ISTAC: Kamu ihalelerinde tahkim fırsatı taraflara avantajlar sağlayacak

İstanbul, 3 Ocak (DHA) - Kamu İhale Kanunu uygulama yönetmeliklerinde yapılan değişikliğe göre, taraflar arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde mahkemelerin yanı sıra “tahkim” alternatifi kullanılabilecek. Düzenlemeye göre, kamu projelerinde uyuşmazlıkların yeni çözüm adresi, İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) olacak. ISTAC Başkanı Ziya Akıncı, “Artık kamu ihalelerinde de tahkim fırsatını kullanma yolu açıktır, bu düzenleme hem kamu için hem de kamuya iş yapan taraflar için önemli avantajlar sağlayacaktır” dedi.
Kamu İhale Kurumu’nun (KİK) İhale Uygulama Yönetmeliklerinde değişiklik yapılmasına dair düzenlemeler 30 Aralık 2017 tarihli Resmî Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Çerçeve Anlaşma, Danışmanlık Hizmet Alımı, Hizmet Alımı, Mal Alımı, Yapım İşleri ihaleleriyle ilgili yönetmeliklerdeki değişikliklerin 20 gün sonra yürürlüğe girmesiyle, 19 Ocak 2018 tarihinden itibaren yapılan ihale sözleşmelerinden doğacak uyuşmazlıkların İstanbul Tahkim Merkezi’nde çözümlenmesinin önü açıldı.
İstanbul Tahkim Merkezi ISTAC Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı, ihale yönetmeliklerindeki değişikliği “Türkiye’de tahkimin gelişmesine ivme kazandıracak bir sürecin başlangıcı” olarak değerlendirdi. Özel sektörün ardından, kamu ihaleleriyle ilgili uyuşmazlıklarda da tahkimi kullanma zemini yaratıldığını belirten Akıncı, yeni düzenlemenin sağlayacağı avantajları şöyle yorumladı;
“Bu değişiklik sonucunda, sadece yabancı kişi ve kurumlarla değil, yerli ihale katılımcılarıyla imzalanan kamu sözleşmelerinde de İstanbul Tahkim Merkezi tahkimi tercih edilebilecek. Böylelikle kamu ihale sözleşmelerinde doğacak uyuşmazlıklar, uzman kişilerce az masrafla ve en çabuk şekilde nihai olarak çözümlenecek. Yabancı yatırımların ülkemize gelmesini kolaylaştıracak yeni düzenleme, bürokratların ve kamunun hızlı ve etkin çözüm ihtiyacını karşılayacak. Yabancı tahkim merkezlerine ödenen yüksek yargılama masraflarına da son verecek bu değişiklik, ülke ekonomisini her anlamda olumlu yönde etkileyecek.”
19 Kasım 2016 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Başbakanlık Genelgesi ile kamu kurumlarına uyuşmazlık çözüm yolu olarak ISTAC tahkiminden yararlanmalarının tavsiye edildiğini hatırlatan Ziya Akıncı, kamu ihaleleriyle ilgili tahkim düzenlemesinin ardından ISTAC’ı çok daha yoğun bir dönem beklediğini söyledi. Akıncı, özel sektörde artık sözleşmelere uyuşmazlık çözüm adresi olarak ISTAC şartını yazıldığını ve bundan sonra kamu kesiminde de daha aktif olacaklarını vurgulayarak, “Türkiye’nin tahkim merkezi ISTAC, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan hukukçularımıza tahkim eğitimlerini yaygınlaştırarak, tahkim hizmetlerimizden kamunun en etkin şekilde yararlanmalarını sağlayacak” mesajını verdi.
KİK de ihalelerle ilgili yeni düzenlemeleri kurumsal web sayfasından kamuoyuna duyurdu. KİK açıklamasında, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre akdedilen sözleşmelerin yürütülmesi aşamasında, taraflar arasında doğabilecek uyuşmazlıkların çözümünde alternatif yöntemlerin yaygınlaştırılması ve bu kapsamda tahkim yolunun kullanılmasının hedeflendiğine işaret edildi. Özellikle 2016/25 sayılı Başbakanlık Genelgesi’ne atıfta bulunan Kamu İhale Kurumu, bu genelge doğrultusunda, uyuşmazlıkların etkin, tarafsız, esnek ve gizli bir biçimde milletlerarası standartlarda çözümlenmesi amacıyla, İstanbul Tahkim Merkezi’nin daha işlevsel hale getirilmesini teminen “İhale Uygulama Yönetmelikleri Eki Tip Sözleşmeler”de düzenlemeler yapıldığını vurguladı.
Yeni uygulamaya göre, kamu ihale sözleşmelerinin yürütülmesi aşamasında taraflar arasında doğabilecek uyuşmazlıkların çözümü için, idarelerce Türk mahkemeleri ya da tahkim yolundan biri tercih edilecek. Bunun için tarafların sözleşmelerine bu iki alternatiften birini yazmaları gerekecek. Tahkimin tercih edilmesi durumunda, uyuşmazlık yabancılık unsuru taşıyorsa İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları veya 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümlerinden biri seçilerek çözüm yoluna gidilecek. Yabancılık unsuru olmayan uyuşmazlıklar için ise İstanbul Tahkim Merkezi Kuralları işletilecek.
Kamu ihalelerinin işleyişiyle ilgili yeni düzenlemeler kapsamında, uyuşmazlık çözümünde tahkim yolunun tercih edilmesi halinde, sözleşmelerde yer alacak ilgili madde de şöyle tanımlandı;
“Sözleşme ve eklerinin uygulanmasından doğabilecek her türlü uyuşmazlık (sözleşme hükümlerine göre idarenin re’sen hareket etme ve karar verme yetkisine haiz olduğu haller hariç) “İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları” uyarınca nihai olarak tahkim yoluyla çözümlenecektir."
KİK yönetmelik sözleşmelerinde yapılan değişikliklerle tahkimin işleyişi düzenlenirken, tahkim heyetinin üç hakemden oluşacağı ve uyuşmazlığın esasına Türk Hukuku uygulanacağı belirtildi. Ayrıca tahkim sürecinde, yüklenicinin işe devam etmek ve işin yürütülmesi konusunda İdare tarafından alınacak kararlara uymak zorunda olduğu da duyuruldu.