Diyet kitapları savaşı

Eskiler, ‘‘can boğazdan gelir’’ derdi. Bu deyiş çağımızda ‘‘sağlık için diyet’’ sloganıyla yer değiştirdi.

Durduk yerde esmiyor bu diyet fırtınası. Yaşadığımız dünyada, özellikle de modern olan kısmında şişmanların sayısı arttıkça artıyor. Hareketsiz hayatla beslenme biçimlerindeki olumsuz değişiklik yanyana gelince kilolarla başedilemez hale geliniyor.

Bir de moral durumları var: Canımız sıkılıyor, yiyoruz; üzülüyoruz, yiyoruz; kızıyoruz, yiyoruz; seviniyoruz, yiyoruz.

Türkiye'de yaşanan son deprem felaketleri gibi ciddi sendromlar da düzensiz belenmeyi beraberinde getiriyor.

Ya baştan çıkarıcılara ne demeli: En haini çikolata. Fındık, fıstık. Keyif verdiği kadar da kalori şırıngalayan tüm alkollü içecekler. Çıtırlar, kıtırlar, cipsler...

AH ŞU DİYET

Ve yanında gelsin kilolar, gelsin kilolar. Sonra da koş o diyet uzmanına, koş bu diyet listesine.

Unutmayalım, kilo aldırıcı yaşam biçiminden uzak duran kişiler de diyet peşinde.

Mesela en başta güzellik anlayışının bir deri bir kemik arasına sıkıştırılması var. Bir de fazla kilolarla-sağlık ilişkisine dair giderek bilinç yükselmesi yaşanıyor olması.

Bu tablo ortaya diyetçiler denilen çook ama çook kalabalık bir dünya topluluğu çıkarıyor. Bir bölümü en kararlı diyetçiler. 'Aşırı diyet uykusuzluk yapıyor, sıkı rejim insanı aptala çeviriyor,' diye kimi uzmanlar bangır bangır söyleseler de zayıflama pahasına pek çoğu diyetinden vazgeçmiyor.

Bir de kararsızları var. Üç gün diyet yapıp, bozanlar ve tekrar başlayamadıkları için vicdan azabı çekip yemeye devam edenler. İki gün aç kalıp ya da öğlenleri salata yiyerek günü geçiştirip akşam kebap yiyenler de bu yanar döner diyetçi grubuna giriyor.

MİLENYUM DİYETİ

Eskiden kalori hesabı yapıp kendi çabasıyla zayıflamak isteyenlerin imdadına diyetisyenler yetişti. Her gelen bir ötekini kötülediği için rejimlerden rejim beğen diyecek kadar diyet yöntemleri de fazlalaştı. Uzmanlar 200 civarında diyet yönteminden 24'ünü bilimsel olarak kabul ediyorlar.

Gökkuşağı diyeti, sihirli diyet, şarlatan diyet, özgür diyet, kapanmayan düğmelerin kapanmasına yarayan düğme rejimi, saat rejimi, tekno diyetler, milenyum diyeti, bu 200 diyetten birkaçının adı.

Hekimler diyet reçeteleri yazmaya başladı. İşin boyutu değişti. Market raflarında etiketlerinde ‘‘light’’, ‘‘diet’’ yazan ürünler görmeye başladık. Diet reçel, diet marmelat, light süt, light tereyağı gibi.

Beslenme terapisti diye bir alt meslek ortaya çıktı. Beslenme terapistliği geçen bin yılın en popüler mesleği oldu. İnsanlar bu terapistlere tomarla para ödediler.

Vizite ücretleri geçen yılın fiyatlarıyla ayda 40 milyon lira idi. Bu rakama rejim yapmak isteyenin vücudundaki kalori, yağ, protein gibi dengelerini gösteren rapor, diyet reçetesi ve haftada iki gün doktor kontrolü dahil.

KİTAP SAVAŞLARI

Bazı diyetisyenler ise metodlarını yalnızca muayenehanelerine gelen hastalarına değil daha fazla insana anlatmak istedi. Yazdıkları diyet kitapları yok sattı. Fransa'nın ünlü aktör ve aktristlerini zayıflatan Madeleine Gesta'nın Gesta metodu; Dr. Robert Atkins'in ‘‘istediğinizi yiyerek zayıflayabilirsiniz’’ diyen kitabı diyet dünyasında devrim yaptı.

Birinin kitap yazması ötekini tetikledi. Azimli ile kararsız diyetçiler her çıkan kitabı aldı ve uyguladı. Şimdi piyasada yığınla diyet kitabı var. Bu kitap bombardımanına dergi ve gazetelerin verdiği diyet ekleri katıldı. Diyet, her defasında pişirilip pişirilip diyetçilerin önüne kondu.

Türkiye'de de diyet ile ilgili yazılmış birçok kitap var. Fiyatları 1 milyon 500 binden 4 milyon liraya kadar değişiyor. Dr. Ender Saraç'ın Milliyet Yayınları'ndan çıkan ‘‘Ayurveda: Sağlıklı ve uzun yaşamın sırları’’ kitabı 1997'den bu yana altıncı baskısını yaptı. Murat Gökçen'in ise Pandora Yayınları'ndan çıkan Diet Zamanı ve Diete Davet adlı iki ayrı kitabı var.

