Kırmızı mucize Likopen

Sağlığınızı renklendiren ve renklerle destekleyen mucizeler içinde bugün en popüler olanları likopen, lutein ve zeoksantindir. Likopen prostat kanserine karşı sağladığı benzersiz koruma ile erkeklerin, lutein ve zeoksantin ise özellikle dejeneransına bağlı görme sorunlarını azaltıcı etkisiyle ileri yaşlıların vazgeçilmez besin destekleri arasında çoktan yerlerini aldı. Ve yeni bir bilgi: Likopenin de luteinin de aynı zamanda arındırıcı yani detoks yapıcı etkisi olduğu belirlendi. Eğer doğanın renkli mucizelerini biraz daha yakından tanımak istiyorsanız, bu yazıyı dikkatle okumalısınız.

Likopen domatese, karpuza ve pembe greyfurta kırmızı rengi veren maddedir. Likopen sıradan bir renklendirici değildir. Güçlü bir antioksidandır. Kansere ve yaşlandırıcı dejeneratif hastalıklara karşı dikkate değer bir destek sağlamaktadır.

Likopen kan ve dokularda normalde de bulunur. Beta karoten ve diğer karotenlere göre kandaki miktarı daha fazladır. İnsan vücudunda likopen imal edilmez. Besinlerle ya da destekleyici olarak dışarıdan alınması gerekmektedir.

Serbest radikallere bağlı hücre zararlarmasının aterokslerozis (damar sertleşmesi), kanser, katarakt, artirit ve diğer yaşlandırıcı hastalıkların başlamasında ve ilerlemesinde, kısacası yaşlanmada önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Sigara dumanı, hava kirliliği, tedavi amaçlı raryoaktif ışınlar ve egzoz dumanı gibi çevresel toksinlere fazlaca maruz kalmak hücresel zararı vücudun savunma sisteminin başa çıkamayacağı kadar artırır. Sizi serbest radikallerden koruyan doğal mekanizmalarınız ise siz yaşlandıkça zayıflar. Bu sebeple yaşlılar, sigara içenler ve çevresel toksinlere fazlaca maruz kalanlar yaşlandırıcı dejeneratif hastalıklara karşı daha hassastırlar. Likopen vücudunuzu serbest radikal zararlılarından korur, ontioksidan savunma sisteminizi güçlendirir.

Erkeklerde her gün 1 adet domates tüketiminin, vücuda sağladığı likopen desteği sebebiyle prostat kanserini önemli oranda azalttığı belirlenmiştir. Daha sonra yapılan çalışmalarda domatesin prostat kanserinin yanı sıra meme kanserinden de koruyabildiği, kalp hastalıkları, astım ve osteoporoz oluşma riskini azalttığı gösterilmiştir.

Likopen, beta karotene göre daha güçlü bir antioksidandır. Kansere karşı da çok iyi bir silahtır. Toronto Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre, likopen de zararlı LDL kolesterolün oksidasyonunu baskılar. Bu nedenle likopen aterosikleroz ve koroner kalp hastalığı riskini azaltır.

Likopen son zamanlarda cilt desteği olarak da kullanılmaktadır. Pek çok cilt ürününe likopen ilave edilmekte, yaşlanmanın ciltte meydana getirdiği olumsuz etkileri gidermekte, ağız yoluyla likopen destekleri kullanımının etkili olduğu belirtilmektedir.


UNUTMAYIN: LİKOPENİN YARARLARI

Prostat kanserine karşı koruyucudur.

Meme, akciğer, serviks kanserlerine riski azaltabilir.

Aterosklerozu ve koroner kalp hastalığına karşı koruyucudur.

Dejeneratif (yaşlılığa bağlı) göz hastalıklarını geciktirir.

Antioksidan savunma sistemini destekler.

Bağışıklığı güçlendirir.

Yaşlılığa bağlı cilt sorunlarını hafifletebilir.

NOT ALIN: LİKOPEN HANGİ BESİNLERDE VAR

Domates

Domates salçası, domates sosu, domates püresi.

Ketçap

Pembe greyfurt

Karpuz.

Göz dostları lutein ve zeoksantin

Yaşlanmaya bağlı göz sorunları arasında Makula Dejeneresansı çok önemli bir yer tutar. Çok sık görülen bu sorunun tedavisi ile ilgili bilgilerse, çok yeterli değildir. Lutein ve zeoksantin karotenoidlerini kullanarak yaşa bağlı göz sorunu olan makuler dejenerasyonun azaltılabileceğine yönelik bilgiler çoğalmaktadır.

