yollu bir ifadeyle ‘‘Oradaki gavurcuklar buraya, buradaki gavurcuklar oraya’’ şeklinde tanımlıyor. 1963 yılında Tirilye'nin adı Zeytinbağı olarak değiştirildi, ancak herkes tarafından bilinen ve kullanılan ismi hálá Tirilye.KİLİSELERDEN BİRİ DÜĞÜN SALONUTirilye'de bugün sadece üç kilise ve bir manastır var. Tirilye'ye adını veren üç papazdan birinin adını taşıyan Aya Yani Manastırı'nın bir kaç duvarı ayakta. Kemerli Kilise de Tirilye'nin önemli eserlerinden birisi. Ancak gezmek için anahtara ihtiyacınız var çünkü kilise özel bir şahsa ait. Anahtarı belediyeden ya da civardaki insanlardan temin edebilirsiniz. Kemerli Kilise'nin yakınındaki Dündar Evi diye bilinen Yuannes Kilisesi'ni ise gezmek mümkün değil, çünkü içinde oturanlar var. Halk arasında Yemekhane olarak bilinen Agium Vasiliu Kilisesi bugün düğün salonu. Yunanistan'dan kiliseleri ücretsiz onarma teklifi gelmiş, ancak şartları öncelikle eserlerin kamulaştırılması.Osmanlılar tarafından camiye dönüştürülen ve Fatih Camii adını alan Hagios Stephanos Kilisesi bugün hálá ibadete açık. Fatih Camii'nin hemen yanında Yavuz Sultan Selim zamanında yaptırılan hamam ise kullanılmıyor. Kasabanın en görkemli yapılarından biri olan Taş Mektep 1909'da papaz okulu olarak neo-klasik tarzda inşa edilmiş. Makarios'un okuduğu okul olarak bilinen Taş Mektep'te eğitim 1988'e kadar sürmüş.Tirilye'nin dar sokaklarındaki eski Rum evlerinin bir kısmı restore edilmiş. Çoğunun kapı ve pencere önleri çiçeklerle dolu. Mübadele sonrası göç edenler kasabayı ziyaret ettiklerinde eski evlerini kolayca bulabiliyor. Bir süre önce Tirilye, Yunanistan'da aynı adı taşıyan kasabayla kardeş şehir olmuş. Kasaba halkından Rumca'yı unutmayanlar geldiklerinde kardeş şehirdeki dostlarına kılavuzluk yapıyorlar.ZEYTİNİN TADINA MUTLAKA BAKINTirilye zeytini, orta boyda, küçük çekirdekli ve çekirdeği meyvesine yapışmayan çok lezzetli bir zeytin. Sofralık olarak tüketilen zeytinlerden alınan ikinci ürün zeytin yağı. Bu enfes zeytinyağı, kekik ve pul biberle yeniyor, salatalarda da çok lezzetli oluyor. Kasabada pek çok yerde zeytin satılıyor ancak Emil Zeytincilik gelen herkesin uğradığı bir yer. Balıkçılık da önemli Tirilye'de. Deniz kenarında Liman Restaurant, Şekerev ve Savarona balık lokantaları sıralanıyor. Savarona'nın sahibi Ercan Kara kasabaya gelen herkesi tatlı sohbetiyle etrafına topluyor. Lambalı radyodan çalan türküler eşliğinde önce nefis ekmeklerle zeytinlerin tadına bakıyorsunuz ardından balıklar geliyor. Karşıdaki Armutlu'nun ışıklarına bakarak keyifli bir akşam geçiriyorsunuz. Akşamın keyfini yarıda bırakıp apar topar dönmeyin. Bu sevimli kasabada bir gece kalın. Sabah erken kalkıp 180 yıldır sadece sabahları açık olan simitçi fırınından simit alın. Cevizli lokumun tadına mutlaka bakın. Yöreye özgü bu yemek sanılanın aksine tatlı değil, bir çeşit börek. NASIL GİDİLİRİstanbul Yenikapı'dan deniz otobüsüyle Mudanya'ya gittikten sonra iskele önünden kalkan minübüslerle 20 dakikada Tirilye'ye ulaşılıyor. İstanbul'dan otomobille gelenler Eskihisar'dan Topçular'a feribotla geçtikten sonra Yalova üzerinden Bursa yoluna çıkmalı. Gemlik'i üç km. geçtikten sonra sağda Kurşunlu sapağına girerek Kurşunlu, Güzelyalı, Mudanya üzerinden Tirilye'ye ulaşabilirsiniz. Yol biraz dar ancak manzarası çok güzel. Bursa-Çanakkale yolundan Mudanya'ya gelmek daha fazla zaman alıyor ancak yol daha geniş. Balıkesir-Karacabey üzerinden gelenler için Uluabat Gölü, Karaağaç ve Taşpınar üstünden geçen yol daha kestirme. Karayolları yön levhalarında Zeytinbağı kullanılıyor. Bursa'dan Tirilye minibüs fiyatı 2 milyon, Mudanya'dan binerseniz 1 milyon 200 bin liraya gelebilirsiniz.NE YENİR?Sahilde yan yana sıralanmış balık lokantalarında taze balık yiyebilirsiniz. Ancak balık fiyatları çok ucuz değil. Gününe göre fiyatlar değişebiliyor. Levrek, çupra 10, barbunya 9, tekir 8, mezgit ve karides 7, kalamar 6 milyon lira.NEREDE KALINIR?Yeni açılan Hotel Tirilye, Savarona Pansiyon ya da küçük pansiyonlarda konaklayabilirsiniz. Klima, TV ve buzdolabı bulunan Hotel Tirilye'de oda fiyatları bir kişi kahvaltı dahil 40, iki kişi 60, üç kişi 80 milyon lira. Deniz kenarındaki Savarona Pansiyon kişi başı 15 milyon. Kasaba içindeki pansiyonlarda kalma süreniz uzadıkça fiyatlar düşüyor. Günlük 25, haftalık 20 ve 15 gün kalırsanız 15 milyon.NE ALINIR?Pek çok yerde zeytin satılıyor. Pek çoğu isimsiz. Şık zeytinyağı şişeleriyle Emil Zeytincilik girişte dikkatinizi çekecektir. Emil'den defne yaprağı katkılı zeytin yağı sabunlarından da satın alabilirsiniz. Zeytinin kilosu 3.5-4, zeytinyağının litresi ise 6 milyon lira.ÖNEMLİ TELEFONLARHotel Tirilye: 0224 563 22 20Liman Restaurant: 0224 563 24 10Savarona Balık Restaurant ve Pansiyon: 0224 563 26 08Tirilye Belediyesi: 0224 563 20 15Tirilye Minibüsleri: 0224 563 27 13İDO Danışma: 0212 516 12