Dünyayı sarsan diyet kitabı

Fransız Michel Montignac'ın ‘‘Yedikçe Zayıfla’’ kitabı yalnızca dünyayı sarsan diyet kitabı olmadı, diyet dünyasını da kasıp kavurdu. Bir yandan birçok diyet kitabı çöpe atılırken bir yandan da Montignac Restorantları açılacak kadar diyet sektörünü hareketlendirdi.

Montignac Yöntemi, yanlızca bedenlere değil ruhlara da sahip oldu. Sahip oldu, çünkü bu yöntemle yiyerek 10 kilo verilebiliyordu. Yöntemin özü herkesin aslında çok iyi bildiği bir şeydi: ‘‘Karbonhidratlar ile proteini birbirine karıştırma.’’

Yazar kitabında ayrıca kötü beslenmenin etkilerini, yorgunluk ve kalp damar hastalıklarıyla beslenme arasındaki ilişkileri vurguluyordu. Kitap en çok satan diyet kitaplarının başında kalmaya devam ediyor.

Diyet, eski bin yıldan yeni bin yıla miras kaldı. Diyetisyenler, beslenme terapistleri, diyet reçeteleri, light gıdalar ile diyet sektörü yeni bin yılda da iktidarını koruyacak. Sektörün en canlı kollarından biri de kitaplar. Kitapçılar, birbirinden farklı listeler sunan yüzlerce diyet kitabıyla kaynıyor.

KAN GRUBU DİYETİ

Amerikalı beslenme uzmanları ortaya yeni bir iddia daha attılar. Herkes kendi kan grubuna göre beslenmesini düzenleyebilir. İddianın ABD'de hemen kitabı basıldı.

Kitabın tanıtımında şunlar yazılı: ‘‘Bu çığır açan kan grubunuza göre yeni diyet yöntemi sizi ideal kilonuza getirir. Hastalıklardan korur. Bağışıklık sisteminizi güçlendirir. Enerjik olmanızı ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlar.’’

Bugünlerde konuşulan diyet kitabı da Monica Lewinsky'i zayıflatan Jenny Craig'in diyet kitabı. Craig'in diyet programıyla 15 kilo veren Monica formülü öyle tutmuş ki, Jenny Craig Diyet Firması'nın sözcüsü olmuş. Zayıflayan ve yeni görünüm kazanan Monica, reklamını yaptığı diyet programıyla sekiz kilo daha vermeyi hedefliyormuş.

Diyet uzmanlarının dediğine kulak vermek gerek: ‘‘Zayıflamak önemli değil, önemli olan o kiloyu tutabilmek...’’

VİTRİNLERDEKİ DİYET KİTAPLARI

1992

Zayıflama Rejimleri; Irwin Maxwell Toker Yayınları.

1993

Diyet Zamanı Diyet ve Beslenme El Kitabı; Murat Gökçen, Aysun Gökçen Afa Yayınları.

1995

Bedensel Estetik Scarsdale Rejimi; Herman Tarnover, Samm Sinclair Baker Say Yayınları.

Obezite; Candeğer Yılmaz. Nobel Tıp Kitabevleri.

1996

Diyete Davet Diyet ve Beslenme El Kitabı; Murat Gökçen, Aysun Gökçen Remzi Kitabevi, Mart 1996, Etiket Fiyatı: 2.000.000 TL

1997

Beslenme ve Diyebetik Açıklamalı Sözlük; Türkan Kutluay Merdol, Sevil Başoğlu, Nuriye Örer. Hatiboğlu Yayınları.

Yaşam Boyu Beslenme Diyet; Kolektif Boyut Kitapları.

Yedikçe Zayıfla Dünyayı Sarsan Diyet Montignac Yöntemi; Michel Montignac. Güncel Yayıncılık.

1998

Diyet Zamanı; Murat Gökçen, Aysun Gökçen. Remzi Kitabevi.

Sıcak-Soğuk Mezeler Balık Yemekleri... Diyet Mezeleri... Semra Yaylım Yayıncılık.

Kilolarım Diyetlerim ve Ben Sağlıklı Zayıflamak; Nil Gün Kuraldışı Yayınevi.

Kadınlar Nasıl Zayıflar?; Susie Orbach Kuraldışı Yayınevi.

1999

Şişmanlığın Kitabı Kilo Sorununu Yenme Yolları; Rüstem Sadıkoğlu Aksoy Yayıncılık, Ekim 1999.

Vücut ağırlığının korunması ve diyet yemekleri; Esin G. Şeker. Yayınlayan yok: Aralık 1999.

Kan Grubunuza Göre Diyet; Anita Hessmann-Korsaris Çeviren: Taner Hamdi Erbay. Gün Yayıncılık, Aralık 1999.

Kan Grubunuza Göre Diyet: İdeal Kilo ve Sağlık İçin Diyet Önerileri. Peter J. D'Adamo. Türkçesi: Ebru Bilun Akyıldız, Alev Akyıldız. Beyaz Yayınları: Ağustos 1999.

Vitaminler/Sağlıklı Yaşam İçin Gerekli Besinler. Hasnain Walji. Çeviren: Nursel Duransoy. Dost Kitabevi. Kasım 1999.

Beslenme Eğitimi Rehberi. Turkan Kutluay Merdol. Özgür Yayınları Ekim 1999.

Yaşam Serisi; Kolektif Boyut Kitapları, Güzellik Cinsellik Beslenme-Diyet Pratik Sağlık Çocuk Bakımı Beyin Eğitimi Şifalı Bitkiler İtalyan Yemekleri Kokteyl Spor (Yan Kapak).