İtalyanları hep şaşırtan kadın: Şükran Moral

Savaş, kadının durumu, göç, din, genelevler Şükran Moral’ın alanları. Herkesin alanları aslında. Ama o örtüyü kaldırıp altına bakıyor. Herkese de baktırıyor. Düşündürüyor.Sanatçı Şükran Moral, 1989 yılından beri Roma’da yaşıyor.Onunla yıllar önce Rodos’ta bir konferans sırasında tanıştım.Birbirimizi sevdik.O Roma’da, ben İstanbul’da ilişkimiz hiç kopmadı.Esasında Şükran Moral, Roma’da yaşıyor dediysem de kendisi orada, yüreği burada.Sanatının çıkış noktası İstanbul, Türkiye.Ne yapıyor Moral?Kendi çektiği video ve fotoğrafları kullandığı sanatsal performanslar.10 yılı aşkın bir süredir İtalyanları şaşırtan performanslar.Kimi zaman onların karşısına çarmıha gerilmiş bir Hazreti İsa, kimi zaman üç erkekle evlenen bir kadın ya da bir kafesin içinde saçlarına ‘bülbül’ yerleştirmiş bir kadın olarak çıkmış.‘Bülbül’, Şükran Moral’ın 2004 yılında gerçekleştirmiş olduğu son performanslarından biri.Hem saçlarında bülbüllerle çıkmış sahneye, hem İtalyanlara ‘Ayrılık, ah ayrılık’ türküsünü okumuş.Neden bülbül?‘Çünkü o sıralar kendimi kafeste hissediyordum. Bir kuş gibi. Bülbül Türk edebiyatında var, günlük lisanda da var. Her yerde var. Biraz da memleket özlemimi gidermek içindi...’GÖRSEL KANATLARBülbül, Şükran Moral’ın bu önümüzdeki salı günü Maçka Sanat Galerisi’nde açılacak ‘Çaresizler’ sergisinin de teması.Batı’ya kavuşmak özlemiyle çoğu yollarda yitip giden, denizlerde boğulan mültecilerin dramı var ‘Çaresizler’ de.Şükran Moral, onların omuzlarına da ‘bülbülleri’ni kondurmuş.‘Bindikleri kayık nasılsa devrilecek. Mülteciler denizin dibini boylayacak, bülbüller ise havalanacak. Dileğim mültecilerin de kuşlar gibi havalanmalarıydı. Onlara görsel kanatlar hediye ettim’ diyor.Moral, göç yollarına düşenleri iyi izlemiş.Neticede kendisi de onlardan biri.Avrupa yollarına düşen milyonlarca Türk gibi bir göçmen.Sanatının peşinden, kültürünü, lisanını bilmediği bir ülkede bulmuş kendisini.Kendisiyle ilgili yazılmış makaleleri, röportajları bir araya getiren ‘Şükran Moral’ kitabında göç eden sanatçılarla ilgili ilginç görüşleri var.‘Ülkelerini terk edip, sıfırdan başlama cesaretini bulan sanatçılar hem kendilerini ve köklerini, hem ‘öteki’yi daha iyi anlayabiliyor’ diyor.‘Bülbül’, hüznün ağır bastığı bir performans.ÖRTÜYÜ KALDIRMAKYine 2004 yılında Roma’da, Çağdaş Sanat Müzesi’nde sergilemiş olduğu ‘Apocalypse’ ise sarsıcı.Şükran Moral, bu performansında, kendisini izlemeye gelenleri dikenli tellerle çevrili bir karanlık alana hapsetmiş.İnsanlar şaşkınlıkla beklerken üzerlerine Nazi filmlerinden sahneler akmaya başlamış.Müziğiyle birlikte.‘Savaş temasını işlemek istedim. Irak Savaşı’na tepkilerin çoğalması gerekirdi...’Savaş, kadının durumu, göç, din, genelevler Şükran Moral’ın alanları.Herkesin alanları aslında.Ama o örtüyü kaldırıp altına bakıyor.Herkese de baktırıyor.Düşündürüyor.Yazık ki Şükran Moral’ın sanatı Türkiye’de İtalya’da olduğu kadar tanınmıyor.