Örgürlüğün kıymetini bilin için

Aydan C. 29 yaşında. Kocaeli Cezaevi’nde tutuklu. 11 yaşında, kanser tedavisi gören bir oğlu var. Görüş günlerine yakınlarından hiç kimse gelmiyor. Annesi, onun cezaevinde olduğunu, herkesten gizliyor.

Ben hiçbir şey sormadan, ‘Ben bazı şeyleri yapmış olabilirim ama ne yaptımsa çocuğum için yaptım’ diye başladı anlatmaya...

Ben buraya geldiğimde sadece bir kere mektup yazdı, o da çok kısaydı. Onu göremiyorum.

Daha 11’inde. Kanser sebebiyle üç yaşındayken gözünü aldılar. Ama benim bütün hayat mücadelem sadece çocuğum için. Kanser hastalığının tedavisi için çok para gidiyor.

Burada zaman çok farklı akıyor. Buradaki herkesin yaşı aynı. Mesela ben 29 yaşındayım, 18 yaşında olan kızlar da var. Ama sanki hepimiz aynı yaştayız. Cezaevine girince herkes aynı sosyal statüye geliyor. Aynı saatte kalkıyoruz, aynı karavanada yiyorsunuz, aynı şeyleri kullanıyorsunuz, aynı saatte yatıyorsunuz. Sonuç hep aynı, hep aynı mahkum! Hatta burada olmak güven bile veriyor insana!

Biliyor musunuz, biz burada saat takmayız. Burada zaman hep başka şeylerle ölçülür.

Karavana saati... Öğle yemeği geldiyse eğer, saat 12’dir. Akşam yemeği geldiyse saat 5’tir. Sayım saati geldiyse saat 8’dir.

Bir tek ‘hükümlüler’in takvimi vardır. Hükümlüler yataklarının yanına takvim asarlar. Biz ‘tutuklular’ takvimleri hiç kullanmayız. (Tutuklu, davası devam eden henüz cezası kesinleşmemiş mahkum. Hükümlü ise davası bitmiş cezası kesinleşmiş mahkum.)

(Ağlayarak) Çocuklardan ayrı kalmak. Ama sonra da buraya alışmanın korkusu sarıyor insanın içini. Buraya ilk geldiğinizde önce tepki veriyorsunuz. İlk kavganız, ilk tartışmanız, ilk banyo gününüz. Sonra bu çarkın dönmesine alışıyorsunuz, cezaevi saatlerine göre yaşamaya başladığınız anda ‘Artık ben burada kaldım’ korkusu başlıyor!

Her zaman değil... Zaman zaman çok çıkmak istiyorsunuz buradan. Mesela benim evim falan yok dışarıda, dağıldı. Hiçbir şeyim yok. Bir tek çıktığımda şu anda annemin yanında olan çocuğumu alacağımı biliyorum, o kadar. Annemin yanında kalamam çünkü annem beni dışlıyor. Herkesten burada olduğumu saklıyor. Utanıyor.

Neler neler oluyor. İşte bu sebeplerle cezaevlerinde makyaj malzemesi kullanmak ve bulundurmak yasak. Ayrım olmasın diye.

Burası çok hijyen bir yer olmadığı için, regl dönemleri biraz sorunlu oluyor. Bir de kadın pedini kantine ısmarlamaya utanıyoruz mesela. Herkes başkasının isminin altına yazıyor ısmarladığı pedi. (İlk kez gülüyor) Burada diğer bir sıkıntı da banyo sorunu. Haftada bir kez banyo yapabiliyorsunuz. Ayrıca daha fazla dine düşkün oluyorsunuz.

Kesinlikle istemezdim. Çünkü ben bir kadın olarak cezaevinde yatağımı toplayabiliyorum, temizliğimi yapabiliyorum.

Banyo sırasından, mutfağın lavabosunun temizliğinden, saçma sapan şeylerden aslında! Ama bütün bu sorunları görevlilere yansıtmamaya çalışırız.

Yok olmuyor öyle şeyler. Burada paylaşmayı öğreniyorsunuz. Dışarıdayken asla yapamam dediğiniz şeyleri yaptığınızı görüyorsunuz. Mesela arkadaşınız size ‘kıyak geçiyor’ ve onun banyo saatinde onunla beraber girip, banyo yapıyorsunuz. Cezaevi jargonunda banyo saatinizi başkası ile paylaşmanıza ‘kıyak geçmek’ deniyor!

