Masa üstü kitaplarından

Onları masamızın üstünde ya da en çok kullandığımız kitaplık raflarında bulundurmalıyız.

Mimarlık da son yıllarda gündemde olan konulardan biri.

İki açıdan bu konuda hazırlanmış müracaat kitapları önem taşıyor.

Birincisi, dünyadaki önemli yapılar, akımlar, dönemleri öğrenmek için.

İkincisi, ülkemizde yapılan çalışmaları donanımlı bir biçimde değerlendirmek.

İki ciltten oluşan Mimarlık Atlası’nın(*) cilt başlıkları şöyle:

1. Cilt: Mezopotamya’dan Bizans’a Mimarlık Tarihi

2. Cilt: Romanesk’ten Günümüze Mimarlık Tarihi

Böyle kitaplar iki türlü okunmalıdır. Ya tarihi öğrenmek için okursunuz ya gezerken gördüğünüz bir yapı hakkında ya da bir kitap/yazı okurken bahsi geçen yapı hakkında bilgi edinmek istersiniz. Her açıdan açıdan da size yararlı olur.

* * *

HER cildin başında o ciltteki bilgilerin niteliği yazılmış, kitabın özelliğini bu yazıdan öğrenebiliriz:

“İnsanların yaşadıkları mekânları sağlam, uzun süreli ve rastlantılardan bağımsız olarak düzenleme gereksinimleri çok eskidir. Bu gereksinimler sonucunda yeni yapı malzemeleri, mekanik ve statik yasaları keşfedilmiş, süslü bezemeler için doğada örnekler bulunmuştur. Çok erken devirlerde, özellikle temsili ve dinsel yapılar, iyi düşünülerek inşa edilmiş ve estetik olarak gelişmiş ‘yapı sanatı’na, ‘mimarlık’a sahiptirler. Çoğunlukla politik-dinsel olayların etkisindeki stil tarihi aynı zamanda kültür tarihidir ve genel tarihin bir aynasıdır.

Mimarlık Atlası’nın ilk cildi “Genel Bakış” ve “Mimarlık Tarihi” bölümlerinden oluşmaktadır. Avrupa ve Ön Asya bölgesinin yapı-mimarlık tarihi, ilk bölümde Mezopotamya’nın yüksek uygarlıklarından başlayarak Erken Hıristiyanlık mimarisine kadar ulaşır. Coğrafi haritalar ve zaman çizelgeleri her bölüme ait giriş bilgilerini verir. Genel bakış, her bir yapı elemanının (örneğin çatı, pencere, merdiven) biçimsel oluşumu için çeşitli olanakları ortaya koyar; bu yapı elemanlarının temel biçimleri tüm stil dönemlerinden geçerek günümüze kadar devamlılık gösterir.

İkinci cilt, Romanesk’ten günümüze kadar olan yapı-mimarlık tarihini içermektedir.”

Mimarlık Atlası’nın Önsöz’ünde kitabın yazılış tekniği ve amacı açıklanmaktadır:

“Mimarlık Atlası, okura yapı sanatının kimliğini, amaçlarını ve tarihini tanıtmayı ve okurun, sanat tarihinin bu çok karmaşık kısmında daha fazla derinleşmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Kitabın tasarımı ve kurgusunda bu amaç, önemle göz önüne alınmıştır.”

* * *

KİTABI dilimize çeviren Doğan Tuna’nın dileğine ben de katılıyorum: “Ancak çeviri sırasında Atlas’ta ‘İslam-Türk Mimarlığı’ ile ilgili bilgi olmayışı dikkatimi çekti. Bu nedenle, Atlas’ın üçüncü cildi olarak, aynı ülkeler ve düzende böyle bir çalışmanın yayına hazırlanmasını temenni ederim.”

Mimarlık konusunda başvuracağınız değerli bir kitap.

(*) Mimarlık Atlası, 1.Cilt Mezopotamya’dan Bizans’a Mimarlık Tarihi, 2. Cilt Romanesk’ten Günümüze Mimarlık Tarihi/Metin: Werner Müller/Çizelgeler: Gunther Vogel/Çizimler: Inge Szasz-Jacobi, Istvan Szasz/Almancadan Çeviren: Prof.Dr.Doğan Tuna/Yem Yayın.