Başbakan'ın 'çanak çömlek' dediği eserler

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “çılgın projem” olarak adlandırdığı projesini slâytlar ve animasyonlar eşliğinde açıkladı. Açıklamalarda yeni projelerinin yanı sıra bitişi geciken Marmaray projesinden de bahsetti. Başbakan kazılar sırasında çıkan eserlerin koruma altına alınmasını, bitimi 4 yıl geciken projenin sebebi olarak gösterdi ve eserleri ‘çanak çömlek’ olarak değerlendirdi. 

MARMARAY PROJESİ SIRASINDA BULUNAN TARİHİ ESERLER

Marmaray projesi kapsamında başlayan çalışmalar her ne kadar projeyi hayata geçirme tarihini 4 yıl kadar ertelese de İstanbul’un 8 bin yıllık kültür hayatının gelişimine ışık tutuyor.

Üsküdar Sirkeci Yenikapı ve Sultanahmet’te yaklaşık 58 bin metre karelik alanda gerçekleşen kazılar sırasında elde edilen bulgular arasıda şimdiye kadar Neolitik, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait mimari kalıntılar ile 7 bin 600 adet taşınabilir kültür varlığı gün ışığına çıkartıldı.

Sirkeci ve Üsküdar’da da yine Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait mimari kalıntılar ile birlikte Roma ve Helenistik dönemlere ait çeşitli eserler bulundu.

Sultanahmet eski cezaevi bölgesinde 1997 yılında başlatılan ve halen devam eden 17 bin metre karelik alandaki kazılarda da Bizans Büyük Sarayı’na ait birçok yapı kalıntısı ve küçük buluntu gün ışığına çıkartıldı.

Tüm bunlar İstanbul gibi bir şehrin topraklarından binlerce yıllık hayatlar ve yaşamlar geçtiğinin bir göstergesi. Kazılar sonucu ortaya çıkan kültür varlıkları İstanbul’daki denizcilik, ticaret, günlük yaşam ve topografyaya ilişkin çok yeni bilgiler sunuyor.

4 YILLIK GECİKME NORMAL Mİ?

Peki, Başbakan neden kazılarda çıkan ve İstanbul’un 8 bin yıllık kültür hayatının gelişimine ışık tutan eserlere ‘çanak çömlek’ olarak değerlendirdi.? Ve çıkan bulgular nedeniyle yaşanan 4 yıllık gecikme gerçekten normal bir süre mi?

İşte bu soruları ünlü tarihçi ve arkeologlara sorduk…

"BAŞBAKAN'A YALAN SÖYLÜYORLAR"

İlber Ortaylı - Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü

Kazıların 4 yıl gecikmesi çok normal. Çünkü kazılar sırasında çıkan özellikle Yenikapı’daki eserler çok değerli. Başbakan’a nasıl iletiliyor bilmiyorum ama müteahhit firma gecikiyor. Ya işletmede ya işçilerle ilgili problemlerden yaşanan gecikmelerden dolayı Başbakan’a eserleri bahane göstererek yalan söylüyorlar.

"4 YILLIK GECİKME BAHANE" 

Doç. Dr. Necmi Karul - İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi

Projeye başlanmadan önce eğer gerekli etütleri yapsalardı bu kadar gecikme yaşamazlardı. Çünkü kazılar sırasında çıkan bulgular çok önemli nitelikte. İstanbul gibi önemli bir kentte eğer kazı yapacaksanız uluslar arası standartlarda etüt yapılması gerekirdi. Kimseye suç atılmasın. 4 yıllık gecikme çok normal.

Ve ayrıca Yenikapı kazılarındaki bulgular İstanbul’un bir dünya kenti olduğunu bir kez daha kanıtladı. Kesinlikle bu önemi anlamamaktan kaynaklanıyor. 4 yıllık bir gecikme bir bahane.

"ÇANAK ÇÖMLEK BİR ENGEL DEĞİL"

Nezih Başgelen - Arkeolog / Editör

Yatırımların kaçınılmaz olduğu durumlarda, ne yazık ki kültürel ve doğal değerlerin kaybını en aza indirecek akılcı ve gerçekçi çözümleri geliştiremiyoruz. Bilinen atasözümüzde olduğu gibi pireye kızıp yorgan yakma aşamasındayız. Bunun yerine bu konuda yürürlükte olan yasa ve yönetmeliklerimizin dünyada gelişen eğilimlere göre değiştirilmesi ve ilgili bürokratik yapımızın acilen ülkemizin gerçeklerine göre organize edilmesi ivedik bir zorunluluk haline gelmiştir. Çanak çömlek meseleleri ise hiçbir şekilde bir engel değildir.