Kota yerine serbest ticaret

Ecevit, açıklamasında ABD'nin Türkiye'den yapılan tekstil ihracatına getirdiği kotalar üzerinde de duracağını ve kaldırılması yönünde çaba gösterileceğini kayda geçirmişti.

Başbakan'ın, ‘‘tekstil kotaları için yoğun çaba göstermesine gerek var mı?’’ sorusuna, Dış Ticaret Vakfı'nın önümüzdeki günlerde piyasaya çıkacak olan Made In Turkey Dergisi'nin araştırması net yanıt veriyor.

Verilere göre ABD, 135 kategoride kota sınırlaması uyguluyor.

Yani ülkesine yapılacak olan tekstil ihracatında, hangi üründen hangi ülkeden ne kadar ithal edeceğini önceden belirliyor.

ABD, Türkiye'ye ayrıcalık yapıp konfeksiyon ürünlerindeki kotayı 42 kategoriyle sınırlandırmış durumda.

Bunların dışında kalan tekstil ürünlerinde bir sınırlama koymuyor.

Örneğin, çorap için Türkiye'ye bir kota sınırlaması getirmiyor.

10 ÜRÜNDE KOTA DOLMUYOR

Türkiye'den ABD'ye yapılan toplam ihracatta da tekstil yüzde 45 ile birinci sırada yer alıyor.

İlginç olan, Türkiye'nin ABD'ye yaptığı tekstil ihracatında, sınırlama getirilmiş 42 üründen sadece 7'sinde kotalarını doldurabiliyor olması.

Bunlar; tişört, pamuklu pantolon, gecelik, bornoz, çarşaf, yünlü pantolon ve polyester kumaş cinsleri olarak sıralanıyor.

Diğer tekstil ürünlerinde ise Türkiye kendisine tanınan kotayı 10 yıldır dolduramıyor.

Örneğin, ceket, erkek gömleği, mont gibi 10 üründe getirilen kotaları doldurmak bir yana, kendisine tanınan hakkın ancak beşte birini karşılıyor.

Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Pakistan, Meksika dışındaki Güney Amerika'nın da arasında bulunduğu birçok ülke Türkiye'ye tanınan bu ayrıcalığı elde edebilmek için çırpınıyor.

Her yıl tüketime daha büyük pay ayıran 285 milyonluk ABD nüfusunun, 1.2 trilyon doları aşan ithalat hacminden pay kapabilmek için kıyasıya mücadele yaşanıyor.

ABD pazarındaki bu rekabette, İsrail ve Ürdün'ün de arasında bulunduğu bazı ülkelerle yaptığı Serbest Ticaret anlaşmaları, NAFTA, Karayipler Girişimi ve Afrika Ticaret ve Kalkınma Yasası'na imza koyan ülkeler ayrıcalıklı pozisyonlarını koruyor.

2004'TE KALKIYOR

Mücadele, ABD'nin 2004 sonundan itibaren kota uygulamasını kaldırdığında daha çetin bir hal alacak.

2004 sonunda kaliteyi ucuza satan, ABD pazarında etkin olacak.

Örneğin, bugün Türkiye bornoz ihracatında yüzde 35 kota ile önemli bir ayrıcalığa sahipken, yüzde 8'lik kota hakkı bulunan Brezilya ile 2004 sonunda eşit duruma gelecek.

Bugün Türkiye'de yerli tekstil sanayicisini bile etkileyen Çin, ABD pazarına rahatlıkla girecek.

NAFTA üyelerinin yanı sıra, Serbest Ticaret Anlaşması bulunan Ürdün, İsrail ve 4. tur müzakereleri tamamlanan Singapur, Karayipler ve Afrika şlkeleri bu mücadelede vergi avantajıyla ayrıcalıklarını koruyacak.

Bu açıdan kotaların kaldırılması yerine, ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması yapılması için gösterilecek çabanın Türk sanayicisine getirisi daha büyük olacak.