Kaçak rakı ve metil alkol üzerine

İçkilerde kullanılan ve halk arasında alkol adıyla anılan etil alkol ile kaçak rakıda gündeme gelen metil alkol benzer bir kimyasal formüle ve benzer fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip. Buna karşın etil alkol içildiÄŸinde keyif veriyor, en fazla sarhoÅŸ ediyor, insan direksiyonda olmadıkça öldürmüyor.Metil alkol ise önce sinir sistemini uyuÅŸturuyor, biraz fazlası kör ediyor, daha fazlası öldürüyor.İçkilerde metil alkol bulunmasının iki nedeni olabilir:A) Ãœzüm, erik ya da incirden alkol eldesi sırasında etil alkolun yanı sıra metil alkol de oluÅŸur ancak iyi çalışan bir rakı imalathanesinde destilasyonla alkol ayrılırken (alkol damıtılırken )metil alkol de uzaklaşır çünkü metil alkolle , etil alkol farklı kaynama noktalarına ve uçuculuÄŸa sahiptir. Ancak kacak imalathanelerde bu ayırma tam olmaz. Normal rakıda binde birkaç oranında bulunan metil alkol kaçak çekilmiÅŸ rakıda % 3-4 oranına yükselince bu istenmeyen olaylar ortaya çıkar.B) Sentetik metil alkol ucuz olduÄŸu için kaçak içkiye karıştırılabilir. Metil alkol normal ve yasal olarak boya endüstrisinde kullanılıyor. Matbaa mürekkebi çözücüsü olarak da izinli olmasa da izopropil alkol yerine kötü kaliteli matbaa iÅŸlerinde kullanılıyor (izopropil alkolün tonu 1700 oysa metil alkolün tonu 600 dolar). Kaçak satılıyorMetil alkolün boya sanayi dışında satılmaması gerek. Ancak alkofleks, matbaa mürekkebi ve deÄŸiÅŸik ticari adlarla plastik üzerine baskı yapan kiÅŸilere kaçak olarak satılıyor. Laboratuar malzemesi olarak da metil alkol satılabiliyor ama saf olduÄŸu için pahalı, bu nedenle laboratuar saflığında metil alkolün rakıya karıştırılması beklenemez.Bu kaçak rakı olaylarının temel nedeni ekonominin kayıt dışı olması ve bu nedenle metil alkolün boya dışındaki yerlere de satılması. Ayrıca rakı satışlarınında kayıt dışı olması.Kimyasal madde üreten, satan ya da kullanan iÅŸyerleri yasal zorunluluk olarak bir kimya mühendisi ya da kimyager sorumlu müdür çalıştırmak zorunda .Yine gıda üreten bütün iÅŸyerleri bir kimya müh. Kimyager, gıda müh. ya da ziraat mühendisini vbÉ. tam ya da yarım zamanlı olarak sorumlu yönetici olarak çalıştırmak zorunda . Ama ekonomideki genel kayıt dışılık bu "sorumlu" mühendisler çalışmadan da zaman zaman üretim ve ticaret yapılmasına neden oluyor.Prof. Dr. NeÅŸet KadırganKimya Mühendisleri Odasıİstanbul Åžube BaÅŸkanınkadirgan@eng.marmara.edu.trÂ