Kanseri bulan köpekler işbaşında
Güncelleme Tarihi:
Çoğu zaman uyuşturucu operasyonlarında polislerin yanında olan kimi zaman yardım ekipleri yanında hayat kurtaran köpekler şimdi de doktorların yanında kanseri bulacaklar.
Burunlarıyla kanserde erken tanıda çığır açmaları beklenen köpeklerle ilgili olarak İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi İç Hastalıklar ve Psikoloji Uzmanı Prof. Dr. Tamer Dodurka ile görüştük.
 |
Nilgün Yıldız yazıyor |
Yüzde 99 kanseri teşhis ediyorlar
Köpeklerin tıpta da hizmet vermesi gerektiğini söyleyen Dodurka, “Uzun yıllardır yurtdışında Avrupa ve Amerika’da kanserli hastaların teşhisinde köpekler kullanılır. Bu konuda değişik araştırmalar yapılmış ve araştırmaların tamamında köpeklerin yüzde 99 oranında kanseri teşhis ettikleri görülmüştür. Biz de bunu ülkemizde yapmayı planladık çünkü Türkiye’de daha önce böyle bir hizmet verilmemiş. Köpekler narkotik amacıyla insanlığa birçok yönden hizmet veriyorlar. Biz de tıpta hizmet vermelerini düşündük.
Akciğer kanserinde etkili
Dodurka özellikle dışarıya koku veren fakat sadece köpeklerin algıladıkları kanser türlerinde başarıyı hedeflediklerini söylüyor. Dodurkan, “Belirli grup kanserlere bakabiliyoruz. Dışarıya koku veren kanserlere bakabiliyoruz. Örneğin akciğer kanseri. Sağlıklı insanlar birçok koku salgılar, kanserli hastadan ise daha farklı kokular çıkar. Bağırsak kanserlerini dışkı içerisinde tespit edebilir. Mesane kanserlerini idrar içerisinden tespit edebilir. Biz bunu algılayamıyoruz ama köpeklerin koku alma yeteneği bizden 100 bin kez fazla olan köpek ikisi arasındaki farkı çok çabuk fark edebilir. Tıpta kullanılan ve molekülleri ölçen kromatografi cihazlarından yüzlerce kez daha hassaslar” diyor.
En erken teşhis
Kanser hastalarında erken teşhis çok önemlidir. Fakat teşhis yöntemleri ancak kitle belirli bir boyuta geldiğinde tespit edilebilir. Dodurka köpekler sayesinde çok daha ufak hücre oluşumları ortaya çıktığında teşhis edilebileceğini belirtiyor ve “Böylece hem hasta ile köpek karşı karşıya gelmemiş olacak çünkü hastane ortamında ya da bağışıklık sistemi zayıf olan hastaların köpeklerle olması doğru olmayabilir. Ama hastaların üfledikleri balonları buraya getirip, burada kokudan arıtılmış ortamda köpeklerimize gösterebiliriz. Onlar da doğru kokuyu aldıklarında ödüllendirilmeyi hak ederler” diyor.
Bir yıla ihtiyaç var
Normal bir köpekten bunu beklemediklerini söyleyen Dodurka, “Ancak eğitimli köpeklerde bu olay olabilir. Bunun için de yaklaşık bir yıla ihtiyacımız olacak. Bu kokuları almayı üç dört ay içinde öğretebiliriz ama sıfır hata olması için bir yıla yayacağız. Bir yıl sonra hizmete sokacağız” dedi. Köpeklerin tespit etmesi çok kısa zamanda oluyor, kokuyu duyar duymaz tepki veriyor. İçinde kanserli hastanın numunesi olan balonu getiriyor. Sıfır maliyetli ve çok hızlı sonuç veren bir yöntem. Dodurka, “Bu arada köpek tepki göstermezse bu kanser değildir diyemiyoruz ama gösterdiğine yüzde 99 kanser diyebiliyoruz” diyor.
Bunun için kokuya çok hassas olan köpekleri seçmek gerekiyor. Av köpekleri, seterler, labrador retriever’lar bunun için çok uygun.
Onkologlarla işbirliği
Onkolog’larla çalışacaklarını söyleyen Prof. Dr. Tamer Dodurka, Onkolog’ların numuneleri göndereceğini ve bunun üzerinden köpeklerle çalışılacağını söylüyor.