Pop ve rock yükseliyor şarkı türkü düşüyor arabesk poplaşıyor

Güncelleme Tarihi:

Pop ve rock yükseliyor şarkı türkü düşüyor arabesk poplaşıyor
Oluşturulma Tarihi: Eylül 26, 2004 00:07

MÜ-YAP’ın internet sitesinde yer alan verilerden elde ettiğimiz sonuçlara göre en çok satan ilk yüz albüm listesinde pop (32) ve rock (15) albümleri toplamı; arabesk - fantezi (17), türkü (17) ve sanat müziği (sadece 1) albümleri toplamının hayli önünde. Üstelik en çok satan türkücü, aslında bir popçu olan Yıldız Tilbe. Bu arada bir zamanların marjinal rock grupları da şimdi hızla yükseliyor.

Uluslararası müzik Endrüstrisi federasyonu (IFPI)’nun 2003 yılı raporuna göre, geçtiğimiz yıl Türkiye’de 35.7 milyon CD ve kaset satıldı. Bunların toplam değeri yaklaşık 142 milyon dolardı. Peki 2004 yılının son çeyreğine girdiğimizde durum ne? Toplam hacmi 150 milyon doları bulan Türk müzik piyasasında bu yıl içinde şimdiye kadar kaç albüm yapıldı? Hangi albüm ne kadar sattı, hangi tür müzik daha çok tüketiliyor, ilk 10 listesinde kimler var? Bu soruların cevabını Kültür Bakanlığı’ndan alınan bandrol sayılarına göre ve en çok satan ilk yüz albümü esas alarak analiz ettik. MÜ-YAP (Fonogram Yapımcıları Meslek Birliği)’ın kendi internet sitesine göre 2004’ün ilk 8 ayında Kültür Bakanlığı’ndan toplam 889 albüm için işletme belgesi alındı. 9 milyon 159 bin CD, 20 milyon 196 bin kaset satıldı. Toplam satış rakamı şimdiden 30 milyon sınırına dayanmış durumda. Tüm yapımlar içinde, şehir müziği olarak adlandırabileceğimiz pop ve rock tarzı albümlerin satış sonuçları arabesk, halk müziği ve Türk sanat müziği tarzındakilerin hayli önünde. Pop (4.375.000) ve rock’ın (1.651.000) ilk 10 albümlerinin toplam satışı 6 milyonu geçiyor. Bu rakam, toplam 10 milyon civarında olan müzik türlerinin ilk 10 albümlerinin toplam satış rakamının yüzde 60’ı demek. Sene sonuna kadar bir değişiklik olmazsa, bu yılın şampiyonu Çakra ile Serdar Ortaç.

İLK 100 ALBÜMÜN SATIŞ DAĞILIMI

Satış aralığı - Albüm sayısı

1 milyon ve fazla satan yok

1 milyon - 500 bin arası - 4

500 - 400 bin arası - 5

400 - 300 bin arası - 5

300 - 200 bin arası - 6

200 - 150 bin arası - 12

150 - 100 bin arası - 21

100 - 50 bin arası - 55

50 - 40 bin arası - 26

İLK 100 ALBÜM SONUÇLARI

Önceki yılların milyonluk satışları artık hayal gibi. Tek tek bakıldığında bu yıl içinde 1 milyon satabilen tek bir albüm yok. Ancak şarkıcı olarak değerlendirildiğinde 2003’ün satış rekortmeni Yıldız Tilbe toplamda 1 milyonu aşabiliyor. Tilbe, 650 bin satan türkü albümünün yanı sıra bir de 380 bin satan bir pop albümü yaptı. Böylelikle prodüksiyon bazında değil ama kişisel satışta 1 milyon sınırını aştı.

