Saddam yönetimine 'petrol karşılığı gıda' rüşveti
Güncelleme Tarihi:
BM'nin 1996-2003 yılları arasında ambargo altında olan Irak'a uyguladığı “gıda karşılığı petrol” programı kapsamında 4 bin 500'den fazla şirketin iş yaptığı ve bu şirketlerin yarıdan fazlasının, yolsuzluk yaparak devrik lider Saddam Hüseyin yönetimine rüşvet verdiği kaydedildi.
“Gıda karşılığı petrol” programında yapılan yolsuzlukları araştıran eski ABD Hazine Başkanı Paul Volcker başkanlığındaki Bağımsız Soruşturma Komisyonu, hazırladığı nihai raporu bugün açıklayacak. Resmen açıklanmadan önce, raporun içeriği hakkında basına sızan bilgilere göre, program kapsamında yer alan ve yolsuzluğa bulaşan firmaların çoğu Fransa ve Rusya'ya ait.
Volcker Komisyonu'nun bugün açıklanacak 500 sayfayı aşkın beşinci ve son raporunda, 60'ı aşkın değişik ülkeden firmaların BM kontrolü dışında hem kendilerine, hem de Saddam Hüseyin yönetimine nasıl haksız para kazandırdığı ayrıntılarıyla anlatılıyor.
Amerikan gazetelerine bilgi veren komisyon müfettişleri, yolsuzluğa adı karışan şirketlerin isimlerini vermezken, bu şirketlerin bugün yayımlanacak raporda tek tek zikredildiğini kaydettiler. Bağımsız Soruşturma Komisyonu'nun son raporunun, program kapsamında haksız kazanç elde eden şirket ve şahıslara odaklandığı ifade edilirken, bunlardan 30-40 kadarına raporda ayrıntılı yer verildiğine dikkat çekiliyor.
Program kapsamında “manipulasyonlar ve rüşvetler yoluyla haksız kazanç elde eden şirketler” arasında uluslararası üne sahip firmaların da bulunduğu belirtilirken, bu firmaların şahsen Saddam Hüseyin'e verdiği rüşvetin 1,8 milyar dolar olduğu ifade ediliyor.
Raporda, ayrıca “programın kapsamı dışında ABD müttefiklerinden Türkiye ve Ürdün'ün de aralarında bulunduğu bazı ülkelere yönelik petrol kaçakçılığının büyük miktarlara ulaştığına” vurgu yapıldığı belirtiliyor. Volcker Komisyonu'nun bundan önceki raporunda, bu kaçakçılığın mali değeri 10,99 milyar dolar olarak gösterilmişti.
Rüşvet verdikleri iddiasıyla raporda yer alan bütün firmaların bu durumdan haberdar edildiğini ve bazı firmaların bu iddialara verdiği cevapların da rapora eklendiğini ifade eden kaynaklar, bu cevapların ”iddiaları kesin reddetmekten, mutlak kabule” kadar uzandığını söyledi.
Program kapsamında yolsuzluk yapanları suçlama ya da yargılama yetkisi bulunmayan Volcker Komisyonu'nun görev süresi kasım ayı sonunda bitiyor. Raporda yolsuzluk yaptığı ya da rüşvet verdiği belirtilen firmalar hakkında, ulusal yargı erklerinin işlem yapması gerekiyor. Bağımsız Soruşturma Komisyonu'nun görev süresinin uzatılıp uzatılmayacağı ise bu aşamada bilinmiyor.
Güvenlik Konseyi, uluslararası ambargo altındaki Irak'ın 27 milyonluk halkının insani ihtiyaçlarının karşılanması için 1996 yılında BM kontrolünde “gıda karşılığı petrol” programı başlatmıştı. 2003 yılına kadar devam eden bu program kapsamında, 64 milyar dolarlık petrol satışı yapılmış ve bunun karşılığında gıda ve insani malzeme alımı yapılmıştı.