Dr. Yanıt

Oto ön camındaki buÄŸu neden daha önce temizleniyor?Soru: Dikkatimi çeken bir olay var. Otomobilimdeki havalandırma sistemi, ön camdaki buÄŸuyu, soÄŸutma sistemine kıyasla daha büyük bir hızla temizliyor. Neden?Yanıt: Bunun nedeni, normal havalandırmanın içindeki su molekülleridir.. Havalandırma sisteminin havalandırdığı sıcak havanın içinde, soÄŸuk havada olduÄŸundan daha fazla su buharı vardır. mesela 35 derecedeki 1 kg hava 162 gram su varken, 10 derecedeki havanın içinde yalnızca 86 gram su buharı bulunur. Yani yarı yarıya daha fazla!Otomobilin ön camının iç kısmındaki su yoÄŸunlaÅŸması, aracın içindeki sıcak, nemli havanın soÄŸuk ön cam ile karşılaÅŸması sonucu oluÅŸur. Ön camdaki hava sıcaklığı düşünce, hava, içinde barındırdığı su buharını tutamaz hale gelir ve yoÄŸunlaÅŸma oluÅŸur.Ön camda oluÅŸan buÄŸuyu temizlemek için yoÄŸunlaÅŸan havanın buharlaÅŸması gerekir. Hava ne kadar çok su buharı tutarsa, su buharı basıncı o kadar yüksek olur. Bir yüzeyde su buharının buharlaşıp buharlaÅŸmamasını belirleyen etmen, su buharı basıncının derecesidir. BuharlaÅŸma, çevredeki havanın su buharı basıncını artırır. Bu havanın su buharı basıncı, çevredeki ile aynı düzeye ulaşırsa buharlaÅŸma sona erer.SoÄŸuk ve kuru hava, arabanın havalandırma sistemi yardımı ile içerde dolaÅŸtırıldığı zaman bu noktaya nadiren gelinir. Klimanın içeri emdiÄŸi hava soÄŸuduÄŸu zaman nemini yitirir ve ön camda buharlaÅŸmanın oluÅŸması için uygun bir su buharı basınç derecesi yaratır. Ön cam, vantilatör yüksek hızda çalışırken daha çabuk temizlenir.PiÅŸmiÅŸ salyangoz kabuÄŸundan yavru salyangoz doÄŸar mı?Soru: Ä°lginç bir olay yaÅŸadık fakat buna bir açıklama getiremedik: PiÅŸirilen salyangozu yedikten sonra, boÅŸ kabuklardan birini yanımıza aldık; evde yıkadık ve mutfak penceresinin kenarına koyduk, uzun süre orada durdu. Bir süre sonra ise iki yavru salyangoz kabuk üzerinde dolaşıyordu. Bu nasıl oldu?Cevap: Åžimdi bilmediÄŸiniz bir noktaya iÅŸaret etmek gerek. Fransa’da yaygın olarak yenen salyangoz yemeÄŸinin nasıl yapıldığını bilmediÄŸiniz için, bu olayı açıklayamadınız. Sandığınız gibi salyangoz yemeÄŸi kabuÄŸuyla birlikte piÅŸirilmez. Dolayısıyla eve götürdüğünüz kabuktan yavruların çıkması da doÄŸaldır..Salyangozlar yumurtalarını kabuÄŸun iç kısımlarında taşır ve orada döllerler. Salyangoz yemek olarak hazırlanırken, canlı salyangozlar önce kabuklarının içinden çıkartılır, maydanoz, tereyağı ve sarmısak gibi benzeri maddelerle karıştırıldıktan sonra piÅŸirilir. Sonra yeniden bu yemek kabuklarının içine yerleÅŸtirilir ve sofraya servisi yapılır.Bu nedenle, kabuÄŸun iç kısımlarında döllenmiÅŸ olarak bebek salyangozların sonrada büyüyerek ortaya çıkması doÄŸaldır.Demek büyük ziyafetten kurtulmuÅŸlar!Kırmızı ÅŸarabı bir baÅŸka kaba boÅŸaltırken tadı deÄŸiÅŸir mi?Soru: Bir arkadaşım, kırmızı ÅŸarabın ÅŸiÅŸeden doÄŸrudan kadehlere servis yapılması gerektiÄŸini, aksi takdirde tadının deÄŸiÅŸeceÄŸini söyledi. Bu doÄŸru mu? Yanıt: Hayır deÄŸil, arkadaşınız uydurmuÅŸ, aslında kırmızı ÅŸarabı nötr, yani içine konan maddeyi etkilemeyen bir kaba boÅŸaltıp bir süre sonra oradan kadehlere doldurmak daha çok tercih edilir.. Nedenine gelince: ÅŸarabı açtıktan biri süre sonra içmek en iyisidir, çünkü ÅŸarabın tadının tam olgunluÄŸa ulaÅŸabilmesi için hava ile temas etmesi, yani oksijenlenmesi gerekir. Åžarabı açtıktan sonar bir süre beklenir ki hava ile temas etsin.. Åžarabı ÅŸiÅŸesinden baÅŸka bir kaba boÅŸaltmak bu iÅŸlemi daha kolaylaÅŸtırır taze ÅŸarabın tadını olgunlaÅŸtırır. Ayrıca bir nokta daha var: Böylece ÅŸarabın içindeki posaları da arındırmış olursunuz. Madem konuyu açtınız biraz daha bilgi: 3-10 yaÅŸ arasındaki nispeten daha genç kırmızı ÅŸaraplar, ÅŸiÅŸeyi açar açmaz tüketilirse ağızda buruk bir tat bırakır. Çünkü bunlar, yıllanması için oksijensiz bir ortamda muhafaza edilir. Geçen süre içinde ÅŸarapta bazı bileÅŸimler oluÅŸur. Bir ÅŸarabın aroması, açıldıktan 10-30 dakika içinde deÄŸiÅŸikliÄŸe uÄŸrar. ÅžiÅŸeden sürahiye boÅŸaltmak bu havalandırma sürecini hızlandırır. Bu da ÅŸarabın aromasını artırıcı bir etki yaratır. Çünkü uçucu maddeler serbest kalarak kokuyu yoÄŸunlaÅŸtırır. Kap deÄŸiÅŸtirmek ayrıca ÅŸarabın burukluÄŸunu ve sertliÄŸini veren tanenin tadını yumuÅŸatır. Åžarap ÅŸiÅŸesinin mantarını, ÅŸarabı kadehlere boÅŸaltmadan 15-60 dakika önce açmak bile, kap deÄŸiÅŸimi kadar kesin ve hızlı etkiye yol açmaz. Daha eski ÅŸaraplarda kap deÄŸiÅŸimi posalardan kurtulmayı da saÄŸlar. Posalar zararsızdır, ancak ÅŸarabın berraklığını yok eder. Genç ÅŸaraplardan farklı olarak, yaÅŸlı ÅŸaraplar sürahiye boÅŸaltıldıktan sonra hemen içilmelidir.Bir nokta daha: Eskiden kırmızı ÅŸarapların oda sıcaklığında içilmesi tavsiye edilirdi, ÅŸimdi ise bazı ÅŸarapbilirlerin yeni bir tavsiyesi var: Kırmızı ÅŸaraplar hafifçe soÄŸutulup içiliyor. Artık keyfe keder bir olay. Ama kesin olan, kırmızı ÅŸarabın beyaz ÅŸarap gibi veya kadar soÄŸuk içilmemesi gerektiÄŸidir, yoksa ÅŸarabın hiçbir aromasını alamayabilirsiniz.Â