Karadeniz kemik erimesinde birinci

Ä°nsan ömrünün uzaması, nüfusun yaÅŸlanması osteoporozu (kemik yoÄŸunluÄŸundaki azalma) beraberinde getirdi. YaÅŸa baÄŸlı bu hastalık kadınlar için baÅŸlıbaşına bir risk, ama erkekler de yakalanıyor. Osteoporoz, sakatlık, aÄŸrılı kırıklar, baÅŸkalarına bağımlılık, hatta ölüm gibi sonuçları nedeniyle bir toplum saÄŸlığı sorunu. Bu yüzden zengin ülkeler, osteoporozun ekonomik boyutlarını da gözönünde tutuyor. Türkiye'de de nüfusun yaÅŸlanmasından ötürü hastalığın gelecekte ciddi bir sorun haline dönüşmesi bekleniyor. Ä°ÅŸte bu nedenle Türkiye'de osteoporozun haritasını çıkarmak amacıyla Osteoporoz DerneÄŸi, Novartis Ä°laç Firması'nın sponsorluÄŸunda geniÅŸ bir tarama programı baÅŸlattı. Ekim 2002'de bitirilmesi hedeflenen bu çalışmanın ilk sonuçlarına göre, Karadeniz Bölgesi'nde kemik erimesi diÄŸer bölgelerden daha yoÄŸun. Osteoporoz DerneÄŸi Ä°kinci BaÅŸkanı Prof. Dr. Fatma Atalay'dan, bu hastalıkla ilgili en son bilgileri aldık.Kemik yoÄŸunluÄŸu 35 yaÅŸa kadar sürekli artıyor, bu yaÅŸta vücut ‘‘doruk kemik kütlesi’’ne ulaÅŸmış oluyor. Bu yaÅŸtan sonra kemik kütlesi her 10 yılda bir, yüzde 3-5 kayba uÄŸruyor. Osteoporoz da böylece ortaya çıkıyor.DiÄŸer faktörler de şöyle: Düşük kalsiyumla beslenme, sigara, alkol ve kahve tüketimi (bu tür besinler kemiklerdeki kalsiyum miktarının azalmasına yol açıyor), kortizon, epilepsi, tiroid ve bazı kanser ilaçlarının kullanılması, uzun süre hareketsiz kalmak, ÅŸeker hastalığı, tiroid veya paratiroid bezinin fazla çalışması, bazı romatizmal hastalıklar. Bu, sinsi bir hastalık. Yani hemen anlaşılmıyor. Sırt aÄŸrısı, boy kısalması, kamburluk ve kırıklarla ortaya çıkıyor. Bu kırıklar en sık omurga kemiklerinde meydana geliyor ve boy kısalmalarına yol açıyor.Doruk kemik kütlesi noktası, genetik ve çevresel faktörlere göre kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸiyor. Ä°nce, narin vücut yapısına sahip olanlar, beyaz tenliler, ailesinde kırık öyküsü bulunanlar, erken menopoz veya cerrahi uygulamalara baÄŸlı menopoza girenler risk altında.Osteoporozun en önemli özelliÄŸi kemik kırılması. Kemikler hiç bir zorlama olmaksızın, öksürük gibi küçük, ani bir hareket sonrasında bile kırılabiliyor. Özellikle kalça kırıkları yaÅŸ arttıkça sıklaşıyor.En fazla kalça kırığı görülüyor. Bu da damar tıkanıklıkları, zatürree, uzun yatmaya baÄŸlı yatak yarası ve ciddi sorunlara neden oluyor.Osteoporoz kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülüyor. Türkiye'de 50 yaşın üzerindeki her üç kadından birinde ortaya çıkıyor. Ama bu erkekler osteoporoz olmaz, anlamına gelmiyor. Türkiye'de her sekiz erkekten birinde osteoporoza rastlanıyor. Ãœstelik oran erkeklerin aleyhine giderek artıyor. Erkeklerde kemik kütle kaybı tüm yaÅŸam boyunca sürerken, kadınlarda menopozdan sonra büyük hızlanma görülüyor. Buna östrojen hormonundaki düşüş yol açıyor. Osteoporoz tedavisinde ya kemik yıkımını baskılayan ilaçlar ya da kemik yapımını artıran ilaçlar kullanılıyor. Hasta başı maliyet 50 milyar liraKemikler kırılıncaya, boy kısalmaya baÅŸlayıncaya kadar belirti göstermeyen osteoporoz, kadın ölümlerinin ikinci en büyük sorumlusu. Dünyada 200 milyon kadın kemik erimesinden yakınıyor. Uluslararası Osteoporoz DerneÄŸi'ne (IOF) göre AB ülkelerinde her 30 saniyede bir, kemik erimesine baÄŸlı kırılmalar meydana geliyor. 50 yaşın üzerindeki her 8 Avrupalıdan 1'inin sürekli olarak omurları kırılıyor. Kalça kırıklarından doÄŸan ölümlerin çoÄŸu kırıktan sonraki ilk altı ay içinde meydana geliyor. Osteoporoz yüzünden hastaların yatakta hareketsiz geçirdikleri gün sayısı, birçok hastalıktan (enfarktüs, inme veya meme kanseri) çok daha fazla. Bu hastalık insanların günlük yaÅŸamlarını sürdürmelerini önlüyor. Hasta başına tedavi maliyeti 50 milyar liraya kadar çıkabiliyor. Sayılar korkutucu1994'de Dünya SaÄŸlık Örgütü tarafından ilk kez tanımı yapılan osteoporoz, 50 yaşın üstündeki her üç kadından birinde görülüyorKadında hayat boyu kalça kırığı riski meme, rahim ve yumurtalık kanseri risklerinin toplamından daha fazlaErkeklerde hayat boyu kalça kırığı riski, prostat kanseri riskinden daha fazlaYılda ortalama 1.3 milyon kırığın nedeni osteoporozKorunmak içinSigarayı bırakınAşırı alkol almayınAşırı kahve içmeyinDüzenli egzersiz yapınKalsiyum ve D vitamini alınGüneÅŸ ışınlarından yararlanınGünlük kalsiyum ihtiyacıKalsiyum, süt ve süt ürünleri, yeÅŸil sebzeler, soya fasulyesi, kabuklu deniz hayvanları, fındık, bademde zengin olarak bulunuyor. Çocuklar günde 800 mg, ergenlik çağındakiler 1200 mg, 40 yaşın altındaki kadınlar 1000 mg, 40 yaşın üzerindeki kadınlar 1500 mg, 60 yaşın altındaki erkekler 1000 mg, 60 yaşın üzerindeki erkekler 1200 mg, gebe ve emziren kadınlar 1200 mg kalsiyuma ihtiyaç duyuyor.Â