İsmin dokuz kategorisi

Bebeğe isim seçmek zor iş-miş. Ailede böyle bir telaş ortaya çıkınca iyiden iyiye fark ettim. Hamileliğin kendisinden bile zor olduğunu iddia edenler var.
Örneğin bu hafta, bebeğe isim koyma meselesinden birbirine girmiş bir ailenin davası görüldü İstanbul’da. Emrah Y. isimli damat, yeni doğan bebeğine kendi isim vermek isteyince, kayınvalidesi Melek A. ve baldızı Filiz D.’nin saldırısına uğradığını ileri sürüyordu. Damat çocuğun ismi Furkan olsun demiş, kayınvalide Yusuf diye tutturmuş. Meseleyi dayak atma düzeyine getirecek ne vardı anlamadım. Sanki damat Darth Vader koyalım demiş ismini.
Geçen hafta da İngiliz basınında, bir internet sitesinin yaptığı anketin sonuçları yayınlandı. Buna göre majestelerinin ülkesinde nüfusun yüzde 8’i koyduğu isimden bin pişman. Kimi yeterince yaratıcı bir isim bulamadığından, kimi de zamanında orijinal olan ismin daha sonra sıradanlaştığından yakınıyor.
Kanımca o pişmanlığı bir de büyüdüğünde çocuklara sormak lazım. Yıllar evvel Yalım adında küçük bir çocuk tanımıştım. İsmi o kadar da bilinmedik değildi ama belli ki etrafında başka Yalım yoktu. Adını soranlara köfte, makarna, gazoz filan diyordu. Öyle şiddetli bir sıradanlaşma isteği yani.
Papa 16. Benedikt de kısa sürece, çocuklarına orijinal isim koyma yarışına giren ünlülere isyan etmiş, bir temiz fırçalamıştı: “Şunlara doğru düzgün Hıristiyan isimleri koyun. Nedir öyle Apple (elma), Sunday (pazar), Suri filan...”

ORİJİNALİTE MERAKLILARI MODA TAKİPÇİLERİ

Bizdeyse isim seçerken ağır basan bazı eğilimler var. Bu bakımdan anne-babaları kategorilere ayırmak mümkün. 1. Orijinalite peşinde koşanlar 2. Basit iyidirciler 3. Ailenin etkisinde kalanlar 4. Moda takipçileri 5. Doğa tutkunları 6. Edebiyat tutkunları 7. Muhafazakârlar 8. Eski solcular 9. Şakacılar... Elbette bunların alt kategorileri de olabilir.
Orijinalite peşinde koşanlardan, yukarıda zaten bahsettik. Bu ebeveynler, gerekirse isim yaratmaktan dahi çekinmez, trend belirleyici hatta avangard olmak için yarışırlar.
‘Basit iyidir’ciler riske girmez. Her zaman var olacak klasiklerden yanadır bu grup: Can, Cem, Ali, Zeynep, Ayşe bu tür ebeveynin en sevdiği isimlerdir.
Ailenin etkisinde kalanlar çoğunlukla iki isim verir çocuğa. Böylece kız tarafıyla erkek tarafı arasında çıkması muhtemel tartışmaların da önüne geçilmiş olur.
Moda takipçileri, o yılın en popüler isimlerini koyar. Hele bir de ünlü bir popçu, manken veya oyuncu çocuk sahibi olduysa aynı ismi koymayı tercih ederler. Bir dönem Mervelerin, bir dönem Aslı veya Berkelerin tavan yapması bu yüzden. Ama moda takip edeceğim derken moda kurbanı olmamaya dikkat etmek gerek.
Doğa tutkunları biraz günümüz anne-babalarını yansıtıyor. Dikkat edin etraf Rüzgar, Kuzey, Çınar, Nehir bebeklerden geçilmiyor. Doğadan uzaklaştıkça duyulan bir özlemin sonucu sanırım.
Edebiyat tutkunları, her daim var olacak bir ekol. Ya hayranı oldukları bir yazarın adını ya da en sevdikleri roman kahramanının adını verirler çocuklarına.
Muhafazakârlar seçimlerini Kuran’dan yapmayı tercih eder. Bu grup kendi içinde moda takipçileri, gelenekselciler gibi alt gruplar barındırır.
Eski solcuların çocuklarını hemen tanırsınız. Devrimler, Örgütler, Denizler, Mahirler hep bu grupta. Rivayet odur ki, zamanında çocuğuna Lenin adını koyamayan bir solcu Ninel (Lenin’in tersten yazılışı) adını koyarak denetimden sıyrılmayı başarmıştır.�
Şakacıların ne yapacağı belli olmaz. En tehlikeli ebeveyn türüdür. Birkaç çocukları varsa kendi içinde bir espri yakalamaya kalkışabilirler mesela. Şafak, Tan, Doğan, Güneş gibi. En zararsız tezahürü Engin Deniz’dir. Fakat adı Engin Ar olan çocuklara da rastlanmıştır.
Bir de tabii İdo örneği var ancak hiçbir kategoriye dahil edemediğimden onu tek başına ele almayı tercih ediyorum. İnsan çocuğunun adını nasıl olur da kısaltma koyar ki. Yani ortaya çıkan anlamlı bir şey olsa, hadi neyse...