Zemin etüdü rantı jeologları kapıştırdı

İstanbullu jeoloji mühendisleri bu pazar yeni yöneticilerini seçecek. Bu olağanüstü seçimin nedeni, hakkında usulsüzlük iddiasıyla soruşturma açılan İstanbul Şube Başkanı Turgut Öztaş'ın istifa etmesi. Mali konulardaki usulsüzlükleri tespit edilen Öztaş yeniden aday olurken muhalifleri aday arayışında. 17 Ağustos depremi sayesinde ortaya çıkan trilyonlarca liralık zemin etüdü rantı jeologlara tarihlerinin en hararetli seçimini yaşatacak.

Bugüne kadar üniversitelerin jeoloji mühendisliği bölümünde okuyanlara potansiyel işsiz gözüyle bakılırdı. Bu bakış açısı sonuç itibarıyla haksız da sayılmaz. Çünkü Jeoloji Mühendisleri Odası'nın rakamlarına göre bugüne kadar jeolog olarak hayata atılan her 10 jeologdan 8'i iş bulamadığı için başka alanlarda çalışmak zorunda kaldı.

Sonra 17 Ağustos depremi meydana geldi. Depremin hemen ardından Bayındırlık ve İskan Bakanı Koray Aydın 15 Ekim 1999'da 12297 sayılı genelgeyi yayımladı. Bu genelge imar planı yapacak olan belediyelere bölgede jeoloji ve jeofizik inceleme yapma zorunluluğu getirdi. Bundan üç ay sonra da 31 Ocak 2000'de 2023 sayılı bir genelge daha yayımlandı. Bu genelgede ise inşaat ruhsatı işlemlerinde ruhsat alınmadan önce parsel bazında zemin etüdü yani jelolojik ve jeofizik inceleme şartı arıyordu. Bu iki genelgeyle birlikte jeologların önünde uçsuz bucaksız bir iş sahası açıldı.

Alanın parasal boyutunu görmek için yalnızca orta hasarlı binalar üzerinden kaba bir hesap yapalım: Deprem bölgesindeki orta hasarlı bina sayısı tam olarak 104 bin 102 konut. Bu 15 bin civarında bina anlamına geliyor. Bu binaların takviye projeleri hazırlanmadan önce zemin etüdü yapılması şart. Hakkıyla yapılan bir zemin etüdünün de ortalama 1.5 milyar liraya mal olduğunu düşünelim. Ortadaki paranın yalnızca orta hasarlı binalar için 20 trilyon lirayı aştığı görülüyor.

Üye sayısı birden arttı

Depremden sonra jeoloji dünyasında başka gelişmeler de oldu. Öncelikle Jeoloji Mühendisleri Odası'nın en büyük şubesi olan İstanbul'da üye sayısı birden yüzde

30'luk bir artışla 1280'e ulaştı. Türkiye genelinde sekiz bine yaklaştı. Ayrıca Jeoloji Mühendisleri Odası'nda günde 30-50 arasında değişen sayıda zemin etüt raporu onaylanmaya başlandı. Ayrıca depremden önce Oda'nın yönetim kurulu seçimlerine 30 üye zor katılırken, geçen yıl seçime katılan üye sayısı 98'e çıktı. Bu yıl katılımın çok daha yüksek olması bekleniyor.

Jeoloji Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi'ni seçime sürükleyen süreç ise geçtiğimiz haziran ayında başladı. Başkan Turgut Öztaş ve yardımcısı Doç. Dr. Özkan Caruk'un usulsüzlük yaptığı belgelendi ve bir rapor düzenlendi. Öztaş başkanlığındaki yönetim kuruluna usulsüz uygulamalara son vermeleri için iki ay süre verildi. Herşey sütliman olmuşa benziyordu. Ancak geçtiğimiz kasım ayında bu kez yönetim kurulu üyelerinden biri Ankara'ya birçok belge ulaştırdı. Yeni belgeler, Öztaş'ın usulsüz uygulamalarına devam ettiğini gösteriyordu.

Peki usulsüz uygulamayla kastedilen ne? Mesela meslek odalarına bağlı şubeler ruhsat ve vize gibi işlemlerden elde ettikleri parayı belli bir miktarı aşmadan ve günü gününe genel merkezin hesabına aktarmak zorundalar. Oysa Öztaş'ın şubenin parasını beş aydan fazla bir süre elinde tuttuğu belirlendi. İkinci usulsüzlük biraz daha karmaşık ancak özeti şu: Halen jeoloji mühendisleri hazırladıkları zemin sondajı raporları için bağlı oldukları Oda'dan vize alıyorlar. Yani onaylatıyorlar. Belediyeler Jeoloji Mühendisleri Odası'nca onaylatılmamış bir zemin raporunu kabul etmiyor. Bunun karşılığında da Oda'ya 15 milyon lira ödeniyor.

Toplu şekilde onay

Her raporun vizesinin ayrı ayrı düzenlenmesi gerekirken Öztaş başkanlığındaki İstanbul Jeoloji Mühendisleri Odası'nın özellikle Kocaeli bölgesindeki zemin raporlarını toplu olarak onayladığı belirlendi.

Son olarak bu belgeler de Ankara'ya iletilince Jeoloji Mühendisleri Odası Genel Kurulu toplandı. Şube başkanlarını görevden alma yetkisi olmayan merkez İstanbul'da olağanüstü seçim yapılmasını kararlaştırdı. Turgut Öztaş istifa etti.

Bu haftasonu yapılacak olan başkanlık seçimlerinde Turgut Öztaş yeniden aday olacağını açıkladı. Öztaş'ın muhalifleri ise seçim haftasını aday belirlemeye çalışarak geçirecek. Öztaş'a karşı olanların aday kriterleri şöyle: Tanınmış sima, akademisyen ve usule uyacak biri.

EN BÜYÜK ŞUBE İSTANBUL

İstanbul, Jeoloji Mühendisleri Odası'nın en büyük şubesi. Balıkesir dışında Marmara Bölgesi'ndeki sekiz il İstanbul Şubesi'ne bağlı. Hararetli geçeceği belli olan kongre Mimarlar Odası'nın Yıldız Karakol Binası'nda yapılacak. Öztaş dört dönemdir başkan. Oda'nın geçen yılki seçimlerinde yalnızca 98 kişi oy kullandı. Önceki üç seçimde ise bu sayı ancak 30 olabildi.