Buradaki kadınlar o kadar çok kendi dertlerine düşmüşler ki, kimsenin aklında cinsellik yok. Hiçbir şey dışarıda konuşulduğu gibi değil. Hiç böyle şeylere rastlamadım. Zaten herkes kendi derdinde, nereden aklına gelsin cinsellik? Kadın olduğunuzu unutuyorsunuz zaten! Burada yaş yok, zaman yok, cinsiyet yok!

Magazin programlarını asla seyretmeyiz. Çünkü kızıyoruz onlara biz. Mankenlere, şımarık sanatçılara çok kızıyoruz. Birde zenginliği fazla ön plana çıkaran dizileri hiç seyretmeyiz. Bu aralar en çok Özcan Deniz’e kızıyoruz. Ona kızdığımız için de onun dizisini asla seyretmiyoruz.

O çok burjuva oldu. Önceden geldiği yerler belli. Ama şimdiki dizisinde saray yavruları gibi evler gösteriyor, yok iki karılar, sevgililer falan, kızıyoruz işte. Biz de seyretmiyoruz, ‘Ben buralarda ne eziyetler çekiyorum, senin bana gösterdiğin şeye bak’ diye kızıyoruz işte!

Bu duygu hala var. Hayatımı toparlayamam gibi geliyor. Korkuyorum?

Hem de nasıl zor! Buradaki, herkesin korkusu artık hayatımı toparlayamayacağım diyedir. En yakınlarımda bile bu korkuyu yaşıyorum. Mesela kız kardeşimden mektup gelse, yazdığı kelimelerden beni eleştirdiğini hissediyorum. Çok ağır suçluluk duygusu hissediyorum?

Onları çocuğumun dertleri ile yalnız bırakmış olmaktan, çocuğumun hastalığında yanında olamamaktan? Bazen gece uyanıyorsunuz evinizde zannediyorsunuz kendinizi. Ve çocuğunuzun üzerini örtmek için uzanıyorsunuz! Birden elim ranzanın demirlerine değiyor ve işte o anda cezaevinde olduğumu anlıyorum? (Ağlamaya başlıyor) Ondan sonra da 20 dakika kendime gelemiyorum. Bazı sabahlar evdeymiş gibi hissediyorsunuz kendinizi, sanki halıya basacakmışsınız gibi geliyor. Ama ayağınızı yataktan uzattığınız anda buz gibi taşa basınca, üşüyorsunuz kalkınca ve işte o anda cezaevinde olduğunuz anlıyorsunuz! Ben burada olduğum için oğlumun da acı çektiğini düşünüyorum ve ona acı çektirmeye hakkım olmadığını düşündükçe daha fazla acı çekiyorum. Bunlar çok kötü şeyler. Hiç kimse yaşasın istemem!

Bir kez gittim. Bir daha da gitmedim. Sorun sadece burası değil ki, dışarıdayken de sorun vardı. Neden dine bu kadar bağlanıyorsunuz ki? Her şeyde niye Allah’a dua edip ‘affet beni’ diyorsunuz sizce? Her şeyde Allah’a sığınmaya başlıyorsunuz... Tamamıyla bir kaçış!

(Hıçkırarak ağlamaya başlıyor) Bazen evde sabahları uyanıp oğlumu okula göndermek bana çok zor gelirdi, şimdi o zamanlar öyle hissettiğim için çok büyük pişmanlık duyuyorum burada. Buradaki demirlerden o zaman daha çok nefret ediyorum! Akşam ezan okunmasına yakın, avlunun kapısı kapanacağı zaman, işte o zaman canım hep avluya çıkmak istiyor. Bütün gün çıkmamışım, ama avlunun kapısının kilitleneceğini hissettiğim an, avluya çıkmak istiyorum!

