Kira artışında ÜFE bilmecesi

1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren, kira artışının Yeni Borçlar Yasası’na göre yapılması gerekiyor. İlgili yasa maddesinde, artışın ÜFE’deki (yani üretici fiyat endeksindeki) yıllık artış oranına göre yapılacağı belirtiliyor. Ancak ortada yıllık anlamda “iki ayrı ÜFE oranı” var.

Örneğin Kasım 2012’de açıklanan ÜFE’lerden biri yüzde 2,57 diğeri ise yüzde 7,80. Başka bir anlatımla, biri diğerinin üçte biri!

Peki.. kira hangisine göre artırılacak?

YASA NE DİYOR?

Önce ilgili yasa maddesini okuyalım.

“Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.” (Md.344/1)

Burada yer alan “ÜFE’deki artış oranı” deyimi çok önemli.

Bu oranın, örneğin içinde bulunduğumuz Kasım ayında açıklanan, Ekim ayı ÜFE artış oranlarından;

1- Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı mı?

2- On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı mı? olacağı tartışılıyor.

Kiracılar (1), ev sahipleri ise (2) numarada belirtilen orana göre “kira artışı” yapılacağını, savunuyorlar.

FARK NE?

Şimdi haklı olarak diyeceksiniz ki; “Aradaki fark ne?”

Aşağıdaki tabloya da göz atarak açıklayalım.

-  Birinciye göre, Kasım 2012’de yapılacak azami kira artışı yüzde 2,57,

-  İkinciye göre, Kasım 2012’de yapılacak azami kira artışı, yüzde 7,80 oluyor.

Ağırlıklı görüş, ikinciye yani 12 aylık ortalamalara göre değişim oranının yani yüzde 7,80’in esas alınacağı yönünde. Ancak yasa maddesi dikkatle okunduğunda
“bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı” olarak da anlaşılabiliyor.

Milyonlarca kiracıyı ve ev sahibini ilgilendiren, böylesine önemli bir konuda, “hangi ÜFE oranının esas alınacağı” yasa maddesinde açık ve net olarak belirtilmeliydi..

YASA MADDESİ DEĞİŞMELİ

Kamuoyunda, Yeni Türk Ticaret Kanunu tartışılırken, aynı tarihte yürürlüğe girecek olan Borçlar Kanunu göz ardı edildi. Bu kanunda da çok ciddi hatalar ve düzeltilmesi gereken maddeler var. Bunlardan biri de “kira artışları” ile ilgili..

Borçlar Kanunu’nun “kira artışı” ile ilgili maddesi, iki nedenle acilen değişmeli.

1. Kira artışının hesaplanmasına esas olan ÜFE artışının belirlenmesinde, iki ÜFE’den hangisinin esas alınacağı, yoruma meydan veremeyecek şekilde “net olarak” belirtilmeli.

2. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışta, tabloda da görüldüğü gibi oranlar arasında aylar itibariyle ciddi farklar olmaktadır. Örneğin 2011 Kasım ayı (% 13,67), 2012 Mayıs (% 8,06), Haziran (% 6,44) Ağustos (% 4,56), Ekim (% 2,57) ayları gibi.

Bize göre, kira artışında TEFE+TÜFE ortalamasının esas alınması ve bu oranın işyeri kira artışlarına da hemen uygulanması şeklinde yasal düzenleme yapılması daha anlamlı olur.