Uzay asansörü
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Nisan 30, 2004 21:08
PROJE: Uzaya ağır yükler taşıyacak bir asansör.
NEREDE: Büyük Okyanus’un ekvator bölgesi
MALİYETİ: 10 milyar dolar.
ÖZELLİĞİ:
Bir ucu uzaya bir ucuysa okyanustaki bir platforma bağlı yaklaşık 100 bin kilometrelik bir kablo. Bu kablo, lazerle güçlendirilmiş taşıyıcıların 5 tona kadar yükleri taşımasını sağlayacak.
Bir roketin yakıtının büyük bir bölümü, Dünya’nın kalın atmosferinden ve güçlü yerçekiminden çıkarken tükenir. İşte size, yükleri uzaya taşımanın alternatif bir yolu: Ekvatordan uzaya giden 100 bin kilometrelik bir kablo kurun, merkezcil kuvvetlerle sabit tutun ve dev yük asansörüyle atmosferden dışarı uydular ve uzay araçları taşıyın. Önemli bir engel, henüz bu sistemi destekleyecek kadar güçlü bir kablonun var olmamasıdır. Ancak kablolar, karbon nanotüplerden yapılabilirler.
Ay’a ayak basmamızın üzerinden 34 yıl geçmesine karşın yörüngesel uzaya ucuz ve güvenilir yollarla gitmemiz hálá uzak bir düş. Bir mekiğin uçması 500 milyon dolar, insansız araçların fırlatılmasıysa yarım kilo başına en az 12 bin dolar tutuyor. Bilim kurgu yazarları, gökyüzüne doğru uzanan bir asansörü hep kurgulamışlardı, ancak sinir bozucu fizik ‘yörüngesel yüksekliklere, kendi ağırlığı altında çökmeden uzanabilecek güçte ve hafiflikte bir madde yok-tur’ diyerek her zaman rüyaları bozdu.
Karbon nanotüplerle çalışan Los Alamos Ulusal Laboratuarı’nda fizikçi olan Brad Edwards ise, nano ölçülerindeki karbon yapıların çelikten 60 kat daha güçlü olduğunu biliyordu. Geçen yıl, bir uzay asansörü yapılabileceğine karar veren bilim adamı NASA’dan 500 bin dolarlık fon aldı.
Edward’ın projesi şöyle: 35 bin kilometrede patlayacak olan roketler, ‘çapa’ görevini görecek bir uyduyu fırlatacak. Bu uydu, 100 bin kilometreye ulaştığında, karbon-nanotüp bileşimi fiberden oluşan bir kabloyu çözerek aşağı doğru bırakacak. Yere inen kablo, teknisyenler tarafından ekvatordaki platforma bağlanacak. Uzaydaki merkezcil kuvvetler kabloyu gergin ve uygun yörüngede tutacak. Yerdeki lazerlerin güç vereceği elektrikli asansörler, 5 tonluk yükleri aşağı yukarı taşıyacaklar.
Projenin en büyük zorluğu, bugüne kadar yaratılmış en uzun nanotüpün yalnızca birkaç mikro uzunluğunda olması. Edwards, nanotüpleri dayanıklı bir tutkalla (epoxy resin) birleştirilmesi ve olta ipi gibi uzatılmasıyla istenilen uzunlukta halatlar yapılabileceğini öne sürüyor.
Diğer engellerse, fırtınalar, göktaşları ve korozyon etkisi yapan atomik oksijenlere karşı asansörü sağlam tutmak ve lazer sistemini kurmak sayılabilir. ‘Mühendislik zorlukları çok fazla. Ama yapılamayacağına hükmeden hiçbir fizik kuralı yok’ diyor bilim adamı.
NEREDE: Büyük Okyanus’un ekvator bölgesi
MALİYETİ: 10 milyar dolar.
ÖZELLİĞİ:
Bir ucu uzaya bir ucuysa okyanustaki bir platforma bağlı yaklaşık 100 bin kilometrelik bir kablo. Bu kablo, lazerle güçlendirilmiş taşıyıcıların 5 tona kadar yükleri taşımasını sağlayacak.
Bir roketin yakıtının büyük bir bölümü, Dünya’nın kalın atmosferinden ve güçlü yerçekiminden çıkarken tükenir. İşte size, yükleri uzaya taşımanın alternatif bir yolu: Ekvatordan uzaya giden 100 bin kilometrelik bir kablo kurun, merkezcil kuvvetlerle sabit tutun ve dev yük asansörüyle atmosferden dışarı uydular ve uzay araçları taşıyın. Önemli bir engel, henüz bu sistemi destekleyecek kadar güçlü bir kablonun var olmamasıdır. Ancak kablolar, karbon nanotüplerden yapılabilirler.
Ay’a ayak basmamızın üzerinden 34 yıl geçmesine karşın yörüngesel uzaya ucuz ve güvenilir yollarla gitmemiz hálá uzak bir düş. Bir mekiğin uçması 500 milyon dolar, insansız araçların fırlatılmasıysa yarım kilo başına en az 12 bin dolar tutuyor. Bilim kurgu yazarları, gökyüzüne doğru uzanan bir asansörü hep kurgulamışlardı, ancak sinir bozucu fizik ‘yörüngesel yüksekliklere, kendi ağırlığı altında çökmeden uzanabilecek güçte ve hafiflikte bir madde yok-tur’ diyerek her zaman rüyaları bozdu.
Karbon nanotüplerle çalışan Los Alamos Ulusal Laboratuarı’nda fizikçi olan Brad Edwards ise, nano ölçülerindeki karbon yapıların çelikten 60 kat daha güçlü olduğunu biliyordu. Geçen yıl, bir uzay asansörü yapılabileceğine karar veren bilim adamı NASA’dan 500 bin dolarlık fon aldı.
Edward’ın projesi şöyle: 35 bin kilometrede patlayacak olan roketler, ‘çapa’ görevini görecek bir uyduyu fırlatacak. Bu uydu, 100 bin kilometreye ulaştığında, karbon-nanotüp bileşimi fiberden oluşan bir kabloyu çözerek aşağı doğru bırakacak. Yere inen kablo, teknisyenler tarafından ekvatordaki platforma bağlanacak. Uzaydaki merkezcil kuvvetler kabloyu gergin ve uygun yörüngede tutacak. Yerdeki lazerlerin güç vereceği elektrikli asansörler, 5 tonluk yükleri aşağı yukarı taşıyacaklar.
Projenin en büyük zorluğu, bugüne kadar yaratılmış en uzun nanotüpün yalnızca birkaç mikro uzunluğunda olması. Edwards, nanotüpleri dayanıklı bir tutkalla (epoxy resin) birleştirilmesi ve olta ipi gibi uzatılmasıyla istenilen uzunlukta halatlar yapılabileceğini öne sürüyor.
Diğer engellerse, fırtınalar, göktaşları ve korozyon etkisi yapan atomik oksijenlere karşı asansörü sağlam tutmak ve lazer sistemini kurmak sayılabilir. ‘Mühendislik zorlukları çok fazla. Ama yapılamayacağına hükmeden hiçbir fizik kuralı yok’ diyor bilim adamı.