Türkiye İsrail'e çok önemli bir gol attı
Güncelleme Tarihi:
İsrail, Türkiye’den özür dilemeye zorlandığında Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana girdiği en büyük mücadelelerden birini kaybetti.
Mısır’ın İngilizce yayımlanan El Ahram gazetesi analisti Mustafa El-Abbad, Ankara ile İsrail arasındaki son gerginliğin Ortadoğu’daki dengeleri tamamen değiştirdiğini savundu. Yazara göre olayın önemi diplomatik çekişmelerden öte İsrail’in ABD’nin bölgesel stratejisi üzerine kurduğu varsayımların sarsılması.
Son yaşanan olayların Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman ile yardımcısı Danny Ayalon’un başında bulunduğu Dışişleri’nin, bölgedeki ince dengelerin ve İsrail’in bunun içindeki yerinin artık tamamen değiştiğinin farkında olmadığını gösteriyor.
El-Abbad, “İsrail, Türkiye’nin Ortadoğu politikalarından ve bölgede ağırlığının artmasından giderek daha fazla rahatsızlık duymaya başlamıştı. Aslında koltuk krizi de İsrail tarafında uzun süredir var olan bu rahatsızlığın bir sonucuydu. Türk televizyon dizisiyle ilgili şikayet de İsrail’e bahane yarattı” dedi.
Türkiye, bölgede İsrail devletini tanıyan ilk ülke ve Ankara ile Tel Aviv arasındaki ticaret hacmi 10 milyar dolar civarında. Her iki ülke de uzun zamandır ABD’nin yakın müttefikleri ve her ikisinin de Washington’la güçlü askeri ve stratejik bağları var.
Her iki ülkenin de ekonomileri bölgedekilere göre daha gelmiş durumda ve her iki ülkede de iktidar demokratik seçimlerle değişiyor. Ancak benzerlikler burada bitiyor. Bu noktadan itibaren İsrail, Türkiye’nin gerisine düşüyor.
Türkiye, hem coğrafi genişliğiyle, karasularının büyüklüğüyle ve hem de jeopolitik önemiyle İsrail’den çok daha önemli bir noktada. İsrail’in beş milyonluk nüfusuna karşılık Türkiye’nin 70 milyonluk dev bir insan gücü var. Türkiye’nin içindeki bulunduğu bölgeyle kültürel bağları var. Aynı zamanda bölge ülkeleri onun bölgesel liderliğini kabul ediyor.
Diğer yandan İsrail’in içinde bulunduğu bölgeyle hiçbir kültürel ve tarihsel bağı olmadığı gibi, varlığı bölgedeki birçok ülkeyi rahatsız ediyor.
Türkiye’nin buna rağmen ekonomik ve stratejik düzeyde İsrail’in bölgedeki en önemli müttefiki olduğunu belirten El-Abbad, “Bu ittifak zayıflar ve Türkiye Arap ülkelerine yaklaşırsa, bölgedeki stratejik denge tamamen İsrail’in aleyhine döner. Ayalon ve Lieberman bunun farkında değil gibi görünüyor” dedi.
“İsrail hem İran’la hem de Türkiye’yle düşman olmayı kaldıramaz” diyen yazar, böyle bir şey yaşandığı takdirde İsrail Başbakanı Menahem Begin’in yıllar önce uygulamaya koyduğu “çevre politikası”nın son izlerinin de silineceğini savundu. Bu politikaya göre İsrail’in Arap dünyasının kıyısındaki Arap olmayan ülkelerle iyi ilişkiler kurması dolayısıyla Arap komşularını kontrol etmek için elinde bir araç olması bekleniyordu.
El-Abbad, “Bölgedeki Türk-Amerikan ortaklığı üç temel noktaya dayanıyor. Türkiye’nin, ABD’nin Irak’tan çekilmesini kolaylaştırma ve Irak’ın ABD aleyhtarı bir üsse dönmesini engelleme gücü; Suriye’yi ABD’nin çıkarlarına göre yönlendirebilme potansiyeli ve Batı’nın bölgede İran’a karşı sırtını dayayabileceği tek ülke olması” dedi.
Ancak İsrail bu avantajların hiçbirine sahip değil. Herhangi bir çatışma durumunda, Washington’un Türkiye’ye karşı İsrail’in yanına yer alacağının hiçbir garantisinin olmadığının altını çizen yazar, “İşte İsrail’in son diplomatik yenilgiden çıkan en önemli ders bu oldu. İsrail artık Washington’un stratejik bakış açısında olmazsa olmaz bir konumda değil. En azından Türkiye, Ortadoğu sahnesine başoyuncu olarak yeniden döndüğünden beri durum değişti” yorumunu yaptı.