Dünyanın dört bir yanından yiyene kendini iyi hissettiren yiyecekler

Yediklerimiz fiziksel durumumuzun yanı sıra ruhsal ve zihinsel durumumuzu da etkiliyor. Hatta bazı yiyecekler var ki üzgün ya da mutsuz olduğumuz zamanlarda yediğimiz takdirde keyfimizi yerine getiriyor, bize kendimizi iyi hissettiriyor. Bireysel tercihler farklı olsa da fırından yeni çıkmış sıcacık bir ev yapımı poğaçanın, bol limonlu bir mercimek çorbasının, yanında tavşan kanı çayla peynirleri eriyip ekmeğinin dışına taşmış çıtır çıtır bir tostun yiyene mutluluk verdiği ortada.

Peki başka ülkelerde insanlar kendilerini iyi hissetmek için neler yiyor? İşte cevabı…

Fransızların soğan çorbası kış aylarında altına sığındığınız bir battaniye gibi. Sıcacık ve yumuşacık. Üstelik üzeri bol miktarda erimiş peynirle kaplı. Yanında da genellikle çıtır çıtır kızarmış ekmek olan soğan çorbasının tadına doyum olmuyor.

Yani balık ve kızarmış patates. Mezgit benzeri bir balığın dışı çıtır bir hamurla kaplanıyor. Bol yağda kızartılan balıklar tartar sosuyla servis ediliyor. Patatesler de bol miktarda sirkeli ve tuzlu bir sosa bulanıyor. Fish and chips’in gazete kağıdından paketlerde satılması da hoş bir detay.

Kanada’nın Montreal şehrinde doğup milli yemek mertebesine yükselen poutine için kızarmış patates dilimlerinin üzerine peynir parçaları ve bol miktarda et suyu sosu ilave ediliyor. Poutine’in zaman zaman “Kanada salatası” diye anıldığını da belirtelim.

Chilaquiles’in yerel bir dil olan Nahuatl dilindeki kelime anlamı “acı biber soslu”. Çıtır çıtır üçgen tortilla parçaları salsa sosuyla birlikte tavaya alınıyor. Üzerine bol miktarda peynir kırıntısı ve krema ekleniyor. Üstelik bu nefis yemek genellikle kahvaltıda tüketiliyor.

Hindistan mutfağının ekmeği naan, sıcak tandırlarda pişiyor ve yumuşacık oluyor. Bu ekmek genellikle sulu yemeklere bandırarak yense de tek başına da yenebilecek kadar lezzetli. Özellikle peynirli, sarımsaklı naan’ların tadını çıkarmak için başka hiçbir şeye ihtiyacınız yok.

Avusturya’nın milli yiyeceği schnitzel için kemiksiz dana eti dövülerek inceltiliyor, ekmek kırıntılarına bulanıp çıtır çıtır olana kadar kızartılıyor. Schnitzel’in üzerine limon sıkarak yenmesi de yaygın bir adet.

Bol malzemeli, çok renkli ve besleyici paella, üzeri deniz mahsulleriyle bezenmiş enfes bir pirinç yemeği. Kocaman tencerelerde yapılan paella, dünyanın neresine giderseniz gidin İspanyol mutfağı denince akla ilk gelen lezzetlerden.

Kuşbaşı doğranmış dana eti, patatesler ve havuçlar ile gulaş çok sevilen ve dünyanın birçok yerinde iyi tanınan bir yemek. Görüntüsü de lezzeti de bizim damak zevkimize çok uygun.

Roma yakınlarındaki Lazio şehrinin yemeği olan spaghetti alla carbonara’nın özelliği zeytinyağı, jambon, parmesan peyniri ve yumurta sarısından yapılan sosu. Üzerine de biraz taze çekilmiş karabiber seperseniz, bütün makarna severlerin kalbini kazanabilirsiniz.

Pierogi için Polonya mantısı diyebiliriz. İçi genellikle peynir ve patatesle dolu olan bu haşlanmış mantılar bol miktarda ekşi krema ve karamelize soğanla birlikte servis ediliyor. Patatesli mantı sevenlerin mutlaka denemesi gereken lezzetlerden.

Hamursuz Bayramı’nda yenen mayasız matsa ekmeği ve yumurtadan yapılan bu hamurlu çorbayı tadanlar çok beğeniyor. Hamur topları çorbanın suyundaki bütün aromayı çektiğinden hem yumuşacık hem de leziz oluyor.

Pirinçle yapılan congee, çorba ile pilav arasında kıvama sahip bir yemek. Özellikle kahvaltılarda tüketilen ve başka Doğu Asya ülkelerinde de oldukça popüler olan congee’nin lezzeti çeşitli malzemeler ve soslarla artırılabiliyor.