Güneşin avluya en çok vurduğu saatler. O zamanlar güneşi yakalamaya çalışıyorsunuz. Güneşi, avluda sandalyenizle beraber takip edersiniz. Bir bakarsınız çöpün yanına gelmişsiniz. Başka zaman o çöpün yanında sizi hiç kimse oturtamaz. O çöp kokusunu duymazsınız bile. Bizim bu avlumuzdan tek bir ağaç gözüküyor. O ağaç da gardiyanların bulunduğu yerin oradaki demire tırmanınca gözükür. Ben bu kilomla o demirlere tırmanıp, oradaki ağacı görmeye çalışıyorum. Burada hiç kimse o demire tırmanıp da ağaca bakanlara deli gözüyle bakmaz! Akşam olup gardiyanlar evlerine giderken şakalar yaparız onlara. ‘Biz de gelelim. Bu akşam bizi misafir etmez misiniz?’ diye. Sabahları herkes gardiyan Cavidan ablanın gelmesini bekler. Çünkü Cavidan abla parfüm sıkar gelir. Parfüm kokusunu duyarız Cavidan abladan!

Yanıcı madde olduğu için yasak! İşte Cavidan Abla’nın o parfüm kokusunu bile beklersiniz burada. O parfüm kokusuyla bir anda kendinizi Akmerkez’de bir parfüm mağazasındaymış gibi hissedebilirsiniz. Burada Akmerkez esprisi çok yapılır. Masadan kalkarsınız arkanızdan ‘Nereye?’ derler, siz de ‘Akmerkez’e gidiyorum’ dersiniz!

Belki oğlum okur ve beni affeder! Ben buraya başka bir kimlikle girdim. Tutuklandığımda üzerimde başkasının kimliği vardı. Şu anda o isimle burada tutukluyum. Ve oğlumla soyadlarımız tutmadığı için beni ziyaret edemiyor. Tam gerçek kimliğimi mahkemede açıklayacaktım ki, başka bir suçtan İstanbul’dan başka bir dosyam geldi. Şimdi kimliğim düzelecek ve en büyük korkum, ya kimliğim düzelip oğlumun beni ziyarete gelmesinde yasal bir engel kalmadığında da oğlum beni ziyarete gelmezse ne yaparım ben?

O da cezaevinde.

Yaş pastayı...

Ne diyorsunuz siz? Burada bir inanış var. Tahliye olanlar asla hiçbir eşyasını bırakmazlar cezaevinde. Eşya kalırsa, tekrar o eşya onu çağırır derler! Bir tek terliklerini bırakırlar, o terlikler de kalanlar tarafından hemen sobada yakılır. Tahliye olan eğer bir eşyasını bırakırsa, buraya döneceğine inanılır.

Bir rüya tabirleri kitabımız var. Rüyalara çok önem veririz, paylaşırız ve hep affa yorumlarız rüyaları.

Görüş günü, görüşü gelmeyenler için çok zor. Benim görüşüm gelmiyor, her görüş günü ağlarım. Kimse de gelip yanımda görüşünde yaptığını anlatmaz. Burada açık görüş günlerinden önce bütün mahkum arkadaşlar, ziyaretçilerine ikram etmek için alışveriş yaparlar, giyinirler, süslenirler. Burada en çok hafta sonlarından nefret ederiz biz. Zil hafta sonları hiç çalmaz. Hafta içi , hiç olmazsa kuşlu bir zilimiz var! Ama dışarıya çıktığımda evimin zili asla kuş sesli olmayacak!

Gelecekten hiç kilitlenmeyen açık kapılar umut ediyorum. Kapılar hiç kapanmasın.

*

Buraya ilk geldiğimde yaşadığım bir şeyi anlatayım size. Bütün koğuş ağlamıştı o gün olanlara. Ben yılbaşından bir gün önce geldim buraya. İlk kez cezaevine geldiğim için, avlu kapılarının akşam kilitlendiğini bilmiyordum. Beni koğuşa getirdiler. Kapının orada hemen yanında duruyorum. Hiç arkadaşım da yok doğal olarak. Camdan dışarıya bakıyorum. Ağlamak istedim, ama oradaki insanlarında beni ağlarken görmelerini istemedim. Avluda ağlayayım diye düşündüm. Kapıyı tuttum çekiyorum, çekiyorum açılmıyor. Çekiyorum açılmıyor! Koğuş çok gürültülüydü, birden sessizlik oldu. Baktım herkes bana bakıp ağlıyor. O zaman anladım ki gece kapılar kilitleniyormuş!