Siyasi karikatür öldü mü?

Güncelleme Tarihi:

Siyasi karikatür öldü mü
OluÅŸturulma Tarihi: Temmuz 11, 2001 00:00

Ä°lhan Selçuk, Cumhuriyet Gazetesi'ndeki Pencere adlı köşe yazılarından birinde, ‘siyasi karikatürün medyadan kovulduÄŸunu’ yazdı ve ‘‘artık gazetelerde karikatür deÄŸil vinyet var,’’ dedi. Gerçekten öyle mi? Karikatüristlere sorduk. ‘‘İlhan Selçuk doÄŸru söylüyor’’ diyen de oldu, ‘‘yanlış’’ da. Ä°ÅŸte karikatüristlerin söyledikleri. Karikatür vinyet deÄŸildir...Karikatür basın tarihinde demokrasiyle eÅŸzamanlıdır; gazetelerin en vurucu silahıdır; kimi zaman koca bir makaleden, baÅŸyazıdan, fıkradan daha çok ÅŸeyi olaÄŸanüstü çizgi gücüyle dile getirir.Ä°nsan zekásının beyaz káğıt üzerine siyah çizgiyle dökümüdür. Karikatür, vinyet diÄŸildir. (...)Eskiden Babıáli'de karikatürcü el üstünde tutulurdu, gazetelerin gözdesiydi, siyasal hicvin çizgi ustaları birbirleriyle yarışırlardı.Sonra ne oldu?. Siyasi karikatür medyadan kovuldu..Artık gazetelerde karikatür yok! Vinyet var.Gazetenin genel politikasını destekleyen güdümlü haberi süsyelen renkli pul gibi vinyet. Karikatürcüden korkuluyor.Peki, kim korkuyor karikatürcüden?..Eskiden siyasal iktidarlar karikatürcüden korkarlardı..Ne var ki artık siyasal iktidarın tasası yok, çünkü medya patronlarıyla her zaman parasal pazarlık gücünü elinde tutuyor. Karikatürcüyü zaptu rapta alarak karikatürü vinyetleÅŸtiren, medyanın yeni düzenidir; yalnız köşe yazılarını deÄŸil, çizgiyi de siyasal hicvin amansız oklarından arındırmak için gerekli olan yapıldı. Siyasal karikatür medyadan kovuldu.Ölen karikatür deÄŸil siyasetKarikatürün hiçbir çeÅŸidinin ölmesi mümkün deÄŸil. Sadece siyaset bu kadar ayaÄŸa düşünce sanıyorum siyasi karikatür de biraz deÄŸer yitirdi. Bu adamlar için artık çizseniz ne olacak, çizmeseniz ne olacak? Siyasi karitür medyada hálá var. Bizim gazetede üç tane çizer var. Sabah'ta Milliyet'te de var. Cumhuriyet'te de 4 karikatürcü politik karikatür yapıyor. Dergilerde de çizerler var.Bu önce bana haksızlık‘Siyasal karikatür medyadan kovuldu, öldü’ görüşüne ben katılmıyorum. Bu her ÅŸeyden önce bana haksızlık. 12 yıldır çiziyorum, yorum yapıyorum. Köşe yazısına nasıl karışılmıyorsa, bana da karışmıyorlar. ‘Şunu söyle yapsan, çizsen iyi olur’ bile demiyorlar. Bizim gazete Sabah ve Hürriyet de öyle, marjinal deÄŸil. Ben çizerken kendi görüşlerimi, okuyucumu düşünüyorum. Kendi fikirlerimi yansıtan, en iyi karikatürü çizmeye çalışıyorum. Karikatür bence esas ÅŸimdi varKarikatür bence OÄŸuz Aral'dan itibaren, esas ÅŸimdi var. OÄŸuz Aral'dan önceki kuÅŸak, vinyet yapıyordu. OÄŸuz Aral, halkın sevdiÄŸi karikatürü getirdi. Gırgır Dergisi'ndeki karikatürlerle, karikatürü tanıdı, sevdi. Siyasi karikatürden söz ediyorsak, Cemal Nadir, Ramiz gibi büyük ustalardan OÄŸuz Aral'a kadar olan dönemde, hakikaten bir vinyet yapıldı. OÄŸuz Aral'dan sonra da herkesin, milyonlarca insanın benimsediÄŸi karikatür, tekrar Türkiye'ye geldi. Eski karikatür iÅŸlevsiz kaldıSiyasal karikatürün medayadan