İllegal sokak sanatı galeriye taşındı

Sokak sanatı olan stencil, graffiti, sticker art gibi ‘urban art’ disiplinlerini kullandığı çalışmalarına yer veren ‘Yasal Sokak’, dördüncü kişisel sergisi. Alper Bıçaklıoğlu’yla sergi üzerine konuşmak üzere buluştuk. Karşımıza, karanlık basınca şehrin çatılarında gezinen bir gece kahramanı çıktı. Önce abartıyor sandık ama inanın abartmıyordu...

‘Yasal Sokak’ sergisinin fikri nasıl çıktı?
- 1996’dan beri grafiti yapıyorum. Bu sergide de sokaklara yapmayı düşündüğüm işleri Mabeyn Galeri için disipline ettim. Çünkü sokaktaki çalışmaları insanlar fark etmiyor ve önemsemiyorlar. Üzerini boyuyor veya poster yapıştırıyorlar. İstanbul’da çok ciddi sokak çalışmaları ve bu işle uğraşan mühim insanlar var. Bu kültürün altyapısı 1995 yılından itibaren oluşmaya başladı ama insanlar fark edemediler.

Sokağın ruhunu taşıyan bu işlerin bir galeride satışa sunuluyor olması, işin ruhuna aykırı değil mi?
- Olabilir. Ancak, insanlar üzerinde çalışılmış bir duvarın önünden aceleci adımlarla yürüyüp geçiyor. Kafalarındaki düşünceler ve hayat telaşı içerisinde yanlarındaki sanat eserine bakacak zamanı bile bulamayabiliyorlar. Üstelik dünyada ve az sayıda olsa da Türkiye’de de bu tür sergiler açılıyor. Etik olmadığını düşünmüyorum. İnsanların bu işlerin birer sanat eseri olduğunu idrak etmesi için bu tür sergilerin açılması gerek. Böylece sokaktaki işlere dikkat çekilebilir. Hem biraz da ticari düşünmek gerekiyor. Çünkü sanatsal çalışmalarımı sürdürebilmek için bazı işlerimi satmalıyım. Bazılarını satışa sunuyor, bazılarını ise kendi koleksiyonuma bırakıyorum. Yasal Sokak, sokaktaki işlerimi bir galeri için disipline ettiğim ilk sergim oldu. Şimdi değişik projeler oluşturuyoruz. Yine Mabeyn Galeri’de açılacak urban art temalı bir karma sergi düşünüyorum. Takip ettiğim önemli isimleri bir araya getirmek ve yaratıcı süreci daha da canlandırmak için.

POLİSE ÇOK YAKALANDIM

Sokakta çalışmaya devam ediyor musunuz?
- Tabii, bir yandan illegal olarak sokaklarda çalışmalarımı sürdürüyorum. Alper Bıçaklıoğlu adıyla olmasa da başka bir kimlikle işlerime devam ediyorum. Ama yaptıklarımın sanat piyasasında da yer bulmasını istiyorum. Bunun için galerilerle de çalışıyor ve daha çok kavramsal işler üretiyorum. Galeriler aracılığıyla sanatçılar arasında bir etkileşim doğuyor. Bir noktada buluşuyor ve birlikte iş üretmeye başlayarak daha yaratıcı olabiliyorsunuz.

Sokakta nasıl çalışıyorsunuz?
- Kışın istediğim saatte çıkıyorum dışarı. Çünkü hava soğukken sokakta çok fazla insan olmaz. Akşam 19.00’dan sonra istediğin gibi çalışabilirsin. Ama yazın sokaklar kalabalık olduğundan sabaha karşı 03.00’ten sonra çıkıyorum ancak. Sabah saat 06.00’da kalkacak insanların önüne geçeceğin veya devriyelerin artık dinlenmek isteyip daha az gezdiği zamanı kollayacak şekilde ayarlamalısın kendini. Aslına bakarsan, istediğin saatte istediğin yerde çalışabilirsin. Çantanı alır, yakalanmamak için kaçarsın. Bir duvardan atlar, bir evin bahçesine dalarsın. Evin köpeği seni kovalar vesaire... Adrenalin her zaman yüksektir.

