Komiklikten utanan adam artık yönetmen

1980’lerin taklit ustası, giÅŸe rekorları kıran kabare ÅŸovların vazgeçilmez oyuncusu, reklam filmlerinin komik karakteri. Tam 15 yılını sahnelerde, politikacı taklitleri ve ‘ne olacak bu memleketin hali’ parodileriyle milleti kırıp geçirmeye verdiyse, -ÅŸimdilik- 20 yılını da çoÄŸu unutulmaz oyunculuklarla sinemaya verdi.Muhsin Bey’in, ünlü olmaya çalışan yanık sesli arabeskçisi Ali Nazik’ti, EÅŸkıya’da her türlü pisliÄŸe bulaÅŸan kenar mahalle delikanlısı Cumali. Arabesk’te Al Capone’un dramatik ve komik bir versiyonuydu; ki bu karakteri daha önce Ekrem Bora canlandırmıştı. Alacakaranlık’ın biraz halk adamı, biraz bilge komiseri Kemal Tahir olarak geçen yıl televizyonun en sevilen karakterlerinden biriydi. Yani sadece güldürme yeteneÄŸi olan biri deÄŸil; sıkı bir karakter oyuncusuydu. Ve televizyon dizilerinden sonra bu yıl ilk sinema yönetmenliÄŸi denemesiyle çıktı izleyicisinin karşısına. Çıkar çıkmaz 11 Altın Portakal’ı kaptı. Biz onu oyuncu olarak çok seviyoruz ama o en çok yönetmenliÄŸi seviyor ve yönetmenlikte uzun bir yola hazır görünüyor.Herkes onun komik halini çok sevdi ama o komikliÄŸi bir türlü sevemedi. Birileri gülerek onu ayakta alkışlıyordu, o ise izleyicinin yerine geçtiÄŸinde kahkahalara katılamıyordu, üzerine yapışan ‘o adam’, kendisini eÄŸlendirmiyordu. İç dünyası öyle coÅŸkulu, komik deÄŸil, daha kederliydi. Sonunda bir gün sahnede dürüstçe içini hayranlarına açtı: ‘Artık komiklik yapmak gelmiyor içimden’ dedi. ‘Bir zamanlar para kazanmak için seçtiÄŸim bu alanın beni ifade etmediÄŸini açıklamak istiyorum. Alkışı baÅŸka alanlarda almak istiyorum. Sizin beni kabullendiÄŸiniz alan beni utandırıyor. Artık sizinle tiyatro sahnesinde ve sinema perdesinde buluÅŸmak istiyorum.’Bu geceden sonra biz onu daha çok asık suratlı görmeye baÅŸladık ama galiba iyi yaptı, karakter oyunculuÄŸuna ve kendi dünyasını yansıtmak istediÄŸi yönetmenliÄŸe ağırlık verdi. Televizyon dizilerinden sonra, sinemadaki ilk yönetmenlik denemesinde oldukça cesurdu: Kamerasını 1999 yılına, hayatın en damardan gerçeklerine, bugüne kadar kimsenin el atmadığı bir tabuya döndürdü, yıllarca Türkiye’nin GüneydoÄŸu’sunda süren savaÅŸa farklı bir açıdan baktı. Muhalif bir sanatçıydı; GüneydoÄŸu’da yaÅŸananları ensesinde hissetmiÅŸti. Oturup bir GüneydoÄŸu hikayesi yazayım, içine de deprem, Türk-Yunan iliÅŸkileri koyayım demedi. Tersine daraldığı, hatta hem bireysel, hem de yazar ve oyuncu olarak bittiÄŸini düşündüğü bir gün, bilincinde ne varsa, yazmaya baÅŸladı.Yazarken bir ara durup kendine, ‘Ulan benim dertlendiÄŸim bir yer var bu hikayelerde’ dedi. Tabii ki Türkiye’de olup bitenlerle sorunu vardı. Yazdığı bunlardı... Gerçi maalesef daha çok onun eÅŸcinsel mi, heteroseksüel mi olduÄŸu konuÅŸuldu ama film vizyona girer girmez 11 Altın Portakal toplayan da bunlardı... Ä°zleyicinin sinemadan midesine yumruk yiyerek çıkmasını istedi; ki öyle oldu. Çünkü ona bunları bu topraklar söyletiyordu. Birazcık da rahatsız olunsundu! Onca komiklikten, canlandırdığı karakterlerden, yönettiÄŸi dizilerden, hatta çaldığı davullar, bestelediÄŸi film müziklerinden sonra, sonunda istediÄŸi yerdeydi: Sadece film yapmak! Sessiz sedasız, arkadaÅŸlarıyla, adabınca...FELLÄ°NÄ° FÄ°LMLERÄ°NDEKÄ° GÄ°BÄ°BÄ°R AÄ°LEDE BÃœYÃœDÃœUÄŸur Yücel, 8 Eylül 1957 günü, Sabri ve Muazzez Yücel çiftinin ikinci oÄŸlu olarak Ä°stanbul Kuzguncuk’ta, dedesinin üç katlı, kocaman bahçeli evinde doÄŸar. Ãœst katta o ve ailesi, orta katta dedesi, anneannesi ve küçük dayısı, alt katta da büyük dayısı ve ailesinin yaÅŸadığı bu ev, çok eÄŸlenceli, hatta biraz masalımsıdır.