İstanbul Yazıları

Üsküdar İskelesi

Üsküdar İskelesi, açık limon sarısı üstüne beyaz boyalı kafeslerle kabartmalar ve sütunlarla süslü, sanki özenerek yapılmış yalı gibi iki katlı, güzel bir iskele imiş.

Eskiden Boğaziçi vapur iskelelerinde hanımlar için ayrı bekleme salonları bulunurdu. Bunlar tertemiz, bakımlı ve kışın soba ile ısıtılan yerlerdi. Çengelköy İskelesi'nin hanımlara ayrılmış birinci mevki bekleme odası, duvarında büyük çapta yaldızlı aynası ve kırmızı kadife kaplı oturma yerleri (yazın bunların üstüne keten kılıflar geçirilirdi) ile adeta bir misafir odası görünümünde idi.

Çocukluğumuzda Üsküdar İskelesi ise güzelliğini çoktan kaybetmiş, bakımsız bir halde idi. Köşelere kuş kafesi gibi özenle kondurulmuş süslü, oymalı bilet gişelerinin güzelliği de zamanın yığdığı bakımsızlıktan, tozdan, kirden görünmez olmuştu.

İskeleye kara tarafından iki dar sokakla girilirdi. Bu sokakların her iki yanında sıra sıra gazeteciler ve tütüncüler, postane, terziler, kundura boyacıları, kıraathane vardı. Sağ tarafta, iskeleye bitişik, her yanı aynalar, mermerlerle kaplı büyük bir muhallebicisi bulunuyordu. Karşılıklı dükkánları, işyerleriyle bu iki giriş yeri iskelenin çarşısı idi.

İskelenin arkasındaki Sultan Tepesi'nin set set bahçeli, fıstık ağaçlı yamacından güzel ve asil eski Türk evleri yükselirdi. Geniş bahçelerinde, ağaçların arasında kimi mütevazı, kimi ise saltanatlı bu köşklerin yerinde şimdi apartmanlar yükselmekte. Dut ağaçları, asmalar, manolyalar, hanımelleri, kafesler, kameriyeler ve o fıstık ağaçları tarihe çekilip gittiler.

Üsküdar İskelesi'nden Kuzguncuk'a doğru giderken ambar, su deposu, gaz deposu gibi birbirine bitişik ve Boğaz'a zıt düşen binaların arasında sıkışmış kalmış tek tük eski yalıya bugün de rastlanabilirse de o kıyıyı güzelleştiren eski büyük yalılardan ve bahçelerinden eser kalmadığı için buraları da özelliğini kaybetmiş durumda. (...)

(Yaşadığım Boğaziçi. İletişim Yayınları. 1999.)