Savcılara Fransız modeli

Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, soruşturmaların daha sağlıklı yapılabilmesi için Fransız savcılık modelini tartışmaya açtı. Bakanlar Kurulu'nda da ele alınan modele göre, savcıya bağlı soruşturma birimi kurulacak, emniyet müdürünün sicilini başsavcı verecek.

Hükümet, Fransız savcılık modelini tartışıyor. Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, Fransa'daki sorgu hâkimleri benzeri ‘soruşturma savcıları’ ile Emniyet Müdürlükleri'nde de bu savcılara bağlı ‘soruşturma birimleri’ kurulması ve savcıların da emniyet müdürlerinin sicil amiri olması gerektiğini bildirdi. Sungurlu, ‘‘Bugün, Türkiye'de herkesin bildiği bir gerçek var ki, savcılar delillere ulaşamıyorlar’’ dedi.

Modeli Bakanlar Kurulu'nda iki kez anlattığını açıklayan Sungurlu, Hürriyet'e, ‘‘Prensipte anlaştığımızda, bu modele geçmek için kanuni engel yok. Türkiye'nin şartlarına en uygun model. Sadece emniyet müdürlerinin sicilleri ile ilgili düzenleme ile bu modele geçilebilir’’ dedi. Sungurlu, Bakanlar Kurulu'ndaki anlaşmazlığı anlatırken, şöyle dedi: ‘‘Bakanlar Kurulu'nda İçişleri Bakanı'na fırsat kalmadan, bazı eski emniyetçi bakan arkadaşlar, ‘Bunlara lüzum yok. Şu anda emniyet müdürü savcının adli meselerde hizmetinde ve yardımcısıdır. İstediği an, görevini yapmadığı an hakkında dava açabilir savcı' diyorlar. Biz de ona diyoruz ki, 'Savcı her gün emniyet müdürü hakkında dava mı açacak? Husumet içinde mi olsunlar. Böyle bir şeye lüzum yok' diyoruz. İçişleri ile asıl anlaşamadığımız nokta bu. Biz emniyet müdürlerinin sicilleri doldurulurken, savcının görüşü alınsın istiyoruz. Asgari talebimiz bu. Bu biraz da emniyet birimlerinin daha bağımsız olma isteklerinden kaynaklanıyor. Bugün Türkiye'de herkes biliyor ki; savcılar delillere ulaşamıyorlar. Emniyet birimlerinin, bu işe gönüllü yardım etmedikleri de muhakkak.’’

Sungurlu, Anayasa’nın milletvekili dokunulmazlığını sınırlandıran 83 ve 100'üncü maddelerinin değiştirilip, Başbakan, bakan, müsteşar gibi üst düzey bürokratların yargı zırhının kaldırılıp, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile anlattığı şekilde savcılık müessesinin güçlendirilmesi halinde, müthiş bir reform yapılmış olacağını belirterek, ‘‘Türkiye'de bu yapılırsa çok şey halledilir. Kıyamet kopar. Susurluk da çözülür’’ dedi.

Hakim sınavını ÖSYM yapacak

Öte yandan Bakan Oltan Sungurlu, büyük tartışmalara yol açan hâkim ve savcılık yazılı sınavının, Bakanlık yerine ÖSYM tarafından yapılması için çalışma yaptıklarını açıkladı. Sungurlu, sözlü sınavı ise yine hâkimlerin yapacağını açıkladı.

Savcı artık odadan çıkacak

Adalek Bakanı Oltan Sungurlu, Fransız sisteminden esinlendiği modelini şöyle aktardı:

SAVCIYA AKTİVİTE

Fransa'daki sorgu hâkimi bizim savcı gibi. Bizim savcıda bugün o aktivite yok. Biz de bu aktiviteyi sağlamak zorundayız. Fransız hâkim delilleri bizzat topluyor. Bizde kim yapıyor o işi? Kanunen savcı yapıyor. Bizde maalesef henüz sistem öyle kurulmamış, odasından dışarı fazla çıkmıyor. Delillere direkt müdahale etmiyor.

SORUŞTURMA BİRİMİ

Bakın örnekle anlatayım: Diyarbakır'a 30 savcı yollayayım. Başsavcıya da Emniyet Müdürü'ne sicil verme yetkisi tanıyayım. Emniyet'in bir bölümünde de 20-30 savcının emrinde bir sorgulama ekibi kurulsun. Sorgulama işi lazım olunca, savcı delillerin üzerine direkt gitsin. Ayrı bir adli polis değil, emniyetin içinde devamlı savcı ile çalışan ayrı bir sorgulama birimi olsun.

SORUŞTURMA SAVCILIĞI

Biz de bir kısım savcılarımızı yalnız mahkemelerde değil, bu işlerde çalıştıralım. Onlar da dışarı çıksınlar olayın üzerine ve delillere bizzat gitsinler. Soruşturma savcılığı gibi bir müessese. Bizim savcılarımız senede şu kadar Yargıtay'dan iş geçirirse, terfi ediyor. Bu savcılarımız için Kurul'da karar alarak, o şartı kaldıracağız.

YASAYA GEREK YOK

Yukarda anlaşırsak, sistem değişikliği anlamında hiçbir yasal düzenleme gerekmiyor. Belki bir tek emniyet müdürlerine verilecek sicil noktasında yeni bir düzenleme gerekebilir. Diğerleri idari düzenleme.

EMNİYETİN AMİRİ

Savcının zabıta üzerindeki etkisi de giderek artacak. Savcı, emniyette bütün birimlerin amiridir, sadece o birimin değil. Ama burada birlikte içiçe çalışacaklar. Bu model Türkiye'nin şartlarına uygun bir modeldir.