Jay Kriegel'in parasını kim ödüyor?

Sedat ERGİN

Tansu Çiller'in siyasi kariyerinin seyrini izlerken, Amerikalı danışmanı Jay Kriegel'den söz etmemek olmaz.

Kriegel, 1994 yılı başından itibaren bütün kritik sınavlarında Çiller'in yanında olmuştur.

Bu tarihte Türkiye'nin ABD'deki kayıtlı lobicisi olarak çalışmaya başlayıncaya kadar, Kriegel'in lobicilik alanında ciddi bir tecrübesinin bulunmadığı sır değildir.

Kriegel, Dışişleri Bakanlığı ile imzaladığı sözleşmelerde Türkiye'nin çıkarlarını temsil etmek, Türkiye'nin tanıtımını yapmakla görevlendirilmiştir.

Bu nedenle kendisine yapılan ödemeler, Türk vergi mükelleflerinin cebinden çıkan vergilerden yapılmaktadır.

Gelgelelim, Kriegel'in mesaisinin Türkiye'nin çıkarlarını gözetmenin dışına taşarak, Çiller'in özel danışmanlığına da kaydığı anlaşılmaktadır.

Kriegel'e 1994-95 yılları arasında yapılan ödemeler Tanıtma Fonu'ndan karşılanmıştır. Tanıtma Fonu kayıtlarına göre, 24 Kasım 1994 tarihinde 309 bin dolar, 13 Mart 1995 tarihinde ise 411 bin dolarlık iki ayrı ödeme yapılmıştır. 28 Temmuz 1995'teki 372 bin dolarlık üçüncü ödemeyle iki yılın toplamı 1 milyon 92 bin dolara yükselmiştir. (Bugünkü kurla 170 milyar.)

DYP Lideri, Refahyol hükümetinin kurulmasıyla birlikte, Kriegel'i yeniden devreye sokmuştur. Kriegel ile 1996 Eylül ayında 45 bin dolardan yıl sonuna kadar geçerli olan 180 bin dolarlık bir anlaşma yapılmıştır.

Çiller, 1997 yılı başında ilk kez Kriegel ile uzun süreli bir anlaşma yapma imkânını bulmuştur. Kriegel ile Dışişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanmak üzere 480 bin dolarlık bir yıllık sözleşme imzalanmıştır.

Ancak, bu sözleşmenin vizesi RP kontrolündeki Maliye Bakanlığı'nda takılmıştır. Sorun, RP'ye ödün verilerek aşılmış, İstanbul Belediyesi'nin bir tanıtma projesine Tanıtma Fonu'ndan 1.2 milyon dolar aktarılmıştır.

İş burada da bitmiyor. Lobici, güvenlik konularına da el atmıştır. Kriegel ile Emniyet Genel Müdürlüğü'nün yeniden yapılandırılması projesi için ek bir protokol daha imzalanmıştır. Bu protokoldeki meblağ sırdır.

Emniyet eski Genel Müdürü Alaaddin Yüksel'in bu proje için bütçeden ödeme yapılmasına karşı çıktığı bilinmektedir. Kriegel, bir ara dönemin İçişleri Bakanı Meral Akşener'in odasında da görülmüştür.

Kriegel'in arkasında aldığı parayı hak etmesini sağlayacak bir altyapı bulunmamaktadır. Büyük ölçüde tek kişilik bir şirket söz konusudur. Kendisine ayda ödenen 40 bin dolar, Amerikan ölçülerinde bir servettir.

Bu arada, Çiller'in kararıyla Türkiye'nin Washington'da çalıştığı profesyonel lobi şirketleriyle yapılan sözleşmeler feshedilmiş, Amerika cephesinde Türkiye'nin kayıtlı tek lobicisi olarak Kriegel kalmıştır.

Ancak Kriegel'in Türkiye'nin Washington Büyükelçiliği ile hiçbir temasının olmaması, nasıl bir lobicilik faaliyeti yürüttüğü sorusunu muamma haline getirmektedir.

Yeni hükümetin Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in öncelikle el attığı konulardan biri ‘‘Kriegel dosyası'' olmuştur.

Ancak inceleme sonucunda görülmüştür ki, sözleşmenin feshi hukuken mümkün değildir. Yeni hükümet, Kriegel'in hizmetinden yararlanmak arzusunda değildir. Ancak, sözleşme hükümleri çerçevesinde Dışişleri yıl sonuna kadar Kriegel'e para ödemeye devam edecektir.

Yani Türk vergi mükellefleri demek istiyoruz...