Üniversiteye özerklik

YÖK'ü küçültmeyi içeren ve üniversitelere özerklik getiren üniversitede reform yasa tasarısı, sınavsız üniversiteye de basamak olacak. Meslek lisesi öğrencileri, bölgelerindeki mesleki eğitim fakültelerine sınavsız girebilecek. Reform paketiyle üniversitelerin çağdaş bilimsel araştırma kurumları olması hedefleniyor.

Hükümetin üniversiteleri 21'inci Yüzyıl'a taşıyacak reform yasası taslağı ‘sınavsız üniversite’nin de temelini atıyor. Sınavsız Üniversite için ‘Bölge Modeli’ öngören taslağa göre, mesleki ve teknik liselerle meslek yüksekokullarının birleştirildiği ‘Mesleki Teknik Eğitim Bölgeleri’ kurulacak. Bölgedeki liselerden mezun olanlara, aynı bölge içindeki meslek yüksekokuluna sınavsız geçiş hakkı verilecek.

Hürriyet, hiçbir siyasi iktidarın değiştiremediği, hükümetin de Anayasal kurum olduğu için kaldıramadığı YÖK'ü küçültme formülünü içeren Reform Yasa Taslağı'nı ele geçirdi. YÖK'ün sadece kaynak dağıtımı ve akademik kalite kontrolü yapmasını sağlayacak yeni model, üniversitelere ‘mali-idari-akademik’ özerklik getirecek. Taslak, 8 Aralık'ta yapılacak Bakanlar Kurulu'nda görüşülecek. Tasarı'nın getireceği bazı değişiklikler şöyle:

SINAVSIZ GEÇİŞ

Bölgedeki teknik liseden, meslek yüksekokuluna sınavsız geçecek öğrenci, Çıraklık Yasası kapsamına alınacak. Öğrencilerin iş içinde eğitim, uygulama ve stajın gerektirdiği sigorta primleri, üniversite bütçesinden ödenecek.

SÜPERLERE SINAV YOK

TÜBİTAK'ın belirlediği uluslararası bilimsel yarışmalarda madalya kazananlar, madalya aldıkları alanda öğretim yaptıran yükseköğretim kurumlarına sınavsız geçebilecekler. Lisede okuduğu alan doğrultusunda bir yükseköğretim programını tercih eden öğrenciler için de ‘ayrı katsayılar’ uygulanacak.

PARALI PROF. DÖNEMİ

Yükseköğretimde, ileri ülkelerde olduğu gibi ‘paralı profesör’ dönemi açılacak. Mevcut profesör kadrolarına ek olarak açılacak bu kadroların tüm gideri özel veya tüzel kişiler tarafından ödenecek. Üniversiteler idari ve akademik alanda, kamudaki emsallerinin en fazla iki katı maaşıyla ‘sözleşmeli personel’ çalıştırabilecek.

PART-TIME BİTİYOR

Profesör ve doçentlerin, üniversite dışında çalışmasına olanak tanıyan part-time uygulamaya son verilecek. Öğretim üyeleri kamuda ücretsiz izinli görev yapabilecekler. Serbest meslek icra eden hocalar ise üniversitenin uygun görmesi halinde, sözleşmeli veya saat başı ders ücreti ile istihdam edilecek.

GÖREV İZNİ

Üniversite hocası, telif ve ihtira hakları hariç, üniversite dışında ücretli veya ücretsiz, resmi veya özel herhangi bir iş göremeyecek, ek görev alamayacak, serbest meslek yapamayacak. Haftada bir gün, bilgi ve becerilerini uygulama alanına aktarmak için resmi ve özel kurum ve kuruluşlarda görevlendirilebilecekler.

DOĞU'YA ÇİFT MAAŞ

YÖK' ün belirleyeceği ve özellikle Doğu ve Güneydoğu'da bulunan üniversitelerde en az 3 yıl görev yapmayı kabul eden öğretim üyelerine, her ay bir maaş tutarında ek ödeme yapılacak. Haftalık ders yükünü başka bir yükseköğretim kurumunda tamamlayan öğretim elemanlarına ek ders ücreti ve yolluk verilirken, başka şehire gidene de ek ders ücretinin 3 katı ödenecek.

YÖK'ün yapısı değişecek

İDARİ yetkileri azalacak olan YÖK'ün teşkilat yapısı da değişecek. Buna göre, halen 24 olan Genel Kurul üye sayısı aynı kalacak. Cumhurbaşkanlığı temsilci üye sayısı yine 7, Genelkurmay temsilcisi üye sayısı 1'de kalacak. Bakanlar Kurulu temsilcisi üye sayısı 9'dan 7'ye inecek. Tasarının yasalaşıp yürürlüğe girmesi halinde, halen görevde bulunan YÖK üyelerinin görevleri, sürelerinin sonuna kadar devam edecek.

Rektöre görev sınırı kalkacak

Özellikle devlet üniversitelerinin yurtdışı ve vakıf üniversitelerinin sahip olduğu idari ve mali yetkilerle donatılması, kalite düzeylerinin belirlenebilmesi için akademik değerlendirme mekanizmalarının kurulmasını öngören tasarının öngördüğü diğer yenilikler şöyle: Rektörler için geçerli olan iki dönemden fazla görev yapamaz sınırı kaldırılacak. Halen 4 yıl olan görev süreleri sona eren rektörler, aynı yöntemle yeniden seçilip atanabilecekler. Doçentlik için doktoradan sonra en az iki yıl çalışma, doçent unvanı için de bu kadroya atanmış olma şartı aranacak.Okutman, çevirici, eğitim planlamacısı unvanları kalkacak Araştırma görevlileri, iki yıl yerine bir yıl için atanacak. ÖSYM'ye de mali özerklik getirilecek. Fon hesabı kaldırılıp işletme hesabı kurulacak.

Öğrenci yönetime katılacak

Öğrencilerin seslerini duyurmaları ve yönetimde temsil edilmeleri için rektörlere bağlı öğrenci birlikleri kurulacak. Her öğrenci, birliğin doğal üyesi olacak. Öğrenciler, 2 temsilcisi ile yönetime katılacaklar.

Başarılı öğrenciye asistanlık

Üniversite son sınıfta okuyan başarılı öğrenciler asistan yapılacak. Bu öğrenciler, eğitim-öğretim ve bununla ilgili uygulama, laboratuvar gibi faaliyetlerde yardımcı olmak üzere, ders saati ücreti ile görevlendirilebilecekler. Bunlara ‘öğretim yardımcısı’ adı verilecek.

Üniversite para kazanacak

Ek kaynak yaratma engelleri kaldırılacak olan üniversiteler, her türlü fiziki imkan, tesis, araç-gereç, insan gücü, bilgi birikimini kullanarak para kazanacak. Yıllık bütçelerini hazırlayacak olan üniversiteler, idari teşkilatlarını kendileri kuracaklar. Akademik yönetici belirleme yetkisi ile usul ve esasları belirleme yetkisi üniversitelerin olacak. Halen 3 olan rektör yardımcısı sayısı 9'a çıkarılacak. Bunlardan en fazla 6'sının en az lisans derecesine sahip, devlet memuru ya da serbest meslek sahibi olması sağlanacak. Akademik unvanı olmayan bu 6 kişi, Senato ve Yönetim Kurullarına oy hakkı olmaksızın katılabilecekler.