HÜRDANIŞ
Güncelleme Tarihi:
HÜRDANIŞ sorularınızı yanıtlıyor...
400 EURO ÜCRETLİ BİR İŞTE ÇALIŞABİLİR MİYİM
N. Duraltı – Emsdetten/Almanya
Yurt dışı borçlanma yoluyla emekli olduktan sonra ikâmet ettiğiniz Almanya’da kısa süreli işkolu olan Mini-Job türü işlerde çalışıp çalışamayacağınızı öğrenmek istiyorsunuz.
Maalesef, yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatı gereği, yurtdışı borçlanma yoluyla emekli aylığı bağlananlardan, yurtdışında yeniden sigortalı işlerde (buna Mini-Job işler de dahil) çalışanların, işsizlik veya hastalık parası alanların veya sosyal yardım olarak bilinen Hartz IV ödeneğinden yararlananların aylıkları kesiliyor.
Sebebi de şu; Türkiye’de emekli olup da yeniden sigortalı bir işte çalışanlardan kesilen yüzde 32 oranındaki destek primi, yurtdışında çalışan emeklilerden tahsil edilemediği için, bu kişilerin emekli aylıkları kesiliyor.
BU HAKSIZLIK GİDERİLEBİLİR Mİ
Aslında yurtdışında yaşayan, çalışma gücü yerinde olan veya maddi ihtiyacı olduğu için çalışmak isteyen veya zorunda olan emeklilere karşı yapılan bu haksızlık giderilebilir.
Nasıl mı? Bilindiği gibi SGK, 2011-2012 yılları arasında, emeklilik işlemleri devam eden veya sonuçlandırılıp aylık bağlanan emeklilerden Mini-Job işlerde çalışanların aylıklarını kesmiyordu. Ancak ne olduysa, bu uygulama 2012 sonunda değişirken, bu arada aylıkları kesilmeden çalışmalarına izin verilenlerin bu hakları koruma altına alındı.
Şimdi tekrar bu konu Türkiye’de yapılan son genel seçimlerin hemen ardından Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından yapılan açıklamada gündeme getirildi. Başbakan, yurtdışında yaşayan emeklilerin kısa süreli iş kollarında çalışmalarına izin verecek düzenleme yapılacağı vaadinde bulundu. Bugüne kadar bu konuda bir icraat olmadı. Bakalım bundan sonrası için sonucu bekleyip göreceğiz.
KİMLER ÇALIŞABİLİYOR
Bu arada, Türkiye’de sigortalı işte çalışarak emekli olup da yurtdışına yerleşen emeklilerin, kendilerinden destek primi kesilmeksizin çalışmalarına izin veren, 25.07.2014 tarihli, 2014/22 sayılı ve ‘Aylık bağlandıktan sonra yurtdışında çalışanlar’ konulu genelgeyi hatırlatmakta fayda görüyorum. 5510 sayılı kanunda, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden malullük veya yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra yabancı ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların haricinde, soz konusu kanunun yürürlüğe girdiği Ekim 2008 tarihinden önce emekli olup da çalışanların Türkiye’deki aylığı kesilmiyor. Biz de “Neden bu uygulamanın kapsamı genişletilip, buna yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olanlar dahil edilmiyor?” sorusunu sorabiliriz.
GENELGEDE NE YAZIYOR
Söz konusu genelgenin son bölümünde, uygulamanın kimleri kapsadığını şu şekilde yazıyor: “Bu genelge, hükümleri sosyal güvenlik sözleşmelerine göre kısmi ya da müstakil malullük veya yaşlılık aylığı bağlanmış olanlar hariç olmak üzere, sadece ülkemizdeki hizmetlere istinaden 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önceki sosyal güvenlik kanunlarının mülga hükümlerine ya da 2008/Ekim ayından sonra 5510 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesine göre malullük veya yaşlılık aylığı bağladıktan sonra sözleşmeli bir ülkede çalıştıkları gerekçesiyle aylıkları kesilenler hakkında uygulanacak olup, bu yönde bir tespit veya müracaat olması halinde aylıkların ödenmesine, aylığın kesildiği tarih itibariyle başlanacaktır.”
ÇALIŞMAMIZIN KİME ZARARI VAR
M. N. Emre – Krefeld/Almanya
EVET, bu soruyu sormakta kesinlikle haklısınız. Almanya’da 1997-2014 yılları arasında serbest meslek yaptığınız dönemde ya hiç ya da çok düşük miktarda emeklilik primi yatırdığınız için size Alman Emeklilik Sigortası’ndan Ekim 2019’da bağlanacak yaklaşık 200 Euro’luk emekli aylığınızın Almanya’daki kiranızı bile karşılamadığını belirterek, “Benim durumumda olanların Almanya’da veya Türkiye’de çalışmasının kime ne zararı olabilir. Bu düzenlemeyi haksızlık olarak görüyorum. Aynı bir zamanlar ‘Mavi Kart’lıların emekli olmaması gibi” diyerek sitemde bulunuyorsunuz.
Siteminizde haklısınız, ancak anti parantez yazdıklarınıza ilişkin küçük bir düzeltme yapmadan da geçemeyeceğim. Yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olanlar, bir zamanlar Türkiye’de çalışamıyordu. Ancak yapılan bir düzenlemeyle, bu emekliler de Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) uygulaması kapsamına alınarak, son yıllarda (sadece) Türkiye’de çalışmalarına izin veriliyor artık.
İKİ SEÇENEK ARASINDA TERCİH
Yukarıdaki açıklama sizin için de geçerli. Yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olanlara, an itibariyle yurtdışında sigortalı bir işte çalışmalarına veya ikamete dayalı yardım ödeneklerinden yararlanmalarına izin verilmiyor. Bu ödeneklerden yararlanmak isteyenler, Türkiye’deki emekli aylığı ile Almanya’da çalışarak elde edebilecekleri gelirleri veya yardım ödenekleri arasında tercih etmesi gerekiyor. Ama yukarıda da belirttiğim gibi Başbakan sözünü tutarsa, belki bu konuda yakın zamanda bir değişikliğe gidilebilir.
3 BİN 600 GÜNE NE KADAR ÖDENİYOR
Yavuz Kamacık – Almanya
Almanya’nın Nürtingen kentinde yaşayan Atilla ve Nihal Işık adlı çifte 05.02.2016 tarihli HÜRDANIŞ köşesinde verdiğim yanıtta, 3 bin 600 gün için ödemeleri gereken borç miktarını 31 bin 626 TL olarak yazmıştım. Siz de haklı olarak, “1 Ocak 2016’dan itibaren 17.57 TL’ye çıkan günlük borçlanma miktarına göre bu rakamın daha yüksek olması gerekmiyor mu” diye sormuşsunuz. Evet, haklısınız, burada bir baskı hatası söz konusudur. Doğrusu, 3 bin 600 gün için ödenmesi gereken borç miktarı 31 bin 626 TL değil, 63 bin 252 TL olmalıydı. HÜRDANIŞ köşesini titizlikle takip ederek baskı hatasını fark ettiğiniz için size teşekkür ediyorum.