kovulduÄŸunu sanmıyorum ama etkisizleÅŸtiÄŸi kesin. Sert bir siyasi kavga görülmüyor. Siyasi görüşler birbirine çok yaklaÅŸtı. Ä°ÅŸlevsiz kalan, eski anlayıştaki siyasi karikatürdür. Ama birbirine yaklaÅŸan siyasi görüşlerin eleÅŸtirisi de ÅŸiddetle gerekiyor. Ä°ki kutuplu dünyanın tek kutuplu olmasıyla, o günkü çatışmanın beklediÄŸi siyasi karikatürün iÅŸlevi eskisi gibi güçlü deÄŸil. Politikacılar söylem ve davranışlarıyla baÅŸtan aÅŸağı mizah haline geldiklerinde karikatürcüye doÄŸrusu daha az iÅŸ düşmeye baÅŸlıyor. Mizahçının iÅŸini artık politikacılar daha iyi yapıyorlar.Ä°lhan Bey bu otosansürü bilirBen karikatürün vinyetleÅŸtiÄŸi veya siyasal karikatürün gazetelerden kovulduÄŸunu ‘kendi adıma’ düşünmüyorum. Gazetelerin tabii ki bir politikası var. Ama bu sadece çizeri deÄŸil, köşeyazarını ve muhabiri de içine alan bir politikadır. Ä°lhan Bey karikatürcü olmasa da, köşe yazarı olarak bu otosansürü bilir sanıyorum. Karikatürün sınırlarını çizmek zordur. Karikatür sorgulayıcı olduÄŸu kadar uçucu ve kaçıcıdır. Krikatür hatta vinyet ciddi bir iÅŸtir. Kapıdan kovulsa bacadan içeri sızar, girer. Kovulmadı, etkisi azaldıSiyasi karikatürün medyadan kovulması söz konusu deÄŸil, sadece etkisi, eskisi kadar deÄŸil. Ä°lhan Bey'in söylediklerine tabii ki katılıyorum ama bunu bugüne endekslemek de yanlış. Karikatür varolduÄŸundan beri siyasal iktidar karikatürden çekinmiÅŸtir. Karikütür kendi içinde bir saldırı sanatı. EÄŸer alternatifi olmayan bir iktidar varsa, iktidarın neresine saldıracaksın? Bunu bugün Cumhuriyet Gazetesi de yapamıyor. Cumhuriyet her gün, bugünkü siyasal iktidara yüklenebiliyor mu? Türkiye kabuk deÄŸiÅŸtirecek, yeni siyasi yüzler gelecek, o zaman karikatür de rahatlayacak. Ä°lhan Selçuk çok haklıSemih BalcıoÄŸlu: Ä°lhan Selçuk'a katılıyorum. Basın artık siyasi karikatüre yer vermek istemiyor. Bunu ağır bir eleÅŸtiri olarak kabul ediyor. Oysa karikatürün yaptığı eleÅŸtiri kötü niyetli deÄŸil, iyi niyetlidir. Olumlu ÅŸeylerin olmasını ister. Bundan on yıl öncesini ben de özlüyorum. Artık basında yer alan karikatürlerin boyutlarının bile küçültüldüğünü görüyoruz. Nedense eleÅŸtiri dozu da hafifletildi.Semih Poroy: Ä°lhan Selçuk'un sözü edilen yazısındaki ana düşünce tümüyle katıldığım, deÄŸiÅŸik yerlerde benzer biçimlerde dile getirdiÄŸim bir durumun süzme anlatımıdır. Editoryal karikatür neredeyse vinyete indirildi. Gazete yönetimleri ne hikmetse 'soft karikatür' ister oldular. Karikatürcünün - eÄŸer varsa - temel görevi, hiç kimsenin hoÅŸuna gitmemek olmalıdır. Pazar eÄŸlenceliÄŸi türünden bir editoryal karikatür, baÅŸlıbaşına kendisi, karikatürün konusu olur.Bedri Koraman: Siyasi karikatürün medyadan kovulduÄŸunu Ä°lhan Selçuk en güzel ÅŸekliyle anlattı. Yazısına ben de imzamı atarım. Oldukça da yumuÅŸak bir dille anlattı. Daha sert anlatsaydı ona da imzamı atardım. Kendisini de arayarak tebrik ettim. Söylediklerinin hepsinin doÄŸru olduÄŸunu içinde yaÅŸarak biliyorum. Â
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!