Öyle bir çocukluktur ki, dedesi Ahmet Peker dinibütün bir adam olmasına raÄŸmen Yahudiler’in hamursuz bayramlarında hamursuz yer; anneannesi Yahudi cenazelerinde fatiha okur, komÅŸuları Madam RaÅŸhel radyoda mevlitlere eÅŸlik eder. Dedesi ayrıca 6-7 Eylül olayları sırasında evin her yanında 50’den fazla azınlık komÅŸusunu saklamıştır.Hayati dayısı, hocalarının Fransızca konuÅŸmalarını taklit ederek çok güldürür onu. Annesi komÅŸularının aÄŸzıyla konuÅŸabilir ve çok güzel ÅŸarkı söyler. Babası resim yapar ve ÅŸiir yazar. O ise bahçe tiyatroculuÄŸundan önce karikatür çizmeye baÅŸlar; aile toptan CHP’li olduÄŸu için ilk çizdiÄŸi de Demirel karikatürü olur. Woody Allen’in Radyo Günleri ya da bir Fellini filmi gibi hatırladığı bu aile üyelerinin, aÄŸabeyi hariç hepsi NakkaÅŸtepe Mezarlığı’ndadır ÅŸimdi...AÄŸabeyiyle evde leÄŸen, güğüm ne varsa toplayıp, merdivenlerin trabzanından da trompet yaparak konser verip anneannesini çıldırtmaları dışında yaramaz deÄŸildir aslında; daha çok sessizce izleyen bir çocuktur. Karabasanlar gördüğü için babasının götürdüğü psikiyatr, ‘sadece çok zeki’ demiÅŸtir. Öğretmeni ise ‘deha’ lafını kullanır. Ancak babası bir gün bakkaldan döndüğünde, ‘Şu kadar paraya yarım kilo peynir aldın. 250 gram alsaydın kaç para verirdin?’ diye sorup cevap alamayınca, kahvede öğretmeninin üzerine yürüyecektir; ‘hani dehaydı!’ diye... MatematiÄŸi hiçbir zaman öğrenemez, ama Pisagor Bağıntısı’nı rüyasında çözmüştür! Sıradışı bir çocuktur kısaca...Komiklik ortaokula doÄŸru baÅŸlar; yalnızlığı da... Bahçedeki bütün oyunları o kurar da galiba çok ince eleyip sık kurar. Mesela Kızılderililer hemen yakalansın istemez. Ya da neresi denizaltı, neresi onun makine dairesi uzun uzun tarif eder. Öyle kurgulardır ki, bir süre sonra arkadaÅŸlarının konsantrasyonu dağılır. Gerçi Muhsin Bey’in Ali Nazik’ini bile seyredemeden ölürler ama bir babası anlar oyuncu olacağını, bir dayısı...Eski Marko PaÅŸa Konağı, ÅŸimdi Hayat Bilgisi dizisinin çekildiÄŸi bina olan Kuzguncuk Ä°lkokulu’ndan sonra, Beylerbeyi Ortaokulu ve Kadıköy AkÅŸam Ticaret Lisesi’ne gider. Tabii ki yolu Ä°stanbul Belediye Konservatuvarı’na çıkacaktır; çünkü okulda tiyatro kolunda, Halkevi’nde oyuncudur. Bir yandan da Ãœsküdar Mehtap Düğün Salonu’nda davul çalar. Ama babası ‘hayatta yolunu seç’ ültimatomu verince, tiyatroda karar kılacaktır.