Picadillo’yu basitçe domatesli kavrulmuş kıyma olarak özetlemek mümkün. Latin Amerika’nın birçok yerinde yapılan ve zevkle tüketilen picadillo’nun içine bazı yörelerde tuzlu zeytin, bazı yörelerde ise tatlı kuru üzüm eklenebiliyor.

Komşumuz Yunanistan’ın musakkası bizim bildiğimizden biraz farklı. Patlıcanlar ve patatesler dilim dilim kesilip kızartıldıktan sonra aralarına baharatlı kıymalı sos yerleştirilerek kat kat tepsiye diziliyor. En üst katman ise rendelenmiş peynir ve beşamel gibi bir sostan oluşuyor.

Ekşi mayalı ekmek ve eriyen cheddar gibi bir peynirle yapılan peynirli tost, genellikle yanında domates çorbasıyla birlikte geliyor ve çorbaya batırılarak yeniyor. Özelliklebu yemeğin bizim için de en az ABD’liler kadar mutluluk verici olabileceğini söylesek yanlış olmaz herhalde.

Mofongo, plantain adı verilen bir tür muzla yapılıyor. Bu muzlar önce salamura yapılıyor ardından kızartılıyor ve eziliyor. Sarımsak, tuz ve zeytinyağıyla lezzetlendirilen mofongo, genellikle etle ya da deniz ürünleriyle birlikte servis ediliyor.

Alman mutfağının en tanınmış yiyeceği diyebileceğimiz currywurst dışı çıtır içi yumuşacık ekmeklerle ve patates kızartmasıyla birlikte servis edilen bir tür sosis. Salçalı sosun içinde pişen sosisin üzerine bol miktarda köri baharatı serpiliyor.

Kökeni çok eskilere dayanan khichuri, Hindistan mutfağının da en sevilen lezzetlerinden. Pirinç ve mercimekle yapılan khichuri’nin özelliği bütün malzemelerin tek bir tencerede pişmesi.

Ramen, Japonya’dan çıkıp kendini bütün dünyada sevdirebilmiş bir lezzet. İçi çeşit çeşit malzemeyle dolu bu sulu makarnaların lezzeti, malzemesine göre değişebiliyor ancak verdiği keyif hep aynı. Deneyip de beğenmeyen pek az.

İran mutfağında 50’den fazla çorba var, erişte aşı da bunlardan biri ve muhtemelen en popüleri. İnce ince kesilmiş eriştelerin yanı sıra fasulye, çeşitli otlar ve yoğurtla yapılan bu çorba hem doyurucu hem de oldukça besleyici.

Yine tanıdık bir lezzet; menemenin Kuzey Afrikalı kuzeni şakşuka. Şakşuka için domates, biber ve soğan kimyonla tatlandırılarak pişiriliyor. Ardından malzemenin üzerine yumurtalar kırılıyor. Ancak menemenden farklı olarak yumurtalar karıştırılmıyor, bütün kalıyor.

İsveççe anlamı “yumurta keki” olan aggakaka kalın ama yumuşacık bir pancake. Üzeri çeşitli malzemelerle süslenen ve böylece lezzeti katlanan aggakaka’nın tavadan çıkarmadan servis edilmesi de bir diğer ilginç özelliği.

Ana maddesi pancar olan borscht, görüntüsüyle de lezzetiyle de insana keyif veriyor. Et ya da kemik suları, sotelenmiş sebzeler ve fermente pancar suyuyla yapılan borscht’un çok farklı versiyonlarını bulmak mümkün.

Kare-kare, Filipinler'de yapılan hafif tatlımsı bir tür güveç. Kare-kare’nin özelliği sosuna eklenen yerfıstıklarının verdiği o benzersiz lezzet.

Günün her saati yenebilen sosisli rulolar, milföy hamur benzeri çıtır çıtır ve yağlı bir hamura sarılmış kıymalı börekler olarak tarif edilebilir. Kıyması baharatlar, sarımsak, kırmızı biber ve soğanla lezzetlenen ruloların yapılışı da çok basit.

Ake bir tür meyve ve tuzlu balıkla bir araya geldiğinde Jamaika’nın milli yiyeceği haline geliyor. Yanında kızarmış plantain ve pirinçle servis edilen bu yemekte ayrıca dünyanın en acı biberlerinden biri olarak bilinen Scotch bonnet da kullanılıyor.

Bilim insanlarına göre insana kendini iyi hissettiren bu tür yiyeceklerin ortak bir özelliği var: İçlerindeki karbonhidrat ve yağ oranı. Üstelik bu oran doğada sadece bir besinde bulunuyor. Ayrıntılar linki aşağıda yer alan köşe yazısında...