Yapay gen ürettiler
Güncelleme Tarihi:
Bir grup genç bilim insanı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan kazandıkları 100 bin liralık “Tekno girişim desteği” ile Türkiye'nin ilk, dünyanın da sayılı sentetik biyoloji şirketini kurarak “yapay gen” üretmeyi başardı.
Bilkent Cyberpark'taki şirketin kurucularından Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Yüksek Lisans öğrencisi Burak Yılmaz, hurriyet.com.tr'ye yaptığı açıklamada, yapay gen üretme fikrinin 2009 yılında girdikleri bir yarışmayla gündeme geldiğini belirterek, "Yarışmada bize gen parçaları verip var olan organizmaları üretmemizi istediler. Biz daha sonra bu genleri yapay olarak üretmeye karar verdik. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın tekno girişim desteğine başvurduk ve kazandık. ODTÜ Genetik öğrencisi Ulvi Karaca, Bilkent Matematik bölümü öğrencisi Oğuzhan Yılmaz ve Bioteknoloji Yüksek Lisans öğrencisi Bayantes Dagvadorj ile şirket kurduk. Mahinur hocamızdan da danışmanlık istedik. Çalışmalara başladık ve yapay gen üretmeyi başardık." dedi. Yılmaz, hazırladıkları daha büyük projeleri bakanlığa ve Avrupa Birliğine gönderdiklerini de söyledi.
Petrol üreten bakteriler üretilecek
ODTÜ Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahinur Akkaya da, "Burak, tekno girişim desteği alarak yapay gen üretimini başardı. Ben de bilimsel destek veriyorum. Yeni projeleri de yakında ortaya çıkacak." dedi.
Yapay genin kullanıldığı alanlar
Yapay gen sayesinde kanser tedavisinden, aşı üretimine, endüstriyel atıkların temizlenmesinden, enerji üretimine kadar bir çok alanda faydalanabilinecek.
Yapay canlının ilk adımı olan “Yapay Gen”, genetik veri tabanlarında bulunan DNA dizilimlerini laboratuvar yöntemleri ile fiziksel hale dönüştürülmesi. Bu teknoloji sayesinde canlıların DNA'larını çıkarmadan istenilen genler üretilebilecek.
Yapay genler sayesinde mikroorganizmalar içerisinde yapay gen ağları tasarlanarak kanser hücrelerinin tespitinde ve yok edilmesinde kullanılabilecek. Ayrıca kanser tedavisi için kullanılan gen terapilerinde yapay genler kullanarak tedavi süreleri hızlandırılabilecek.
Ortaya çıkmamış virüsler için aşı üretmek mümkün hale gelecek
Burak Yılmaz, her sene aşısı üretilen domuz gribi, kuş gribi ve benzeri grip virüsleri sürekli mutasyonla değişikliğe uğradığından bir sonraki sene aşıların kullanılamaz hale geldiğini anlatarak, maddi kayıp yaşandığını vurguladı. Yılmaz, yapay DNA sentezi teknolojisinde ortaya çıkmamış virüsler için aşılar üretebilmenin mümkün hale gelebileceğini söyledi.
Bu sentetik biyoloji teknoloji sayesinde evlerde ışıldayan bitkiler, istenilen kokuyu veren yada havanın sıcaklığını ölçen çiçekler yapılabileceğine dikkat çeken Yılmaz, “Bilindiği gibi petrol rezervleri gün geçtikçe azalmakta ve alternatif yakıtlara ihtiyaç duyulmaktadır. Yapay genler sayesinde petrol yada biyodizel üreten mikroorganizmalar üretilebilecek” dedi.
Yapay genleri kötü amaçlı kullanmasının engellenebilmesi için hükümet ve güvenlik güçlerine büyük görevler düştüğünü belirten Yılmaz, bu teknoloji ile yapay virüsler üretilebildiğinden bu virüslerin kötü amaçlı kullanılmaması gerektiğine dikkat çekti.