Ulasim Plani her gecen gun eskiyor

2010 yilina kadar kent ici ulasimi kolaylastirmak ve trafigi rahatlatmak amaciyla hazirlanan Ulasim Ana Plani daha simdiden etkisizlesme tehlikesiyle karsi karsiya. ITU'lu bilim adamlarinin hazirladigi planin gecerliligini korumasi icin verilerin yenilenmesi gerekiyor.

Yaklasik 3 yillik calisma sonucu 1997'in Aralik ayinda tamamlanan Istanbul'un ulasim ana plani, kentin yapisi her gecen gun degistikce guncelligini yitiriyor.

Sekiz kisilik bir raportor heyeti ve yuzlerce anketorun katilimiyla gerceklesen plan, revize edilmediginden her gecen gun gecerliligini kaybediyor. Bundan uc yil once calismanin proje yurutuculugunu yapan ITU Ulasim Anabilimdali Ogretim Uyesi Profesor Doktor Haluk Gercek, gec kalinmadan Istanbul Ulasim Ana Plani'nin revizyon calismalarina baslanmasi gerektigini soyledi.

ITU'ye hazirlattirilan ve daha sonra Istanbul Buyuksehir Belediye Meclisi tarafindan da kabul edilen Ulasim Ana Plani calismasinda Proje yurutucusu Prof. Dr. Haluk Gercek'in yani sira, Yuksek Sehir Plancisi Orhan Demir, Prof. Dr. Nadir Yayla ve 5 arastirma gorevlisi calisti. 3 yilda 11 bin 795 evde toplam 37 bin 843 kisi ile gorusuldu.

Cozum rayli sistemde

Icinde yuzlerce harita ve grafik bulunan dev calismada Istanbul'un mevcut ulasim durumu tanimlandiktan sonra cesitli senaryolara gore 2010 yilina bir projeksiyon yapiliyor. Istanbul ulasimi icin hangi yollara basvuruldugunda sonucun ne olacagini gosteren projeksiyonlarin ardindan, bir oneri paketi sunuluyor ve maliyet/yarar dengesine gore optimum cozum ortaya konuluyor. Hazirlanan planda bu olcutlere gore 2010 yili icin Istanbul'da deniz yolu ve rayli sisteme donuk ulasim yollari agirlik kazaniyor. Yaklasik 12 milyar dolarlik bir yatirimin ongoruldugu raporda toplu tasima rayli sisteme kaydirilip, kent merkezleri otobus ve minibuslerden mumkun oldugunca arindirilmaya calisiliyor.

Deniz ulasimiyla entegre edilmeli

Planda Istanbul Buyuksehir Belediyesi'nin arazi kullanimina iliskin cesitli oneriler de siralandiktan sonra nufusun merkezden disa desantralizasyonunun saglanmasi ve doguda Gebze, batida Ortakoy ve Kavakli'da cekim merkezleri olusturulmasi teklif ediliyor.

Ulasimin deniz yollari ile mutlaka entegre edilmesi gerektiginin belirtildigi raporda rayli sistemini ulasimdaki payinin da mutlaka artirilmasi gerektigi belirtiliyor.

Istanbul'da gunumuzde 72.5 km banliyo demiryolu, 17.7 km hafif metro ve 10.8 km tramvay olmak uzere toplam rayli sistem uzunluguun 101 km oldugu belirtilerek, 2010 yilina kadar bunlara ek olarak 93 km banliyo demiryolu, 36 km metro, 96 km hafif metro ve 7 km tramvay yapilmasi hedefleniyor. Boylece 232 km yeni rayli hatla birlikte Istanbul'daki rayli sistemin toplam 267 km olmasi amaclaniyor.

Para bulunmazsa plan gerceklesmeyecek

ITU'nun Buyuksehir Belediyesi'ne yaptigi 2010 yili ulasim ana plani proje yurutucusu Prof. Dr. Haluk Gercek ile hazirladiklari planin nasil yurutuldugu ve planin gunun sartlarina ne kadar uyum sagladigini konustuk.

Buyuksehir Belediyesi'nin altyapi calismalari sizin hazirladiginiz rapora uygun gidiyor mu?

Rayli sistem projeleri simdilik bizim planimiza uygun gidiyor. Ancak sunu soyleyebilirim ki, raporda olmasi gereken rayli sistemin minimumunu onerdik. Toplam maliyeti ise boyle oldugu halde yaklasik 12 milyar dolar.

