TBMM'de 100 saat anayasa görüşüldü

Anayasa değişikliği teklifine ilişkin birinci tur görüşmelerde maddeler üzerindeki gizli oylamalara katılım 405-414 arasında değişti. “Kabul” oylarının
sayısı ise 331-340 arasındaydı. En çok “Kabul”, 340 oy ile “Ekonomik ve Sosyal Konsey”i Anayasa kapsamına alan 24. maddeye çıktı. Bu maddeye 69 “ret” verildi.

En düşük “kabul” oyu ise 331 ile Anayasa Mahkemesinin yeniden yapılandıran 17. maddeye verildi. Madde için 72 ret, 2 boş oy kullanıldı; 2 üye ise çekimser kaldı.
Kullanılan “ret” oyları ise 68-72 arasında değişti.

Birinci turda, belirlenen günlük takvim uyarınca, her gün teklifin 3-4 maddesi görüşüldü. 1. turda, teklifin maddelerine geçilmesi, maddeler, 3 geçici madde ve bunları içeren çerçeve madde olmak üzere toplam 31 gizli oylama yapıldı.
Genel Kuruldaki görüşmelere ilişkin her gün 100 sayfayı aşkın tutanak tutuldu. Son gün görüşmeleri dışındaki tutanakların sayfası sayısı 973'e ulaştı.

130 SAATİ AŞKIN MESAİ

TBMM Genel Kurulunun Anayasa değişikliği teklifinin 1. turundaki mesaisi, 19 Nisan Pazartesi günü başladı, 23 Nisan günü yapılan özel gündemli toplantı dışında, aralıksız 9 gün sürdü.

Birleşimlerin başında, gündeme ilişkin, 18'i muhalefet partilerine ait olmak üzere toplam 20 grup önerisi verildi. Görüşülen maddeler üzerindeki değişiklik önergeleri 450'ye yaklaştı, ancak İçtüzük hükümleri gereğince her madde için 7 önerge işleme konuldu.

Genel Kurul, belirlenen takvim uyarınca 12-18 saat arasında değişen günlük görüşme sürecinde toplam 134 saat çalıştı. Muhalefet partilerine mensup milletvekilleri, grup önerisi, maddelere ilişkin değişiklik önergesi, soru sorma, görüşmelerin devamı önergesi ve konuşmacılara cevap verme gerekçesiyle söz alarak İçtüzüğün kendilerine sağladığı engelleme imkanlarını kullandılar. Grup önerileri nedeniyle teklif üzerindeki görüşmelere, öngörülen saatlerden geç başlandı.
Toplam 33,5 saati bulan bu süre genel çalışma zamanından düşüldüğünde teklif üzerindeki görüşmeler toplam 100,5 saat sürdü.

NOTLAR

TBMM Genel Kurulunu Meclis Başkanvekilleri açtı, anayasa değişikliği teklifi görüşmelerine geçilirken kürsüye, TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin çıktı. Şahin, değişiklik teklifinin görüşüldüğü 9 gün boyunca TBMM Genel Kurulunu yönetti.

Anayasa değişikliği teklifinin 1. tur görüşmeleri süresince, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan çalışmalarını Meclisteki odasında sürdürdü. Erdoğan, oylamaları sırasında Genel Kurula geldi. Bakanlar da bazı programlarını Meclise aldı. Başbakan Erdoğan ve bakanlar, geç saatlere kadar süren Genel Kurul çalışmaları sırasında zaman zaman kulislerde milletvekilleriyle sohbet ettiler.

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, teklifin tümü üzerinde parti grubu adına konuştu, sonraki görüşmelere ise katılmadı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise teklif ile ilgili görüşmelere genel olarak katıldı ve oy kullandı. BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ise görüşmelere hiç katılmadı.

CHP'li milletvekilleri iki gruba bölündü. Bir grup milletvekili bir gün, diğer grup ertesi gün Genel Kurulda yer aldı, ancak oylamaya katılmadı. Teklif üzerindeki görüşmelere gelen ancak oy vermeyen BDP'liler için tek istisna parti kapatma davası açılmasını TBMM iznine bağlayan maddeydi. 5 BDP'li milletvekili, sadece bu maddelerde oy kullandı. Bu katılımın “sembolik” olduğu belirtildi. Bağımsız milletvekillerinden bazıları da değişiklik teklifi için oy kullanırken, bazıları sadece görüşmelerde yer aldı.

Genel Kurulun anayasa mesaisi süresince bazı milletvekillerinin seçim bölgelerine özgü yiyecek ve içeceklerden ikramları da büyük ilgi gördü.
Milletvekilleri, hem lig maçlarını hem de Avrupa Şampiyonlar Ligi maçlarını kulislerde izleyebildiler.

Görüşmeler sırasında, CHP Kayseri Milletvekili Şevki Kulkuloğlu'nun kürsüde gösterdiği döviz AK Parti'lilerin tepkisine neden oldu ve tansiyon yükseldi. Genel Kuruldaki görüşmelerde zaman zaman sert tartışmalar yaşandı.

Milletvekilleri, fiziki rahatsızlıklarına rağmen oy kullandı. Yumruklu saldırıya uğrayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, bütün oylamalara burnunda bandajla katıldı, AK Parti Gaziantep Milletvekili Özlem Müftüoğlu da oyunu kolu askıda olarak kullandı. AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli'nin de görüşmelerde eli bandajlıydı.

Telefon görüşmelerini kesen jammerlar, görüşmelerin bir bölümünden sonra devre dışı bırakıldı. Daha önce cep telefonlarıyla görüşme yapılamayan Genel Kurul Salonunda, milletvekilleri, cep telefonuyla görüşme yapabildi.

2. TUR OYLAMA

TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği teklifinin 2. tur oylaması 2 Mayıs Pazar günü başlayacak ve 9 Mayıs Pazar gününe kadar sürecek. 2. tur
oylamasına ilişkin takvim uyarınca, Genel Kurul, 4 Mayıs Salı günü 15.00-24.00, diğer günler ise 12.00-24.00 saatleri arasında çalışacak.

Yaklaşık 8 günde tamamlanması öngörülen 2. tur oylamada maddeler üzerinde konuşma olmayacak. Ancak, maddeler üzerinde verilen değişiklik önergeleriyle ilgili konuşma yapılabilecek. 2. turda da maddelerin yanı sıra teklifin tümüyle birlikte 31 gizli oylama yapılacak.