Listede 100 bin barajını aşabilen albüm sayısı 53. Listeye 100’üncü sırada giren albümün satış rakamı ise 46.000. Müzik yapımcıları bir albümün maliyeti kurtarması için satış rakamının en az 40 bin olması gerektiğini söylüyorlar. Buna göre ilk 100’de zarar eden prodüksiyon yok. Ama bu yıl içinde çıkan tüm albümlere bakıldığında, sadece 226 albümün 40 bin sınırını aştığı görülüyor. Yani 889 tane yapımın 663 tanesi zarar etmiş demek oluyor.

Türk sanat müziği ilk 100 listesine, 79 binlik satış rakamıyla sadece Safiye Soyman’la girebiliyor. İlk yüzde başka Türk sanat müziği albümü bulunmuyor.

100 albüm sıralamasında sadece 5 Kürtçe albüm var. 100 bin sınırını aşan Kürtçe albüm yok.

İlk yüzde sadece tek bir şiir albümü var. Oktay Kaynarca’nın şiir kasedi, 180.000’lik satış rakamıyla 24. sırada yer alıyor.

Son yılların yükselen müzik türlerinden hip-hop, ilk yüz listesine iki albümle girebildi. Biri İsmail Yurtseven’in 367 bin satış rakamına ulaşan Şapur Şupur albümü, diğeri ise Ceza’nın 50.000 satan Rap Star adlı albümü.

Yabancı albümler 1 milyon 73 bin CD ve 626 bin kasetle toplam satışın sadece yüzde 5’ini oluşturuyor.

TÜRLERİNE GÖRE İLK 100 ALBÜM

- 32 pop
- 17 halk müziği / türkü
- 17 arabesk / fantezi
- 15 rock
- 5 Kürtçe
- 5 yarışma şarkıcıları
- 3 enstrümantal
- 2 dizi
- 2 hip-hop
- 1 şiir
- 1 Türk sanat müziği

İlk yüz albüm arasında yeni türler kaç sattı?

YARIŞMA ŞARKICILARI

Şarkıcı Albüm Satış adeti

1- Popstar Şarkıcıları - Popstar - 244.000

2- Bayhan - Bayhan - 190.000

3- Abidin - Abidin - 175.000

4- Selçuk Demirelli - Yine Yalnızım - 150.000

5- Caner Taygar - Caner Taygar - 75.000

TOPLAM: 834.000

KÜRTÇE MÜZİK

Şarkıcı - Albüm - Satış adeti

1- Aynur - Keçe Kurdan / Kürt Kızı - 84.000

2- Xelil Xemgin - Zend / Bilek - 70.000

3- Medeni Taylan - Taya Dıla / Yürek Sancısı - 63.000

4- Hasan Şerif - Mizgini / Müjde - 60.000

5- Diyar - Güle Neçe - 47.000

TOPLAM: 324.000

FİLM VE DİZİ MÜZİKLERİ

Albüm - Satış adeti

1- Kurtlar Vadisi - 156.000

2- Neredesin Firuze - 93.000

TOPLAM: 249.000

2004’ÜN TOP 10 ALBÜMÜ

Şarkıcı Albüm - Satış adeti Tür

1- Serdar Ortaç Çakra - 752.500 - Pop

2- Yıldız Tilbe Yıldız’dan Türküler - 650.000 - Halk müziği / Türkü

3- Mahsun Kırmızıgül - Sarı Sarı - 650.000 - Arabesk / Fantezi

4- Gülben Ergen - Uçacaksın - 600.000 - Pop

5- Yalın - Ellerine Sağlık - 480.000 - Pop

6- Mustafa Sandal - İste - 475.000 - Pop

7- Kıraç - Kayıp Şehir - 435.000 - Rock

8- Hande Yener Aşk Kadın... 400.000 - Pop

9- Orhan Gencebay - Yürekten Olsun - 400.000 - Arabesk / Fantezi

10- Rafet El Roman - Sürgün - 398.000 - Pop

TOPLAM: 5.240.000

PROF. ÜNSAL OSKAY (Kültür Sosyoloğu)

