Rücu şoku

Güncelleme Tarihi:

Rücu şoku
Oluşturulma Tarihi: Kasım 15, 2001 00:00

TÜRKİYE, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) aleyhine en fazla başvuru olan ve tazminat ödemeye mahkûm edilen ülkeler arasında yer alıyor. Sadece geçen yıl yapılan başvurulardan 735'ini, AİHM görüşmek üzere kabul etti. AİHM'de bugüne kadar açılan dava sayısı ise 3964...Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk'ün verdiği bilgiye göre, aleyhte sonuçlanan 115 dava ve dostane çözümler nedeniyle Türkiye'nin bugüne kadar ödediği toplam tazminat, 21 trilyon 513 milyar lirayı buldu. Ayrıca, maddi-manevi tazminatlar ile yargılama giderleri olarak 5 trilyon 584 milyar lira ödendi. Türkiye'nin siciline kötü kayıt düşülmemesi için mahkeme süreci sonuçlanmadan davacı tarafla görüşülerek dostane çözüme kavuşturulan 343 başvuru için de 489 milyar 95 milyon 502 bin 599 lira tazminat ödendi. AİHM tarafından tazminat ve yargılama gideri olarak hükmedilen 15 trilyon 440 milyar 200 milyon lira ise henüz ödenmedi. Türkiye'nin AİHM'ye bu kadar yüksek bedel ödemesi üzerine hükümet geçen yıl şu kararı aldı: ‘‘AİHM'de ortaya çıkan ve Hazine tarafından peşin ödenen tazminatlar suçu işleyen kamu görevlilerine rücu edilir.’’ Bunda amaç, tazminatı kamu görevlilerine ödetip, bundan böyle yapılabilecek kanunsuz uygulamaların önüne geçmekti. Hükümetin kararı doğrultusunda AİHM'de sonuçlanan davalardan veya dostane çözümlerden doğan tazminatlar, bir süre önce Maliye Bakanlığı aracılığıyla ilgili kurumlara gönderildi. HERKES ŞOKTAÖrneğin, işkence ve kötü muamele nedenlerinden dolayı ödenen 900 milyar liralık tazminatı içeren 26 dosya Emniyet Genel Müdürlüğü'ne ulaştı. Bazı hákim ve savcıların yargılama ve gözaltı süresini uzattıkları gerekçesiyle Adalet Bakanlığı'na da 7 dosya gönderildi. Türkiye, AİHM'de en fazla da kamulaştırma bedellerini geç ödemekten mahkûm oldu. Trilyonlarca lirayı bulan tazminatın ilgili kamu görevlilerinden alınması gerekiyor. DSİ ve Karayolları ‘‘Hazine zamanında ödenek vermediği için ödeyemedik’’ savunmasını yapıyor.ÖMÜR BOYU ÖDEYEMEZAdalet, İçişleri, Dışişleri ve Genelkurmay yetkilileri hafta başında bir araya gelerek sorunu masaya yatırdı. Hepsinin de üzerinde durduğu nokta aynı olmuş: ‘‘İlgili kamu görevlilerinden, ödenen bu kadar yüksek miktardaki tazminatı alabilmemiz çok zor.’’ Emniyet üst düzey yetkilisi çaresizliklerini şöyle anlattı. ‘‘On yıl önce bir çatışma olmuş. AİHM'ye gidilmiş, kişi güvenliğini sağlayamadığımız için mahkûm olmuşuz. On milyarları bulan bu tazminatı, 300 milyon aylık alan polis memuru ömür boyu ödese karşılayamaz.’’ İKİ ÇÖZÜM Geçen hafta yapılan toplantıda iki yöntem üzerinde durulmuş. Birincisi, İngiltere ve Fransa'nın da yaptığı gibi belirli bir tarihten sonraki tazminatlar için rücu işlemini başlatmak. Bunun için son Anayasa değişikliğinin kabul edildiği tarih sınır olarak düşünülüyor. İkincisi; son Anayasa değişikliği kapsamında çıkacak uyum yasaları arasına ‘‘yeniden yargılamaya’’ olanak verecek yasal düzenleme konulması. Yeniden yargılama yolu açıldığı için Türkiye ödemek zorunda kalabileceği trilyonları bulan tazminatın hiç değilse bir bölümünden kurtulabilecek. Yıllardır terörden çeken Türkiye, şimdi bir de fatura ödüyor. Buna da en fazla demokratikleşmede gereken adımları atamaması neden oluyor.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!