Önüne bir seçenek daha konur aslında; dayısı Ayhan Peker, CHP’den senatör seçildiÄŸi yıl trafik kazasında hayatını kaybedip Ãœsküdar’ı yasa boÄŸunca, ailesi onun izinden giderek CHP’ye girmesini ister. Bir an o da düşünür ama o sırada CHP’den daha soldadır. MÄ°LÄ°TAN OLMAKTAN SHAKESPEARE KURTARDIDaha 11-12 yaşında Kuzguncuk Kültür DerneÄŸi’ne gidip gelmeye baÅŸlamış, satrancı orada öğrenmiÅŸ, Tanrı’yı orada sorgulamış, Marksizmi orada merak etmiÅŸtir. Asılan Deniz Gezmiş’in suçlu olduÄŸunu onun yaşındaki birine anlatmak mümkün olmamıştır; giderek Kuzguncuk’ta etkili olan KurtuluÅŸ örgütüne sempati duyar. Ancak militan olmaktan onu Shakespeare kurtaracaktır. Yani tiyatro ağır basar.Konservatuvarda da bahçe tiyatrolarında olduÄŸu kadar yalnızdır. Belki okulda onun gibi ‘ara sokak çocukları’ olmadığından, belki de o biraz ‘devrimle disko’ arasında kaldığından. Disko deyince, gece hayatını sever o yaÅŸlarda. Åžanzelize Pavyon’da çıkan ve ilk baÅŸlarda illa ki ‘kurtarmaya çalıştığı’ bir konsomatrist sevgilisi vardır mesela. Ä°kisi de 18’lerinde... Bir de onları her gece eve taşıyan Olimpia Pavyon’un ÅŸoförü; Orhan Gencebay’ınkine benzer bıyıkları olduÄŸu için Gencebay lakaplı. Bugünden bakınca, sanki Türk Sineması gibidir her ÅŸey.Çünkü sonraki sevgilisi Al Pacino’ya benzediÄŸi için ona vurulan Avusturyalı Veronica olacak ama o uzun bir süre onu arkadaşının sevgilisi sandığı için en yakın kız arkadaşına yüz verecektir filan... Maceralı yıllardır, taa ki Derya Alabora’yla tanışıp evlenene kadar.VARINI YOÄžUNUYAZI TURA’YA VERDÄ°1975-84 arası, Kenter, Tef Kabare, Dormen tiyatroları ve Åžan Müzikholü’nde çeÅŸitli oyunlarda ve Müjde Ar’lı, Sezen Aksu’lu kabarelerde oynar. Bu arada Ertem EÄŸilmez, yani dönemin Türk Sineması tarafından keÅŸfedilir ama ‘komedyen’ olarak deÄŸil. Birlikte yıllarca ÅŸov yaptığı Necati Bilgiç gibi komik görünmemektedir çünkü; gözlüklü, ciddi bir adamdır iÅŸte! Dolayısıyla EÄŸilmez eline bir tretman tutuÅŸturur ve ‘hemen oku, gel’ der. OkuduÄŸu Züğürt AÄŸa’nın tretmanıdır ve ‘Ben böyle bir Türk filmi görmedim’ deyince EÄŸilmez, ‘Bunu anlamasaydın, senden bir bok olmazdı’ cevabını veriir. EÄŸilmez’in ona sonra söylediÄŸi ÅŸeylerden biri de ‘Sen bir gün film de yönetirsin!’ olacaktır.BaÅŸka bir gün, Yavuz Turgul, Åžener Åžen’le birlikte çekeceÄŸi Muhsin Bey adlı filmin Ali Nazik’i olabilir mi diye, Necati Bilgiç’le Åžan Tiyatrosu’ndan sonra sahne aldıkları, acıların kadını Bergen’in de çıktığı pavyonda onu izlemeye gelir. O gün yanlarında olan Abdurrahman Keskiner, yıllar sonra gazetecilere ‘Biz onu pavyondan aldık’ diyecek, Ali Nazik karakteri, En Ä°yi Yardımcı Erkek Oyuncu olarak ona ilk Altın Portakal’ı kazandıracaktır.Ä°yi bir oyuncudur ama bir süre sonra oyunculukta hevesi olmadığını, en çok yönetmenliÄŸi sevdiÄŸini farkeder. Bir zamanlar bir kese kağıdının içine soktuÄŸu ilk gençliÄŸindeki bakışını koruyarak, kendi hikayelerinin sinemasını yapmalıdır.Nirvana’ya giden büyük gemi anlamına gelen Mahayana adını verdiÄŸi bir ÅŸirket kurar. Varını yoÄŸunu yatırır ilk filmi Yazı Tura’ya. Mistik bir anlamı yoktur ÅŸirketin adının; ortaklarıyla tek derdi hayatı daha güzel kılacak ÅŸeyler yapmaktır. Tabii ki trajik meseleleri konu etmeden, hayatla yüzleÅŸmeden olmaz bu. Çirkinliklerin, kavganın içinde mutluluÄŸu bulmak zordur. Dolayısıyla biraz ütopiktir istedikleri. Ama sinemacılık da zaten hayalle ilgili bir ÅŸey deÄŸil midir? Belki de bu yüzden yeni film projesi, DoÄŸu Karadeniz’de geçen bir aÅŸk hikayesidir.Â