İyimserliğin devamlılığı

BUGÜNLERDE gözlenen iyimserlik havasının kalıcı olabilmesi için döviz kurlarına yönelik beklentilerin ‘‘haber’’lerle değil, yapısal olarak istikrara kavuşması gerekiyor. Aksi takdirde, ‘‘haber’’ler bugün olumlu olsalar da, yarın o kadar olumlu olmayabilirler. Dolayısıyla, kurlardaki istikrarın tesadüfen sağlanması iyimserliği kalıcı kılmayabilir.İyimserliğin bir diğer nedeni ucuzluk kampanyalarıyla perakende satışların arttığının söylenmesi. Perakende sektörünün ucuzluk yaparak satışlarını artırabilmesi ekonomik bireylerin göreli durumlarını şöyle değiştiriyor:1. Alıcılar, ellerindeki nakit TL ya da dövizleri mala dönüştürüyorlar.2. Satıcılar, ellerindeki malları TL ya da döviz cinsinden nakde dönüştürüyorlar.ŞARTLARAlıcıların sergiledikleri davranış gelecekteki fiyat artışlarının, ellerindeki likit kaynakların gelecekteki getirisinden daha yüksek olacağını beklediklerinden kaynaklanabilir. Bu nedenle de, piyasada gözledikleri mal fiyatları cazip olmuştur.Satıcıların sergiledikleri davranış ise mal stokundan çıkıp nakde dönmek olarak özetlenebilir. Ekonominin gidişatına yön verecek olan gelişme nakde dönen satıcıların bundan sonra ne yapacağıdır. Bugüne kadar alıcı konumunda olanların yaptığı gibi satıcılar varlıklarını nakit olarak ellerinde tutacaklarsa, ekonomide bir kıpırdanma beklemek anlamsızdır. Satıcılar üzerlerine gelen bankalara borçlarını ödeyip yeni borç alamayacaklarsa, ekonomide kıpırdanma yine olmaz. Ama, satıcılar ellerine geçirdikleri nakit varlıklarla yeniden mala yatırım yapacaklarsa, ekonomide bir kıpırdanma olacak demektir.Son olasılığın gerçekleşmesi için satıcıların yeni alacakları malları belli bir kár marjı ile satabileceklerine inanmaları gerekiyor. Çünkü, tenzilatlı satışlar yoluyla sattıkları malları maliyetinin üzerinde satmış olabilirler, ama, büyük bir olasılıkla, aynı malı sattıklarından daha yüksek bir fiyattan yerine koyacaklardır. Yani, büyük bir olasılıkla, tenzilatlı satışlar yoluyla satıcılar sermayelerinin bir bölümünü kaybetmişlerdir. Bundan sonraki hareketleri sermayelerini yeniden artırabileceklerine inanıp inanmayacakları ile çok yakından ilgilidir.Bu noktada satıcıların tenzilat yapmadan mallarını satabilecekleri ortamın oluşabileceğine inanmaları için alıcıların yeniden nakitten mala döneceklerine inanmaları gerekiyor. Yani, nakit dövizin getirisinin göreli olarak diğer tüm alternatiflerden daha düşük olması gidişatı tayin edecek en önemli unsur haline geliyor. Kurlardaki istikrarın kalıcı olacağına alıcıların inanması da bu açıdan önemli oluyor.YENİ BAŞLAYACAKTürkiye ekonomisi önemli bir dönüm noktasında. Birkaç kalitatif düzenlemeyle, bekleyişler kalıcı olarak değiştirilip ekonomiye bir ivme kazandırılabilir. Bu ivmeyi de fazla abartmamak gerekiyor. Ekonominin yeniden yüzde 7-10'luk bir büyüme sürecine gireceğini sanmayalım. Çöküntünün durması bu aşamada yeterlidir. Çünkü, bundan sonra atılacak adım enflasyonun kontrol altına alınıp düşürülmesidir. O aşamaya geldiğimizde, reel büyümenin önüne başka engeller çıkacaktır.Kısacası, henüz hasta tedavi edilmemiştir. Tedaviye başlanılması için gerekli ortamın yaratılmasına çalışılmaktadır. Tedavi çok uzun sürecektir.