Lutein ve zeoksantin meyve ve sebzelerde çoğu kez bir arada bulunur. Ayrıca vücudumuz da luteini zeoksantine çevirebilir. Şimdilik her ikisi için de belirlenmiş bir RDA (gerekli günlük miktar) değeri yoktur. Vücudumuz bunları üretmediği için her gün besinlerle bir miktar almamız gerekir. Lutein ve zeoksantin için en iyi kaynak yeşil yapraklı sebzeler, özellikle ıspanaktır. Lutein ve zeoksantin ayrıca sarı ve turuncu sebze-meyvelerde bulunur.

Pişirmenin hücre duvarlarını parçalayarak luteini serbestleştirmesi nedeniyle pişmiş sebzelerin, lutein yönünden daha iyi bir kaynak olduğu bilinmektedir.

Lutein ayrıca hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı koruyarak antioksidan olarak görev yapar.

LUTEİNİN ETKİ MEKANİZMASI FARKLIDIR

Bir zamanlar tüm antioksidanların aynı amaca hizmet ettiklerine inanılırdı. Günümüzde ise çeşitli antioksidanların vücut tarafından farklı amaçlarla kullanılabileceğine yönelik çok sayıda bulgu mevcuttur. Araştırmacılar luteinin vücudun serbest radikal hasarına en çok maruz kalan yerlerde daha çok biriktiğine inanmaktadırlar. Bu, son derece önemli ve luteine ayrıcalık sağlayan bir özelliktir. Luteini bir koruyucu olduğu kadar bir ‘‘tamirci’’ olarak da değerlendirebilirsiniz.

Antioksidan özellikleri nedeniyle luteinin düzenli tüketimi göz, kalp, deri ve kadınlarda meme ve serviks sağlığının sürdürülmesinde önemli bir rol oynayabileceği açıktır. Çalışmalar lutein ve zeoksantinin, gözün makula bölümünde biriken ve maküler pigmenti koruyan en güçlü antioksidanlar olduğunu göstermektedir. Bu nedenle lutein ve zeoksantinden zengin besinler yaşlılığa bağlı en önemli göz sorunlarından biri olanMakuler Dejenerasyonu geciktirmede yararlı olabilir.


Renk çılgınları Flavanoidler

Flavonoidler, pek çok bitkide ve yiyecekte bulunur. Sebze ve meyvelere sarı, kırmızı, mavi, mor ve siyah tonlarında renk veren pigmentlerin başlıca kaynağını oluşturan bu maddeler de etkilidir.

Flavanoidler denilen bileşiklerin kılcal damarlarda duvar zayıflığını önleyici rolü olduğu 1930'lu yıllarda öne sürülmüş ve bunun bir vitamin olduğu sanılarak P vitamini denilmiştir.

İşte sağlığınız için önem taşıyan bazı flavanoidler ve flavonoid zengini besinler:

Flavonlar: En önemlisi kuarsetindir. Pek çok besinde bulunur. En iyi kaynakları elma, soğan, brokoli ve çilektir. Pırasa, kuşkonmaz, lahana, hardal, süs biberi, greyfurt, marul, erik, turp, patates, ıspanak, kiraz, vişne ve siyah frenk üzümünde de bulunur.

Flavononlar: En önemlisi narigindir. Turunçgillerde (portakal, mandalina, greyfurt gibi) bol miktarda bulunur. Bağışıklık güçlendirici etkileri bilinmektedir.

Antosiyaninler: Üzüm çekirdeğinde ve çam kabuğunda bulunan Oligomerik Proantosiyaninler en önemlileridir. Günde yaklaşık 1 kadeh (150 cc.) kırmızı şarap içilmesi bol bol antisoyanidin ihtiva ettiği için önerilmektedir. Polifenol miktarı karşılaştırıldığında, beyaz şarapta, kırmızı şaraba göre daha az polifenol olduğu saptanmıştır. Çok güçlü antioksidan aktiviteleri ve damar koruyucu güçlendirici özellikleri vardır.

Kateşinler: Çoğu meyve, çikolata, kuru baklagil, yeşil ve siyah çay ile kırmızı şarap kateşin içerir. Kateşinler güçlü bir antioksidan, antikanserojen, iltihap azaltıcı ve kanı inceltici olarak çok faydalıdır.

