Büyükada’ya Troçki Köşkü Müzesi
Güncelleme Tarihi:
Geçtiğimiz yıl sahibinin talebi doğrultusunda İBB Meclisi tarafından konut alanına alınan Rus devriminin fikri önderlerinden Lev Troçki’nin yaşadığı Büyükada’daki Arap İzzet Paşa Köşkü, Koruma Kurulu tarafından korumaya alındı. Büyükşehir Belediyesi Meclisi kararıyla konut alanından çıkartılan köşkün müze olarak değerlendirilmesi öngörüldü.
Troçki’nin devrimden sonra 1929-1933 arası 4 yıllık sürgün hayatında, ünlü konuklarını ağırladığı, günlerini balık tutarak ve Rus Devriminin tarihini yazarak geçirdiği Arap İzzet Paşa Köşkü’nün konut olarak kullanılmasına izin veren Büyükşehir’in planları, İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca uygun bulunmadı. Kurul, söz konusu taşınmazın kamulaştırılacağını belirtti. Bunun üzerine, İBB bu ayki oturumunda aldığı kararla köşkü konut alanından çıkardı. Yapının müze olarak değerlendirilmesi öngörüldü.
KÜLTÜR BAKANLIĞI DA MÜZE OLMASINI İSTİYOR
Kültür Bakanlığı Troçki Köşkü’nün önceki yıllarda köşkün müze olması istemişti. Birinci sınıf korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen tarihi yapının sahibi, İBB’ye başvurup, “Kültürel Tesis Alanı”ndan çıkarılarak “Konut Alanı”na alınmasını talep etmişti. Büyükşehir Belediyesi Şehir Planlama Müdürlüğü bu kararın, “Adalar’ın kültürel ve doğal değerlerinin korunmasına yönelik ilke kararlarına aykırılık teşkil ettiği” görüşünü bildirmesine karşın İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 16 Şubat 2012 Şubat tarihli oturumunda köşkün konut alanına alınmasını onaylamıştı.
KORUMA KURULU NE DEDİ?
Büyükşehir Belediye Meclisi’nin, Troçki’nin evinin konut olarak kullanılmasına izin veren Koruma Kurulu’nun 28 Şubat 2013 tarihli kararı şöyle:
“Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 06.11.2012 tarihli yazısından Lev Troçki’nin bir dönem yaşadığı Büyükada 130 ada, 3 parselde yer alan taşınmazın 2013 yılı Kamulaştırma Programı kapsamında değerlendirileceğinin anlaşılması, 1994 onanlı 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planında konut alanında olmasına rağmen İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 07.03.2011 tarihli kararıyla uygun görülen koruma amaçlı nazım imar planında Kültürel Tesis Alanına alınmış olması ve Troçki’nin bir dönem yaşadığı ev olarak yaygın kanaatle biliniyor olması sebepleriyle Kültürel Tesis Alanı olarak kalmasının gerekliliği karşısında plan değişikliği teklifinin uygun olmadığına karar verildi.”
TROÇKİ KİMDİR?
Asıl adı Leon Davidoviç Bronstein olan Troçki, 1879’da Güney Ukrayna’da doğdu. 1897’de Rusya İşçi Birliği adlı gizli örgütü kurdu. Çar polisince tutuklanıp Sibirya’ya sürgüne gönderildi. 1902 yılında Troçki takma adını kullandığı sahte pasaportla Viyana’ya, oradan da Londra’ya kaçtı. 1905 devriminde St. Petersburg’a dönüp İşçi Sovyeti Başkanlığı’na seçildi. 1907’de yeniden tutuklanarak Sibirya’ya sürüldü. Londra’ya kaçtı. 1917 devriminde Rusya’ya döndü. Dışişleri Komiserliği, ardından da Savaş Komiserliği’ni üstlenip Başkumandan sıfatıyla Kızıl Ordu’yu kurdu. 1924’te Lenin’in ölümünden sonra Stalin’le giriştiği iktidar mücadelesini kaybetti. 1928’de Alma Ata’ya, bir yıl sonra da Türkiye’ye sürüldü. 1933’te Fransa’ya, sonra Oslo’ya geçti. 1937’de Mexico City’ye yerleşti. 1940’ta bir İspanyol komünisti olan Ramon Mercader tarafından başına kazmayla vurularak öldürüldü.