Savaşta kadınlar

AFGANİSTAN, 1997

Radikal İslamcı Taliban birliklerinin Afganistan'da Burhaneddin Rabbani yönetimini devirmesi ve iktidarı ele geçirmesiyle, kadınların yaşamı kökünden değişti. Christine Spengler, Afgan kadınları gibi yüzünü de örterek dolaşabilmiş Kabbil'de. Herat'ta ziyaret ettiği bir hastanede kadınların göz yaşları içinde ‘‘Hayatımız bir cezaevine döndü. Tüm Afganistan bir cezaevi oldu’’ diye yakındıklarını anlatıyor. Hastane müdürünün kendisine ‘‘Her ay yaklaşık 30 kadın baskılara dayanamadığı için intihar ediyor’’ dediğini belirtiyor. Spengler, Kabil'e 80 km mesafedeki Salang geçidinde çatışmaları görüntüledikten sonra, bir Afgan kadınını andıran giysileriyle poz vermiş.

Savaş muhabiri Christine Spengler'in siyah-beyaz fotoğraflardan oluşan çalışması ‘‘Savaşta Kadınlar’’ Fransız multimedya örgütü SCAM'ın 1998 büyük ödülünü aldı. Spengler, 30 yıldır dünyanın her köşesindeki içsavaş bölgelerinde ve cephelerde kadınların yaşadığı acıları fotoğraflıyor.

Sipa Press adına çalışan Christine Spengler, savaş fotoğrafçısı olma kararını 1970 yılında görevli olarak gittiği Çad'da vermiş. Kadın fotoğrafçı 19 yıl önceki duygularını şöyle anlatıyor: ‘‘Ben, ilk fotoğrafımı çektiğim gün doğdum. Çıplak ayaklı Tubu savaşçıları kalaşnikoflarla Fransız helikopterlerine ateş ediyordu. İşte on an kararımı verdim. Savaş muhabiri olacaktım ve bu insanların sesini dünyaya duyuracaktım.’’

Savaş bölgelerindeki çalışmalarını zamanla savaş ve kadın konusu üzerinde yoğunlaştıran Spengler, ‘‘Savaşta Kadın’’ adını verdiği ve uzun yılları kapsayan çalışmasını, büyük saygı ve hayranlık duyduğu savaştaki kadınlara adıyor. ‘‘Bu hayranlık uyandıran kadınlar, savaşın siyaha dönüştürdüğü güneşin altında yaşam mücadelesi veriyor’’ diyen Spengler'in 1991 yılında çıkan ‘‘A Woman in War’’ (Savaşta bir Kadın) adlı kitabı var.

KUZEY İRLANDA, 1972

Christine Spengler ilk röportajını, Kuzey İrlanda'daki içsavaşı yazmak üzere gittiği Belfast ve Londonderry'de yapmış. Basit bir Nikon

fotoğraf makinesi ve 28 mm'lik genişaçı objektifiyle sokaklarda savaşan ve oyun oynayan çocukları görüntülemiş.