Hırsızlığın da cılkını çıkarmışlar

ANKARA Ä°htisas Hastanesi’nde geçen yıl 400 küsur milyar liraya ‘ihale edilen’ personel taşıma iÅŸi, bu yıl 42 milyar liraya yine ‘ihale yoluyla’ verilmiÅŸ. Haberi getiren arkadaşıma sordum: ‘Personel sayısında büyük azalma var mı?’‘Yok Abi’ dedi, ‘Hemen hemen aynıymış.’ DeÄŸiÅŸen tek ÅŸey hastane yönetimi. Åžaşırdım. Neredeyse onda bir fiyata aynı iÅŸ. Ãœstelik de akaryakıt fiyatları bir yıl içinde en fazla artan ürünken. Türkiye’de artık ‘hırsızlığın’ da cılkı çıkmış. Eskiden yüzde 5-10 bir komisyon çalınırdı. Åžimdi bire on çalıyorlar. Türkiye’nin en fazla yatırım yapan iki bakanlığından birinde uzun süre müsteÅŸarlık yapmış, saygın bir bürokratla konuÅŸuyorduk yıllar önce. Bakanına yaptığı bir tavsiyeyi anlattı. ‘Fatih Bey, Türkiye’de yapılan sözde yatırımların yüzde 80’i haybeye yapılır. Ne gerek vardır, ne ihtiyaç. Ne de bunun parası.’ Deyince ÅŸaşırıp sormuÅŸtum: ‘Peki neden yapılır?’Anlattı. ‘Komisyon için yapılırmış.’Diyelim ki, bir inÅŸaat ÅŸirketi iÅŸ almak istiyor. Ve yine diyelim ki havalimanı yapmak istiyor.Hemen bir milletvekili ya da üst düzey bürokrat bulunur ve harekete geçirilir. Ä°lgili bakanla temas kurulur. Önce ihtiyaç olduÄŸuna dair DPT’ye baskı yapılır ve onay alınır. Ardından yatırım programa alınır. Ä°hale yapılır ve iÅŸ baÅŸlar. Bu sürece emek verenlere toplam yatırım bedelinin en az yüzde 10’u, bazen de yüzde yüzünü bulan komisyonlar, daha doÄŸrusu ‘avantalar’ ödenir. Sonra da kimsenin kullanmadığı havalimanları, barajlar, spor salonları, aynı ile 6 olimpik yüzme havuzu, bir ucu daÄŸa dayanan ve tüneli olmayan yollar gibi ‘abukluklar’ ortaya çıkar. Bunları bana anlatan müsteÅŸar, bakanına şöyle bir teklif yapmış: ‘Sayın bakan, birileri komisyon alacak diye iÅŸe yaramayan, tamamlanması mümkün olmayan, tamamlansa bile ülkeye hiçbir katkı saÄŸlamayacak projeler üretiliyor, ihaleler yapılıyor. Hükümete bir teklif götürün. Örtülü ödenek gibi bir fon oluÅŸturulsun. Böyle projeler geldiÄŸi zaman bunun yüzde 10’u kadar ilgili kiÅŸiye bir ödeme yapılsın. Hiç deÄŸilse yüzde 90’lık bir tasarruf saÄŸlarız...’Bakan gülmüş. Teklifi de beÄŸenmiÅŸ ama tabii ki bunu hayata geçirmemiÅŸ, geçirememiÅŸ. O nedenle de gelen geçen Türkiye Cumhuriyeti hazinesine ‘geçirmiş’.Bir ayı aÅŸkın süredir Kanal D Haber’de ‘Havaya savrulan trilyonlar’ adında bir dizi haber yayınlıyoruz. 1990’ların başında Türkiye’de toplamı 200’ü bulmayan ‘yarım kalmış’ yatırım varken bugün bunların sayısı 5000’i buluyor. Bunlar için sokaÄŸa savrulan para miktarı ise tamı tamına 138 milyar dolar. Yani Türkiye’nin dış borcuna yakın bir miktar. EÄŸer müsteÅŸarın dediÄŸi yapılsaydı 13 milyar dolarla kurtulacaktık. Yazık olmuÅŸ bu memlekete... NE ZAMAN ADAM OLURUZ?Mesleklerinin utanç abideleri kendilerini övünç abidesi gibi göstermeye kalkışmadığı zaman.Â