Laleler kimin kucağında

ESKİ Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’den sonra gündemimizden iyice düşen Türk Cumhuriyetleri zirveleri sırasında, diğerleri Rusya’yı karşılarına almamak için çekingen dururken, Askar Akayev bu toplantılara ve bu kavrama en sıcak yaklaşan devlet başkanıydı.Rusya ve Amerika ile de eşit ilişki sürdürmeye dikkat ediyordu. Nitekim 11 Eylül’den sonra Manas’ta ABD’ye üs verdi, hemen ardından Rusya’nın isteklerini de yerine getirdi. Kırgızistan’ı Orta Asya’nın İsviçre’si yapmak Akayev’in hedefiydi. Ama Sovyet rejiminin illetlerinden kurtulamayan Orta Asya yönetimleri gibi orada da her iş rüşvetle yürüdü ve Akayev familyası kendisini Kırgısiztan’ın ağası sanmaya başladı.Kırgızistan’da halk sokağa döküldü ama muhalefetin Gürcistan ve Ukrayna’daki gibi halkı yönlendirecek güçlü bir liderliği olmadığı ortaya çıktı.* * *ÜLKEDE şu anda siyaset sahnesine hakim olmaya çalışanlar, Akayev’in bir zamanlar en yakın çevresinde bulunan simalar.Başbakan Kurmanbek Bakiyev, ülkenin en geniş muhalefet örgütü olan Kırgızistan Halk Hareketi lideri ve eski başbakan.Neden istifa ettiğini anımsıyor musunuz? 2002’de güneyde yaşayan Özbekler yine ayaklanmışlar ve hükümet bu ayaklanmayı çok sert biçimde bastırmıştı. Bakiyev o zaman da başbakandı ve olayların bastırılmasının sorumluluğunu üstlenmek zorunda kalarak, istifa etmişti. Yeni güvenlik bakanlığına atanan Felix Kulov, yolsuzluk nedeniyle hapisteydi. Yeni Dışişleri Bakanı Rosa Otunbayeva, Akayev’in dışişleri bakanıydı. Her operasyona bir isim veren militarist anlayışa uygun olarak, Lale Devrimi adını alan Kırgızistan’daki gelişmelerin aktörleri bunlar ve tabii yoksul, umutsuz etnik farklılıkları olan halk yığınları.* * *KIRGIZİSTAN, Akayev’in planladığı gibi tarafsız bir İsviçre olamadı. ABD, Rusya ve Çin arasındaki rekabetin en yoğun olduğu bu coğrafya için bu hayal fazlaydı belki de.ABD için Orta Asya’ya açılan kapının kilidi niteliği taşıyan Kırgızistan, Rusya açısından da aynı anlama geliyor. Çin’in de Orta Asya pazarlarına açılan en önemli kapısı. Ayrıca Uygur özerk bölgesi ile de ortak sınıra sahip. Akayev’in, Rusya ve ABD’ye karşı Çin alternatifini yaratmak amacıyla Çinlilere 99 yıllığına büyük miktarda toprak kiralaması ABD için bardağı taşıran damla oldu. Şaibeli seçimlerden sonra ABD’nin Bişkek Büyükelçisi Steve Young’ın Akayev’e, görevden çekilmeyi önerdiği, bunun üzerine onun Çin’e daha da yakınlaştığı ileri sürülüyor. Muhalefet çevreleri Akayev’in, 100 bin Çinlinin bölgeye yerleşmesi karşılığında Çin’den destek sözü aldığını söylüyorlardı. Issık Gölü’nün güneyinde Çinlilere 800 hektarlık alanın kiralandığı, Kırgız vatandaşlarının buralara girişinin Çin güvenlik görevlileri tarafından engellendiği haberleri sinirleri daha da geriyordu. Hatta, Akayev’in, ‘Kırgız halkının tembel olduğu Çinlilerin bu alanları daha iyi ekip biçeceklerini’ söylediği dolaşıyordu kulaktan kulağa. Nitekim, yeni hükümeti resmen tanımamalarına rağmen ABD ve Rusya muhalefete tam destek verdiklerini açıklarken, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Liu Jianchao , ‘Çin, devrilen liderinin darbe olarak nitelediği bu gelişmeleri yakından izlemektedir’ açıklamasıyla yetindi. Kırgızistan, bir zamanlar Türkiye’ye ne kadar yakındı. Şimdiyse ne kadar uzak. Lalere uzanan çok. Ama Rusya ve Çin’in elleri boş kalmış gibi görünüyor. Laleler Washington’un kucağında.