Belediyenin 2010'a kadar sizin ongordugunuz rayli sistem agini bitirmesi mumkun mu?

Su haliyle mumkun degil. Cunku gereken para belediyenin gucunu asiyor. Kendi imkanlariyla bu projeyi bitirmesi mumkun degil. Dolayisiyla belediyenin merkezi hukumetten destek almasi gerekiyor. Benim tahminim biz her ne kadar raporumuzda 2010 yili projeksiyonu cikarmis olsak da, kaynak bulundugu takdirde en iyimser tahminle bu proje 2020 yilinda ancak bitebilir.

Karayollari plana muhalif

Para bulunursa daha once bitirilemez mi?

Insaata birkac noktadan baslanir ve kisa surede tamamlanir. Ama baksaniza 7 kilometre icin 7 senedir ugrasiyorlar. Biz 36 kilometresi yer altinda 232 km yeni rayli hat yapilmasini oneriyoruz. Bunu nasil yapacaklar!

Hazirladiginiz plan nasil karsilandi? Karsi cikan olmadi mi?

Karsi cikan oldu. Ornegin bizim hazirladigimiz raporda deniz yolu ve rayli sisteme agirlik veriliyordu ve 3. Kopru gibi bir proje yer almiyordu. Bu yuzden Karayollari bizim projemize karsi cikti.

Hazirladigiiz rapor Buyuksehir Belediyesi'nce aynen kabul edildi mi?

Zaten hazirlik asamasinda belediye yetkilileri bizimle birlikte calistilar. Dolayisiyla ortaya cikan rapor Belediye Meclisi'nde alinan bir kararla da aynen kabul edildi. Genelde bu tur raporlar aynen benimsenir.

Hazirlanan planin arkasinda cok uzun bir calisma donemi var ama gun gectikce de guncelligini yitiriyor. Cunku sehir her gecen gun degisiyor. Bu planin gecerliligini de etkilemez mi?

Etkiler elbet. Biz calismamizi 1997'de tamamladik. Aradan iki bucuk yil gecti. Kent iki bucuk yil oncesinden cok farkli bir hal aldi ve elimizdeki verilerin hepsi guncelligini yitirdi. Halbuki biz 3 yillik calismanin 2 yilini veri toplamayla gecirmistik.

Yeniden yapilmasi gerekecek

Peki bu sorun nasil asilabilir? 10 yil sonra herseye yeniden mi baslanacak?

Eger raporun revizyonu yapilmazsa maalesef oyle olacak. Biz belediyeye raporu teslim ederken bir oneri de goturmustuk. Gelin bu planina zemin olusturan verilerin guncellenmesiyle ilgili calisacak bir ekip olusturalim ve 3 yilda bir raporu revize edelim, demistik. Cunku 2010 yilina gelindiginde elimizde 13 yil oncesinin verilerini tasiyan ve o gune dair hicbir guncelligi kalmamis bir rapor kalacak. Ve aynisini yapmak icin herseye yeniden baslayacagiz. Hem maliyet hem de zaman acisindan zarar edecegiz.

Belediye onerinizi nasil karsiladi?

O gun birsey soylemediler. Simdiye kadar da belediyeden bununla ilgili bir aciklama gelmedi. Belki kendi aralarinda bununla ugrasan bir birim kurmuslardir veya isi baska bir firmaya ihale etmislerdir ama bizim haberimiz yok. Cunku butun dunyada bu tur kapsamli calismalarin revizyonu isi sirf bu olan birimlerce halledilir.

On yil sonrasinin rayli hatlari

Asagidaki rayli sistem hatlarinin 2010 yilina kadar tamamlanmasi hedefleniyor.

Metro / Banliyo demiryolu

Yenikapi-Taksim-

4. Levent-Ayazaga

Yenikapi-Topkapi-Bagcilar

Marmaray (Banliyo hatlarinin uclenmesi ve

Bogaz Demiryolu Tuneli)

Hafif Metro / Tramvay

Otogar-Mahmutbey-Ikitelli-Olimpiyat Koyu-OGS

Otogar-Sisli

Halkali-Ikitelli

Yenibosna-Ataturk Havalimani

Uskudar-Umraniye

Kadikoy-Bostanci