Ne olacak bu rakının hali

BİLİNEN bir fıkra var; iki Alman, bira içmek için gittikleri barların dolu olduğunu görünce, bir Türk lokantasına gidip, iki bira istemişler.Garson ‘Bizde bira yok, isterseniz rakı verebiliriz’ deyince, mecburen rakı istemişler. Birinci kadehi içmişler, ardından ikinci kadehi de bitiren Alman, arkadaşına dönerek sormuş; ‘Hans, söyle bakalım ne olacak bu Almanya’nın hali?’Şimdi bu fıkra tersine döndü. Son günlerde, Türkiye’nin halini sormaktan vazgeçtik. Herkes birbirine ‘Arkadaş, ne olacak bu rakının hali?’ diye soruyor. Ülkenin mevcut sorunları yetmiyormuş gibi, şimdi bir de ‘sahte rakı’ sorunu çıktı!..SORUN NEREDE Aslında, ‘sahte rakı’ ve diğer kaçak içkiler, kimse için sürpriz olmadı. Kaçakçıların elini kolunu sallayarak Türkiye’ye rahatça ‘kaçak içki’ getirebilmesi, ülke içinde ‘sahte içki’ imal edenlerin ve satanların, hiçbir denetime tabi tutulmayışı ve arka arkaya gelen yüksek ÖTV artışları, olayın başlıca nedeniydi...Olayın kárlılık anlamındaki cazibesini net olarak görebilmek için, ‘rakının fiyatı’ ve ‘vergi yapısı’ tabloda gösterilmiştir.Tablodan da fark edileceği gibi, 7.78 YTL net fiyatı olan rakı, vergiler devreye girince, 22,50 YTL’ye satılıyor.Böyle olunca;1- Rakı üreticileri, 70 CL’lik rakıyı üzüm alkolü, anason gibi girdiler nedeniyle, 2.5-3 YTL’ye maliyetle imal ederken sahte rakı üretenler, bir YTL maliyetle imal ediyorlar. Yüksek vergiler de olmadığı için, sahte rakıyı maliyetinin yüzde 1000 fazlasıyla satabiliyorlar.2- Sahte rakı alıp satanlar ise, normal rakı satışına kıyasla, daha fazla kazanç sağlıyorlar.3- 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulü ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) Kanunu’nun üçüncü maddesi, sahte içki denetiminden sorumlu merci olarak, TAPDK’yı öngörüyor. Ancak TAPDK ve Tarım Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nın, sahte rakının önlenmesi ile ilgili gerekli denetimi yapmadığı göze çarpıyor.Böyle olunca da sahte rakı imali, satışı ve kaçak içki girişi, cazip hale geliyor. Öte yandan, vergiler ve buna bağlı olarak fiyatlar yükseldikçe, normal rakı satışları düşüyor. Örneğin normal rakı satışı 1998’de 74, 2000’de 66, 2002’de 60, 2004’de 46 milyon litreye düştü. Son 5 yılda 20 milyon litrelik azalma oldu.NE YAPILABİLİR?Yapılacak olanlar belli. Nedenler ortadan kaldırılır, yaptırımlar ağırlaştırılır. Örneğin;1- Yüksek vergi artışları, her zaman vergi gelirini artırmaz. Fransızların dediği gibi ‘Fazla vergi vergiyi öldürür’. Türkiye’de fazla vergi ayrıca, adamı da öldürüyor. Maliye, vergi olayında kantarın topuzunu fazla kaçırdı. Dimyata pirince giderken, evdeki bulgurdan olma tehlikesiyle karşı karşıya. 2- Sahte içki imal eden ve satanlara uygulanacak para cezaları ve hapis cezaları ağırlaştırılmalı.3- Olayın, sigaranın özelleştirilmesi boyutu da düşünülerek, gelecek üç yıl içinde, sigara ve içki ÖTV’sinde, artış yapılmayacağı veya makul seviyede tutulacağı taahhüt edilebilir.4- Rakı üretiminde ana girdi olan alkolün ithali ve satışına yönelik etkin bir denetim de sahte rakı imalini engelleyebilir.