100 kadından 3'ü Polikistik Over Sendromlu

Dr. Halit Fırat ErdenPolikistik over sendromu nedir? Hangi sıklıkta görülür?Polikistik over sendromu, üreme çağındaki kadınlarda en sık karşılan problem. Üreme çağında, yani 13-50 yaşları arasında kadınların yarısı, tüm kadınların da yüzde 10'u bu sendromdan etkileniyor. Hastaların sıklıkla karşılaştıkları diğer problem ise yumurtalık kistleri. Bunlar ultrasonografide yumurta etrafında inci tanesi gibi dizilmiş küçük kistler.Belirtileri nelerdir?Sendromun genel belirtileri; adet düzensizliği (yılda 6 veya daha az adet) ve kanda testosteron yüksekliği ve tüylenmede artma, sivilcelenme şikayetleri. İnci tanesi gibi tanımlanan yumurtalık kistlerinin görünmesi şart değildir.Bu sendromun başka hangi problemlere yol açıyor?Hastaların jinekoloğa başvuru nedenleri genellikle; adet düzensizliği, kıllanma, yağlı cilt veya sivilce ve en önemlisi kısırlık. Kadınlarda en önemli kısırlık sebebi. Polikistik over sendromlu hastaların yumurtalıklarından fazla miktarda testesteron (erkeklik hormonu) üretildiği ve salındığı için, tüylenme olabiliyor. Toplumda şikayetlerinin görülme sıklığı ve derecesi genetik ve etnik kökenden etkilenebiliyor.Peki genetik mi?Hastalığın temelinde çok önemli rol oynayan insülin direncinin de genetik olduğunu hatırlatmak istiyorum. Bu hastalık, sadece adet düzensizliği ve yukarıda anılan şikayetlerle giden bir hastalık olmayıp, uzun dönem sağlık riskleri de taşıyor. Vücutta, kan şeker seviyesini düzenleyen insülin hormonuna karşı bir direnç vardır. Bu hastalarda yüzde 30 civarında gizli şeker, yüzde 8-10 civarında diyabet hastalığına rastlanmaktadır. Ailede şeker hastalığının görülmesi ve şişmanlık bu riskleri daha da artırmaktadır.Şişmanlığın rolü nedir?Bu hastaların yüzde 40-50'si şişman. Sadece en basiti kilo vererek hastaların bir kısmında yumurtlama kendiliğinden sağlanabilir ve diğer hastalıkların riski de azalır.Polikistik over sendorumu neden kısırlığa yol açıyor?Gebe kalamamak sık başvuru nedenlerinden biri. Yine bu sendromun en önemli belirtilerinden birinin insüline karşı vücudun direncinin artması olduğunu belirtmiştik ve hiperinsulinemi yani artmış açlık kan şekeri yüksekliğidir. Bu da erkeklik hormonlarının yükselmesine, beraberinde yumurtalıkların görevini kontrol eden merkezin durumun bozarak yumurtlamamaya, adet görememeye ve kısırlığa yol açar. Çocuk isteği olduğunda yumurtlatma tedavisi planlamaktayız. Yine gebelik elde edilemezse üremeye yardımcı tedavi yöntemleri öneriyoruz.Tedavisi nedir?Bütün bu artan uzun dönem sağlık risklerinin temelinde insülin direnci yatıyor. İnsülin direncinin genetik olduğu düşünülüyor. Çevresel faktör olarak da şişmanlık, şeker hastalığına yakalanma riskini artırıyor. Bu risklerin en aza indirgenmesi için öncelikle hayat tarzı değişikliği, yani az kalorili diyet ve düzenli egzersiz, ikincisi insülin hassaslaştırıcı ilaç kullanımını öneriyoruz.Hazırlayan: Mesude ERŞAN/ Kelebek