Bu işin eğitimi oluyor mu?
- Sokaktan gelen bir kültür bu. Tabii ki eğitimi yok. Ama uzun zamandır graffiti workshopları yapılıyor. Oralarda birçok konuda kendini geliştirebilir, merak ettiklerini öğrenebilirsin. Sprey boya ile nasıl çalışılır, baskı nasıl hazırlanıp uygulanır, polisten nasıl kaçılır...

Nasıl kaçılır?
- Çantayı toplayıp bastığın gibi kaçarsın. Yalnız, akıllı ve pratik olmak zorundasın. Çünkü sokakta çalışmak aniden karşılaşılan problemlere acil çözüm üretmeyi gerektirir. Aynı kaykaya binmek gibidir. Sokak, her zaman daha özgür bir alan. Adrenalin de her zaman için sokakta daha fazla. Galeride gösterdiğin işler ile sokakta ürettiğin çalışmalardan aldığın keyfi birbiriyle kıyaslayamazsın bile.

ÇATIDAN ÇATIYA ATLIYOR

Hiç yakalandınız mı?
- Oho, çok kez! Bir polis memuruna yaptığın şeyin bir sanat eseri olduğunu anlatamazsın. Kimi zaman siyasi bir mesaj yazdığını sanabiliyorlar. Çok kez yakalanıp karakollara gittim geldim. Ama yurtdışında da işler böyle ilerliyor. Neticede illegal bir iş yapıyorsun. İşi yarıda bırakmak zorunda kaldığında, sonra gidip devam edersin. Graffiti yapan insanların başına çok gelir bu. Sonra bölgelerini değiştirirler. Beşiktaş sokaklarında çalışıyorlarsa, Kadıköy’e geçerler. Ben çatıları seviyorum mesela. İzmir’deki apartman çatılarında çok işim vardır.

Aynı bir süper kahraman gibi... Nasıl oluyor?
- Ben İzmir’de yaşıyorum. İzmir’deki çatılar birbirleriyle dip dibe sıralanır. Sokaktan da görülen açıları tercih ederim. Üstelik gece vakti çatıda kimse beni rahatsız etmez, rahatça çalışırım. Her apartmanın çatıya varan küçük bir çıkışı vardır. Önce gözüme bir apartman kestiririm. Sonra o apartmanın sakiniymiş veya misafir olarak gelmişim gibi en üst kata çıkarım. Gözlem yapıp, yakalanırsam oradan nereye kaçabileceğime bakarım. Yandaki apartmanın çatısına atlamam gerekirse, çıkış kapısı açık olur mu diye bakarım. Kilidi yoklarım. Hemen açılıyorsa işim kolay olur. Alternatif planım yoksa ve o alanı kullanmayı çok istiyorsam, yakalanmayı göze alarak yine çalışırım o çatıda. Ayrıca, apartmanın dış cephesi boyanana kadar çalışmalarımın orada kalacağını bilirim.

SOKAĞIN DİLİ TUVALE YANSIDI

Sergideki işlerde sadece akrilik boya yok. Sprey, pastel, kuru boya, yağlı boya ve kolektif görsel öğeler var. Bu sergide sokağın dilini tuvallerin üzerine yansıtmaya çalıştım. Adı da bu yüzden ‘Yasal Sokak’. Sokak duvarlarına üst üste yapıştırılan ve zamanla yıpranan posterler yavaş yavaş bir doku oluşturur. Bu işlerde, tuval ve yıllarca kullandığım yıpranmış kaykaylar üzerinde aynı dokuyu oluşturmaya çalıştım. Bütün işlerin içinde sahaflardan topladığım 20. ve 21. yüzyıl tarih kitapları, ansiklopediler ve eski mecmualardan topladığım görseller var.