Silah zoruyla madende çalıştı

MADENCİLERDEN KARELER - Foto Galeri

Kara’nın, o dönem zorla ocaklarda çalıştırılan yaşları 80- 90 arasındaki 25 kişi ile görüşerek kitap haline getirdiği çalışması, bugün yaşanan işsizliğin boyutunu da gözler önüne serdi.

Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda (TTK) 2009 yılbaşında işe alınan 3 bin madenci için 35 bin 942 kişi başvuruda bulundu. Madenci adayları, boy ve kilo ölçümleri yapıldıktan sonra 3 bin kişinin arasına girebilmek için yapılan beden gücü sınavında kazma ve kürek sallamanın yanında, 4 metre uzunluğundaki direği taşıdı. Beden gücü sınavını geçen 20 bin 814 kişi ise kura çekilişine katıldı. Talih oyunlarındaki ikramiye dağıtımında kullanılan şans toplarıyla yapılan kura çekilişi sonucunda belirlenen 3 bin kişi, 2009 yılbaşında TTK’ya ait ocaklarda iş başı yaptı.

7 YIL SİLAH ZORUYLA ÇALIŞTIRILDILAR

Ereğli Kız Teknik ve Meslek Lisesi tarih öğretmeni Murat Kara, Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde yaptığı yüksek lisansını bitirme çalışmasında, o zamanki adı Ereğli Kömür İşletmeleri olan TTK’da 1940- 1947 yılları arasında uygulanan mükellefiyet dönemini inceledi. 2’nci Dünya Savaşı sürecinde 1940’ta çıkarılan Milli Korunma Kanunu kapsamında yürürlüğe konulan ’Ücretli İş Mükellefiyeti Kararnamesi’ne dayanılarak uygulanan mükellefiyet döneminde, özellikle köylerde yaşayan bölge insanı, 7 yıl boyunca maden ocaklarında zorla çalıştırıldı.

O DÖNEMİ YAŞAYAN 25 KİŞİYLE GÖRÜŞTÜ

Babası da emekli bir madenci olan Kara, ülkenin, savaş koşullarından olumsuz etkilenmemesi adına üretimi artırmak amacıyla yapılan uygulama kapsamında ocaklarda zorla çalıştırılan işçilerle görüştü. Köy muhtarları aracılığıyla yaptığı araştırmada o dönem ocaklarda çalışan yaklaşık 60 bin kişiden sadece 50’sini bulabilen Kara, bunlardan 25’iyle sağlık sorunları el vermediği için konuşamadı. Savaş sürecinde köylerinden alınıp silah zoruyla ocaklara sokulan 25 madenciyle konuşan Kara, ilginç bilgiler elde etti.

BABASININ CENAZESİNE KATILAMAMIŞ

O dönemi yaşayan ve büyük bölümünün çocuklarıyla torunları da madenci olan 25 kişinin anılarını derleyerek kitaplaştıran Murat Kara, o dönem kömür ocaklarındaki çalışma şartlarının çok daha ağır olduğunu söyledi. Kara, devletin kendilerine ücret karşılığında iş vermesine rağmen bölge insanının büyük bölümünün köyünden, toprağından ayrılmak istemediğini kaydetti. Kara, "Şartlar zor olduğu için işçiler belli dönemler ocaklardan kaçmış. Bunları takip amacıyla takip bölüğü kurulmuş. Atlı kuvvetler bu kişileri köylerinden alıp yeniden silah zoruyla ocaklara sokmuş. Mesela görüştüğüm kişilerden birisi babasını kaybetmiş. Ocakta çalıştığı için cenazeye katılamamış. Daha sonra kaçmış, ama tekrar yakalanarak ocağa götürülmüş" dedi.

ESKİ MADENCİLER, BUGÜNKÜ DURUMA ŞAŞIRMIŞ

Murat Kara, bugün işsizliğin büyük sıkıntı olduğunu belirtti. Kara, "O zaman madenlerde çalışan sayısı bölgede 60 bin civarındaydı. Şu anda 10- 12 bin civarında. İşsizlik seviyesinin belli bir noktaya gelmesi nedeniyle insanların silah zoruyla çalıştırıldığı ocakların önünde bugün yaşanan yığılmanın arttığını düşünüyorum. Mükellefiyet döneminde işçileri bir süzgeçten geçirme olayı yok. 16 yaşında ve daha büyük bütün erkekler madende çalıştırılmış. Görüştüğüm eski madenciler de şimdi TTK’da oluşan bu yığılma karşısında, ’Bizi aldılar, zorla götürdüler, ama bugün insanlar oraya girmek için kuyruklara giriyor, bir takım engelleri aşmaya çalışıyor’ diyerek şaşkınlıklarını ifade etti. Bu tabii ki işsizliğin getirdiği bir tablo" diye konuştu. Kara, cuma günü ’Son Mükellefler’ adlı kitabının tanıtımını yapacağını söyledi.