Obsesif kompulsif bozukluk nedir?
Güncelleme Tarihi:
Aslında kişinin gerçeklik duygusunun bozulmadığı ve kişinin doğru olmadığını bilmesine rağmen gerçeklik duygusunun korunduğu takıntılı düşüncelere obsesyon (takıntı) denir.
Sık sık el yıkamak, kapıyı bacayı kontrol etmek ve çay ocağını denetlemek sık rastlanır. Bazı hastalar da istemeden de olsa evde işe yaramayacak şeyleri biriktirir ve bunları saklarlar. Birçok insan çeşitli konularda evham, endişe ve takıntılara kapılabilir. Ancak çoğu zaman günlük hayat içinde ortaya çıkan bu duygular ile baş edebilir ve sorunlarımızı hayatımızı etkileme noktasına varmadan çözüme ulaştırabiliriz. Takıntılı düşüncelerin günlük hayatımızı etkileyecek ve rutin aktivitelerimizi kısıtlayacak düzeye gelmesi durumunda (OKB) adı verilen bir ruhsal hastalık akla gelmelidir.
ENGELLENEMEZ BİR KAYGI DURUMU ORTAYA ÇIKAR
OKB, obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen tekrarlayıcı davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır. Kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantık dışı olarak değerlendirilirler ve yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa yani kaygıya neden olurlar. Kompulsiyon ise obsesyonların sebep olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak veya ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemlerdir. Her 100 kişiden 2-3’ünde görüldüğü anlaşılmıştır.
KADINLARDA DAHA SIK GÖRÜLÜR
Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklar dâhil herhangi geniş bir yaş grubunu içerir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başlamasına karşın genel olarak kadınlarda daha sık görülmektedir. Takıntı ve saplantınlar toplumdan topluma, kültürden kültüre değişiklik gösterebilir. Kişinin bedeninin ve giysilerinin kir, mikrop, toz gibi etkenler, kimyasal maddeler, deterjanlar, zehirler ile idrar, gaita ve diğer beden salgıları ile bulaşacağına ilişkin takıntıları ve bu takıntıların yarattığı sıkıntıyı gidermek için yaptığı davranışlarıdır. Eskiden takıntı, saplantı ve zorlantıların bir arada görülmesine Psikasteni de denirdi.
Tedavide antidepresan ilaçlar, bilişsel davranışçı terapi kullanılır. Hedef iki senede %90 iyileşmedir Bunları okuduğunuzda aklınızdan “temiz, tertipli ve düzenli olmanın; güvenlik amacı ile kapıları, pencereleri kontrol etmenin ne zararı var, bunlar hastalık mı sayılmalı?” şeklinde düşünceler geçebilir. Ancak tıbbi açıdan bu şekildeki düşünce ve davranışların hastalık sayılabilmesi için günlük işlevlerimizi etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve yoğun olmasıdır. İlaçların etkilerinin görülmesi için iki hafta kadar beklemek gerekir.
KENDİNİZDE OKB OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORSANIZ NE YAPMALISINIZ?
Bütün psikiyatrik sorunlarda olduğu gibi, ilk adres mutlaka psikiyatri hekimleri olmalıdır.
Uzm. Dr. Neslim Doksat
Psikiyatrist
arpanetmedya.com 'a Katkılarından dolayı teşekkür ederiz.