Sağlık

Gündüz TEZMENMenopozda hormon dışı çare var mı?N. Çiğdem / İzmirMenopoz denildiğinde, genellikle başlangıçta ortaya çıkan ateş basamaları ve sıkıntılar anlaşılıyor. Hormon tedavisi uygulanmasının da bu dönemi rahat atlatmayı amaçladığı sanılıyor. Oysa menapoz, kadın yaşamının artık doğurgan olmadığı bir dönemidir. Bu dönemde üreme hormonlarında değişmeler olur. Bu değişmelerin başladığı aşamada bazı sıkıntılar ortaya çıkarsa da genellikle geçici olan bu belirtileri çeşitli tedavi yöntemleriyle rahatlatmak mümkün. Menopozda hormon uygulanmasının temel amacı bu değil. Kadın bünyesinde başlayan kemik zayıflaması, hızlanan damar sertliği, cinsel organlarındaki değişiklikler gibi olayları ortadan kaldırmaktır. Bu amaçla kullanılan hormonlar, kadın bünyesinin menopoz öncesi mevcut olan hormonlarıdır. Yapılan tedavinin, eksilen miktarlarının tamamlanmasından öte bir bir anlamı yok. Bu nedenle hormonun yan etkisi diye bir kavramı abartmanın da anlamı yok. Östrojen hormonunun kadın bünyesindeki doğal şeklinin de, ilaçla verilen yapay şeklinin de meme ve rahim kanserinin seyrini hızlandırma gibi bir etkisi var. Dikkat edin kanser oluşturma değil, seyrini hızlandırma gibi bir etkisi var. Bu nedenle menopoz öncesi dönemde meme kanseri olanların bazen yumurtalıklarının da alınmasıyla hormon faaliyetinin durdurulması, bazen de hormon etkisini bloke edici ilaçların kullanılması gibi uygulamalar da yapılmaktadır. Özetle, menopoz öncesi, hormonal faaliyeti devam eden bir kadın meme ve rahim kanseri açısından ne kadar risk altındaysa, menopozda bilinçli düzenlenmiş bir hormon tedavisi uygulanan kadın da aynı derecede risk altındadır. İlaç kullananda her an ilacı kesmek imkanı olduğu için meme ve rahim kanseri açısından düzenli olarak kontrol olmak ve kanser ihtimali başlayınca, tedaviye destek olmak açısından ilacı kesmek uygundur. Menopozda hormon tedavisi görmeyenler daha büyük riskler altında. Damar sertliğinin hızlanması nedeniyle kalp krizi ve felç riskinin artması, kemiklerin zayıflaması nedeniyle kemik kırıkları riskinin artması bunlar arasında en tehlikelileri. Çeşitli nedenlerle hormon kullanamayanların durumu ne olacak, diye sorduğunuzu duyar gibiyim. İşte hekimliğin sanat yönü burada başlıyor. Ailede meme veya rahim kanseri hikayesi ya da bu organlarda kanserleşme riski fazla olan bazı sorunların bulunması halinde hormon kullanarak hastanın kanser riskini mi arttırmalı yoksa kullanmayıp diğer sağlık sorunları ile mi baş başa bırakmalı ? Doktor, hastasını yakın takip altında tutup tüm riskleri açısından bir bilanço çıkartmalı ve buna göre karar vermelidir. Kanser riskinin fazla olduğu durumlarda, hastanın diğer sağlık sorunları açısından riskini azaltmak için, beslenmenin düzenlenmesi ve başka ilaçlarla diğer organları korumak yollarına gidip, hormon verilmemesi tercih edilebilir. Herkese uyan genel bir formül mümkün olmadığı için, hekimin her hastası için tedavi şemalarını titizlikle hazırlaması en doğru yoldur.