Türkiye ile ilişkiler Suriye'yi umutlandırıyor
Güncelleme Tarihi:
Suriye’nin Türkiye ile ilerleyen ilişkileri ülkenin Ortadoğu’daki eski gücünü ve saygınlığını yeniden kazanma umutlarını tazeliyor.
Suriye ile Türkiye arasındaki vize kısıtlamaları kaldırıldığından bu yana Türkiye’den Halep’e ziyaretçi akını yaşanıyor. Halep’in eski çarşısındaki dükkan sahipleri artık müşterilere Türkçe sesleniyor. İki ülke kamuoyuna açık bir balayı yaşarken liderler birbirlerine uzun zamandır görmedikleri dostları gibi hitap ediyor.
Ancak iki ülke arasındaki yakınlaşma ticaret ilişkilerinin ya da Türkler ve Araplar arasındaki eski düşmanlıkların sona erdirilmesinin çok ötesinde. The New York Times’da yayımlanan bir haber analizde Suriye’nin Ortadoğu’da din, petrol, doğalgaz ve İsrail barışı alanlarındaki geleceğiyle ilgili umutlarının Türkiye bağlı olduğu ifade ediliyor.
Ülkede bazıları Türkiye ile yakınlaşmanın İran’dan uzaklaşmak anlamına geldiğini ifade ediyor. Cumhurbaşkanı Beşar Esad dahil bazıları içinse Türkiye ile ilişkiler bölgesel ekonominin canlanması ve Batı’nın baskılarına daha az maruz kalmak anlamına geliyor.
Diğer yandan Şam’daki bir araştırma enstitüsünün yöneticisi Samir el Taki “Bu ilişki Suriye için ekonomik işbirliğinden öte bölgede yeniden etkinlik kazanmak anlamına geliyor. Ayrıca Batı’nın burada yaşananlarla ilgili daha zayıf olduğu duygusunu da yaşatıyor. Bence Suriye jeopolitik konumunu yeniden tanımlamak istiyor” diyor.
Suriye, Ekim ayında yıllardır Avrupa Birliği’ne (AB) kabul ettirmeye çalıştığı bir anlaşmayı imzalamayı erteleyip daha iyi koşullarda pazarlık etmek istediğinin işaretini verdiğinde Şam’ın ne yapmak istediği de ortaya çıkmaya başlamıştı.
AB ile anlaşma ilk olarak 2004 yılında gündeme gelmişti. O dönemde Suriye ABD’nin Irak’ı işgali dolayısıyla kendini tehdit altında hissediyor, dolayısıyla ekonomik ve siyasi gücünü artırabilecek her türlü anlaşmayı kabul ediyordu.
Analistler bugün Suriye’nin liderlerinin kendilerini güvende hissettiğini belirtiyor ancak bu güven ekonominin toparlanmasından çok Suriye’nin değişen siyasi konumundan kaynaklanıyor.
Suriye Hamas ve Hizbullah’ı desteklemeye devam etse de Batı artık Suriye’yi dışlamak yerine ilişki kurmaya başlıyor. ABD’nin de önümüzdeki günlerde Şam’a yeni bir büyükelçi göndermesi ve diplomatik ilişkileri yeniden başlatması bekleniyor.
Suriye’nin Türkiye ile ilişkilerindeki gelişmeler Batı’nın tavrının değişmesinde önemli rol oynadı. Ancak Türkiye’nin Suriye’yi radikallikten barışçılığa çekeceği yönündeki inanç boş çıkabilir.
Ankara’nın İsrail’le ilişkileri geçtiğimiz yıl yaşanan Gazze Savaşı’ndan bu yana ciddi anlamda zayıfladı. Bu da bölgede gerginliğe neden olurken Suriye’nin Hamas’la ilişkilerini teyit etmiş oldu. İsrail bu ay Suriye’yle ilişkileri başlatmak için hevesli olduğunu duyurdu ancak Suriye liderleri, ülke içindeki ve İran’daki radikallerin tepkisinden çekiniyor.
Diğer yanda Uluslararası Kriz Grubu’ndan analist Peter Harling, Şam’ın Ankara ile ilişkilerinin Suriye’nin bir yandan ekonomik konumunu güçlendirdiğini diğer yandan da İran’ın ve Batı’nın baskılarından kaçmasını sağladığını belirtiyor.
Şam’ın kazançları bununla da sınırlı değil. Esad, Türkiye’nin doğalgaz boru hatlarını kullanarak bölgesel enerji ağını güçlendirmeyi hedeflediğini daha önce açıklamıştı. Ekonomi analisti Nebil Sukkar, Suriye ve Türkiye arasında gelişen ilişkilerle bölgenin Avrupa’yı Körfez ülkelerine bağlayan bir ticaret koridoruna dönüşeceğini ifade ediyor.
Bu bakış açısının ömrünün ne olacağını söylemek için henüz erken. Ancak bu arada Türkler ve Araplar sosyal ve kültürel olarak birbirlerini yeniden keşfetmenin tadını çıkarıyor.