Yaşlı hücreye gençlik aşısı

Amerikalı bilimadamları, hücrenin ömrünü genetik manipülasyonla uzatmayı başardılar. Ölüme yaklaşan yaşlı hücrenin yeniden genç hücrelerdeki gibi bölünüp çoğalmaya başlamasını sağlayan bilimadamları, ‘‘anıtsal buluş’’ olarak değerlendirilen bu çalışmayla başta kanser olmak üzere pek çok genetik hastalığı yenebilecek bir adım atmış oldular. Teksas Üniversitesi'nden Woodring Wright, ‘‘Bu 160 bin kilometredeki otomobilin motorunu değiştirmeye benziyor. Ölümsüzlüğün sırrını bulmuş değiliz ama ömrü uzatabiliriz’’ şeklinde konuştu

Amerikalı genetik bilimciler yaptıkları son çalışmalarda genetik müdahale yoluyla bir tür gençlik pınarı geliştirerek yaşlanan hücrelerin daha uzun yaşamasını sağladılar.

‘‘Science’’ dergisinde yayınlanan araştırma raporuna göre, söz konusu buluş, kanser ve bazı genetik hastalıkların tedavisi için büyük umut yarattı. Buluşun duyulması üzerine başta Geron Corp. olmak üzere ABD'de ilaç ve biyoteknoloji üreten firmaların borsadaki hisse senetleri 4 puan değer kazandı.

DOKU YENİLENDİ

Science'daki rapora göre, Dallas'taki Teksas Üniversitesi hücre biyolojisi profesörü Woodring Wright başkanlığındaki ekibin gerçekleştirdiği araştırmada, bir denekten alınan yaşlı hücre dışarıda genetik müdahaleye tabi tutuldu. Bölünme yeteneğini kaybedip ölüme yaklaşan bu yaşlı hücre bir dizi genetik manüpilasyon sonucu gençleştirildi ve tıpkı genç hücrelerdeki gibi bölünüp çoğalmaya başladı. Bu hücre daha sonra deneğe geri nakledildi. Böylelikle gençleşmesi istenen yaşlı doku gözle görülür biçimde yenilendi.

San Francisco'daki California Üniversitesi anatomi profesörü Leonard Hayflick söz konusu buluşun anıtsal nitelikte olduğunu belirterek hücre yaşlanmasının moleküler düzeyde anlaşılması bakımından çığır açtığını söyledi.

Biyoteknoloji alanında ABD'nin en önde gelen şirketi olan Geron Corp. yetkilisi Calvin Harley ise telomerase adlı enzimin keşfiyle yakın bir gelecekte hücre mühendisliği konusunda çok büyük ilerlemeler olacağını müjdeledi. Harley ‘‘hücrenin ölümsüzleştirilmesi yaşlılıkla bağlantılı pek çok hastalığın tedavisi için büyük imkanlar yaratacak’’ dedi.

ÖMÜR UZAYACAK

Yöntemi geliştiren Dr. Wright da ‘‘Buluşumuz kesin olarak insanların ölümsüzleşeceği anlamına gelmiyor. Yani, insanlar bir hap alıp daha uzun yaşamayacak. Yaptığımız tıpkı 160 bin km'de olan bir otomobilin motorunu değiştirmeye benziyor. Motoru değiştirdiğiniz zaman otomobiliniz ölümsüz olmuyor. Sadace ömrü uzuyor. Ama frenler veya bir başka aksam ne olur bilinmez’’ diye konuştu.

Hücre nasıl gençleştirildi

Teksas Üniversitesi araştırmacılarından Prof. Woodring Wright, hücrenin ömrünü uzatmak için ‘‘telomerase’’ adı verilen bir enzimden yararlandı. Normal hücrelerde bulunmayan ve yalnızca yumurta ve sperm gibi üreme hücreleri tarafından salgılanan telomerase enzimi hücre çekirdeğinde bulunan kromozomların uç kısımlarındaki ‘‘telomeres’’ adlı sarmal üzerinde etkili oluyor. Hücre her bölünme sonucu bir tür hücre saati görevi gören bu telomeres sarmalından bir bölümünü yitiriyor. Wright işte bu noktada telomerase enzimini kullanarak devreye giriyor. Her hücre bölünmesi sonunda boyu giderek kısalan telomeres sarmalı tamir edilerek eski boyuna ulaştırılıyor. Böylelikle eski boyuna ulaşan hücre gençleşerek yeniden bölünme yeteneğine kavuşuyor. Normal hücre, ömrü boyunca 50 kere bölündükten sonra yaşlanıyor ve bir daha bölünmediği için ölüyor. Deneyini deri, retina ve arter hücreleri üzerinde yapan Wright hepsinde de telomeres sarmalının yeniden uzadığını ve kanser gibi hiçbir aksaklık meydana gelmeden bölünmeye başladığını söyledi.