Süper kadın olmamız bekleniyor, olabiliriz ama çok yorucu

Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algı Araştırması’nın sonuçları bize ne söylüyor?
- Kadınların da erkeklerin de eşitlik yönündeki talebi artmış. Kadınların çalışma hayatına atılmasına destek de artmış. Ama işin ilginç tarafı evdeki işbölümü pek değişmiyor. Yani kadınlar dışarıda tüm gün çalışıp para kazandıktan sonra eve gelip ikinci mesaiye başlayacaklar. Evdeki işbölümü geleneksel cinsiyet rollerine göre hâlâ. Erkek alışverişi ve tamirat işlerini yapıyor. Çocukla ilgilendiklerini söylüyorlar ama bebeğin altını değiştirdiğini, yemek yedirdiğini söyleyenlerin oranı düşük.

Kadınlar şikâyetçi mi bu durumdan?
- Daha fazlasını bekleyenlerin oranı yüzde 50’den az. Belki mücadele etmek istemiyorlar, belki de daha fazlasını isteme hakları olduğunu bilmiyorlar.

Çamaşır yıkadığını söyleyen erkeklerin oranı yüzde 6 çıkmış...
- Evet. Elde de yıkamıyorlar, alt tarafı makineye koyup düğmeye basacaklar. Babalar yapmayınca oğlan çocukları da örnek almıyor.

TÜİK’in bu hafta açıkladığı rakamlara göre çalışan kadınların oranı yüzde 32.5...
- Çok düşük. Ev işi bir engel. Ondan daha büyüğü çocuk bakımı. Kreş hizmeti özellikle büyük şehirlerde çok pahalı. İşyerlerinde de kanuni zorunluluk olmasına rağmen kreş açılmıyor. Kadınlar kazandıkları paranın yarısından fazlasını kreşe verirse çalışmanın anlamı kalmıyor.

Dünyayla kıyaslandığında ne durumdayız?
- Nereyle kıyasladığınıza bağlı. Aşırı geride değiliz, ne yazık ki dünyanın kalanı da kötü. Türkiye’de kadınlar günde beş saat, erkekler bir buçuk saat ev işi yapıyor. Avrupa’ya baktığınızda erkekler için bu süre iki-iki buçuk saate çıkıyor. Aşırı bir fark yok. ABD daha da berbat.

Mary Lou O'Neil

Eşitlik için hızla atılması gereken adımları önem sırasına koysak, ilk üçe neler girerdi?
- Benim için öncelik hukuki çerçevedir. Kanunlar olsun, o çerçevenin içinde kültürü değiştirelim. Türkiye’de kanunlar aslında gayet iyi ama uygulama sorunlu.

Dünyada şu anda en aktif grup kadınlar. Kimileri içinden geçmekte olduğumuz bu sağ popülist, baskıcı ara dönemden kadın hareketi sayesinde kurtulacağımızı düşünüyor. Siz ne dersiniz?
- Kadınlar siyasi hayata girmeliler. Tansu Çiller mesela... Seversin sevmezsin ama sonuçta bir örnekti. Küçük kızlar bakıp başbakan, parti lideri olmayı hayal edebiliyor. Ama kadınların girdikleri işte ideolojik olarak fark yaratacağı varsayımı bence doğru değil. Kadınlar tek bir grup değil ki! Hangi kadınlardan bahsediyoruz?

ABD’deki ‘Zaman doldu’ ve ‘Ben de’ hareketlerini nasıl buluyorsunuz?
- Zamanı gelmişti elbette. Ama neden şimdi? Çünkü zengin, güzel, ünlü, beyaz kadınların başına geldi. ABD’de senelerdir siyahi kadınlar tacize uğruyor.

Araştırma sonuçlarında ‘muhafazakâr feminizm’den bahsettiniz. Ne demek bu?
- Bu ABD’de eski bir fikir aslında. Kadınla erkeğin eşit hakları olsun, kadınlar çalışsın. Ama evdeki işbölümü en geleneksel haliyle kalsın. Kürtaj, birlikte yaşamak, LGBTİ hakları gibi şeylere de karşıdır bu fikir.

Evet ama feminizmin en büyük mücadelesi kamusal alanla özel alan arasındaki duvarı yıkmaktı. Muhafazakâr feminizm o duvarı yeniden mi inşa ediyor?
- Kesinlikle. Ev yani özel alan da siyasidir, orada da mücadele vardır. Bu yönde bir gidiş var. Kadınların, süper kadın olması bekleniyor. Olabilirler ama çok yorucu. Erkeklerin kadınlardan daha başarılı olmasının en büyük nedenlerinden biri, evde hiçbir şey yapmamaları. Kadınların aynı imkânı olsa, ohooo, uçar gideriz.