Tanen: Çay polifenolleri yanında tanenin de kansere karşı koruyucu etkisi bulunmaktadır. Tanenlerin bu etkilerinin antioksidan özellikleri ile ilişkisi olabileceği söylenmektedir. Tanenler ayrıca mikrop öldürücüdür. Bağışıklık cevabını da artırır.

Yeşil Çay Polifenolleri: Kansere karşı koruyucu etkileri bilinmektedir. Japonya'da kanser oluşma riskinin düşük bulunması, sürekli yeşil çay içilmesine bağlanmıştır. Yeşil çay polifenolleri antioksidan aktiviteye sahip flavanoidlerdir. Detoksifiye edici enzimleri uyarır. Detoksu, yani toksinlerden arınmayı kolaylaştırırlar. Meme kanseri ve sindirim sistemi kanserlerinin oluşmasını azaltabilirler.

Flavanoidler sağlığınız için çok yararlı ve işlevsel besinlerdir. Tüm flavonoidlerin ortak özellikleri güçlü antioksidan etkilerinin olması, kalp ve kanser oluşma riskini azaltmalarıdır. Bunun dışında mikroplara karşı destek sağlayıcı özelliği olan flavonoidler de vardır. Besinlerin kabuğunda daha fazla flavonoid olduğundan kabuklu yenilebilen meyveler soymadan yenilmelidir. Flavonoidler besinler işlendikçe kayba uğrarlar. Bu yüzden taze ve işleme tabi tutulmamış meyve ve sebzeleri kabuklu olarak tüketmenizin daha yararlı olduğunu unutmamalısınız.


Hilton'da bir detoks yemeği


Detoks kültürü süratle yayılıyor. Öyle görünüyor ki, önümüzdeki günlerde detoks, sağlık gündeminin ön sıralarında yer alacak. Yiyecekler, içecekler, davranışlar kısacası hayat daha çok detokslanacak. Bedeniniz, ruhunuz, yaşamınız temizlenip arınacak, fazlalıklardan kurtulup hafifleyecek.

23 Haziran akşam üzeri Ankara Hilton Oteli'nce düzenlenen bir toplantıda Lady Hilton Club üyeleri ve eşleri detoksla tanıştılar. Prof. Dr. Osman Müftüoğlu ‘‘Lady Hilton Club’’ üyelerine ve eşlerine detoksa, longevity'ye, kısacası sağlıklı ve uzun bir hayata ilişkin bilgiler verdi. Bir saat kadar süren bu detoks sörfünün ardından Hilton Oteli'nin deneyimli şefi Wolfgang Gödl’ün hazırladığı detoks mönüsüyle detoks programı yemekte de sürdü. Şef mönüyü, diyet uzmanları Ayşegül Uğural ve Ebru Piroğlu ile birlikte planlamıştı. Şef mönüye Prof. Dr. Osman Müftüoğlu'nun kitabının ismini yerleştirmişti. Yaşasın Hayat. O akşam detoks besinlerinin aynı zamanda bir lezzet mönüsü ve gurme yemeği haline dönüşebileceğinin Türkiye'deki ilk ve güzel örneklerinden biri yaşandı. Kavun ve karpuz çorbası ile yeşil çaylı parfe gecenin yıldızlarıydı. Mönü örneğini sizin için değiştirmeden aktarıyoruz. Yaratıcı mutfak dahilerinin ve pişirme ustalarının daha iyi mönüler oluşturabileceğini düşünüyoruz. Detoks mönülerini evinizde siz de deneyebilirsiniz.

YAŞASIN HAYAT VİVA LA VİTA

Sebze ‘‘terrine’’, domatesli sirke sos ile

Vegetable terrine on tomato coulis

*

Riesling Hugel, 1996, France

Fesleğen ile tatlandırılmış, haşlama somon balığı filetosu, sotelenmiş soya filizi ile

Salmon with basil fusion on soya beans

*

Oxford Landing Chardonnay, Yalumba, 2001, Australia

Kavun ve karpuz çorbası

Melon and sugar melon soup

Marine edilmiş tavuk göğsü,

hafif köri sos ve taze ıspanak ile

Marinated chicken breast in a light curry sauce and fresh spinach

*

Calillero Del Diablo, Syrah, Concha y Toro, 2000, Chile

Yeşilçaylı parfe, karışık meyve ile

Green tea parfait with a variation of fruits

*

Doluca, Safir, 2000, Türkiye

Çay ‘‘petits fours’’ ile

Tea with petits fours