Kutlu Savaş'ın Çatlı tespiti

Sedat ERGİN

Bundan on gün önce kaleme aldığımız ‘‘Kenan Evren-Abdullah Çatlı bağlantısı’’ başlıklı yazımızda, Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın Susurluk raporunda 12 Eylül askeri yönetiminin Abdullah Çatlı'yı kullandığı yolundaki saptamasını konu almıştık.

Yedinci Cumhurbaşkanı Kenan Evren, bu saptamanın hatalı olduğunu açıklamış, ardından cumhurbaşkanlığı döneminde istihbarat başdanışmanlığını yapan Erkan Gürvit aynı doğrultuda ikinci bir açıklama yapmıştı.

Birbirleriyle çelişen rapor ve açıklamaların okurlarımızda yarattığı belirsizliği giderebilmek için bazı hususların altını bir kez daha çizmek gerekiyor.

Çatlı, Savaş'ın raporunun kamuoyuna açıklanmayan, ancak elimize geçen 77, 78, 79 ve 80. sayfalarında yer alıyor.

Raporun 77. sayfasında, MİT'in Çatlı hakkında hazırladığı bir bilgi notu aynen aktarılıyor.

Bu nota göre, Çatlı ile MİT arasındaki ilk temas 22 Ekim 1983 tarihinde, Turgut Özal'ın kazandığı 6 Kasım seçiminden tam iki hafta önce kuruluyor.

* * *

MİT'in notunda, Çatlı'nın Ermeni hedeflerine dönük gerçekleştirdiği beş eylem, tarih ve yer verilerek sıralanıyor. Buna göre, ilk eylem 5 Aralık 1983 tarihindeki bir bombalama olayı. Bir başka deyişle, eylem gerçekleştiğinde başbakanlık koltuğunda Özal oturuyor.

Çatlı'nın beşinci ve son eylemi ise 24 Haziran 1984 tarihini taşıyor.

Buradan çıkan sonuç, Çatlı'nın eylemlerinin tümünün ANAP dönemine rastladığıdır.

Savaş'ın raporunun 78. sayfasında ise Avrupa'da Ermeni hedeflerine karşı gerçekleştirilen bütün eylemlerin dökümüne ilişkin ikinci bir MİT notu aktarılıyor.

Bu nota göre, ilk eylem 14 Kasım 1982, son eylem ise 15 Aralık 1985 tarihini taşıyor. Yaklaşık üç yıla yayılan ve Çatlı da dahil olmak üzere muhtelif gruplarca gerçekleştirilen toplam 15 eylem söz konusu.

Görüleceği gibi, ilk eylem Çatlı imzasını taşımıyor. Toplam 15 eylem içinde Çatlı'nın rol aldıklarının sayısı 5 ile sınırlı (üçte bir oranında).

Savaş, bu dökümü yaptıktan sonra şu tespitini aktarıyor:

‘‘1980'li yılların başında, o tarihte MİT mensubu olmayan Hiram Abas, Cumhurbaşkanlığı'nın izni ile Çatlı, Haluk Kırcı ve bazı ülkücüleri organize ederek yurtdışında Ermeni terörüne karşı sevk etmiş, bu grup daha sonra MİT'e devredilmiştir.’’

* * *

Kutlu Savaş, bu tespitini müsteşar yardımcısı konumundaki üst düzey bir MİT yetkilisine sorduğunu ve kendisinden ‘‘tekzip etmedikleri’’ yanıtını aldığını aktarıyor. Savaş, tespitinin MİT tarafından doğrulandığı sonucuna ulaşarak, Çatlı-Evren bağlantısını kesin bir olgu olarak sunuyor.

Oysa Evren ve Gürvit, bu saptamayı kuvvetli ifadelerle reddediyorlar. Gürvit'e göre, Hiram Abas'ın görevlendirildiği operasyon, 1982 yılında Beyrut'ta Ermeni kampları hakkında bilgi toplamaya dönük istihbari bir çalışma ile sınırlıdır ve Çatlı kesinlikle kullanılmamıştır.

Savaş'ın tezi ile Evren ve Gürvit'in açıklamaları birbirini tutmuyor.

İlginç bir nokta daha var:

MİT'in bilgi notunda, Çatlı'nın ilk eylemi olarak 6 Aralık 1983 tarihi veriliyor. Bu tarih, zamanlama olarak Savaş'ın Çatlı'nın cumhurbaşkanlığı tarafından 1980'li yılların başında kullanıldığı saptaması ile örtüşmüyor.

Çatlı'nın ilk eylemi Özal dönemine rastladığından, Savaş'ın Çatlı'nın Evren tarafından kullanıldığı tezi de tartışmalı hale geliyor.

---