Bir zamanlar Gencebay’la ağlayan toplum şimdi Serdar Ortaç’la zıplamak istiyor

Müzik tercihlerinde yaşanan değişimin bence en çarpıcı kısmı halk müziği ve Türk sanat müziğine duyulan ilginin müthiş derecede azalması. Böyle söylersek çok basit bir yorum olur. Halk müziği ve Türk sanat müziği, yavaş ilerleyen, herkesin yerini yurdunu komşusunu tanıdığı, alıştığı hayat tarzını uzun bir süre daha yaşayabileceğini sandığı eski tarz şehir hayatının sembolleridir. Bu müzik tarzlarına olan ilginin azalması işte bu yaşam şeklinin gittikçe terk edildiğini gösterir. Bugünkü şehirlerde öyle şeyler kalmadı artık. Ne kırsal kesimlerde ne de İstanbul’da... Onun yerine pop müziğin temsil ettiği çok kısa, geçici ilişkilerle yaşanan, yanlızca kendi ülkesindeki değil dünyanın birçok yerindeki sosyal, ekonomik, politik faktörlere göre biçimlenen bir hayat yaygınlaşıyor. Ayrıca gittikçe insanlar birbirlerine benziyor. Tercihler uçlara yönelmiyor. İster farklılıkları törpüleyen kapitalist düzene ister globalleşen medyaya, TV’ye, moda sektörüne, plak piyasasına ya da genel olarak eğlence endüstrisine bağlayın bunu ama sonuçta gitgide merkeze toplanıyoruz. 50 yıl önce Türk toplumu nasıl kapitalist toplumun belirleyici kurallarına göre şekillendiyse şimdi bütün dünyada geçerli tek bir hayat biçimine doğru yöneliyor.

Bu marjinelleşmeme eğilimi, çok anlamlı bir biçimde Kürtçe albümlerin bazılarının korktuğu kadar fazla satmayışında da görülüyor, Türkiye’ye özgü bir şekilde hip-hopun tutulmayışında da... Hayatını öyle veya böyle sistem içinde yaşamak isteyen olağan insan, dinlediği müzikle de sistemin içinde kalmayı tercih ettiğini gösteriyor. 3 satıp aç kalmak istemeyen bir zamanların marjinal grupları da 33 satmak için popülerleşmeyi tercih ediyor. Bazı rock gruplarının bugün geldiği noktada olduğu gibi...

Pop ve rock’un bu kadar yükselmesinin sebebi ise hissettirdiği özgürlük sanırım. Bütün gün tezgahın arkasında ayakta kalan kız, olduğu yerde bile bu müzikleri dinleyip, dilediği gibi dans edebiliyor, vücudunun kendisine ait olduğunu hissedebiliyor çünkü. Belki de gerçek anlamda özgürlüğünü ifade ediyor. 30’lardaki caz kesmez ki onu. Onu yerine Sedar Ortaç’ı, Mustafa Sandal’ı dinliyor. Tercihler hep o yöne kayıyor. Bir zamanlar Münir Nurettin dinleyen, sonra Zeki Müren’e geçen, sonra Orhan Gencebay’la ağlayan toplum şimdi Serdar Ortaç’la zıplamak istiyor.

BÜLENT FORTA (MÜ-YAP Başkan Yardımcısı)

Eskiden pop arabeskleşirken şimdi arabesk poplaşıyor, şehir müziği yükseliyor

Türk müzik sektörü son derece köklü bir kriz içinde. Maliyetlerin artması ve satışların düşmesi nedeniyle plak şirketleri yatırım yapmaktan çekiniyor. Son on yıl içinde büyümeyi başaran ve üretim bazında yüksek satış rakamları elde eden şirketler en fazla iki yıl içinde iflas ediyor. Küçük firmalar ise mütavazı satışlarla kendilerini korumayı başarıyor. Bu yüzden müzik sektörü ağırlıkla küçük esnaflardan oluşuyor. Prodüksiyon bazında baktığımızda kriz sonrasında, daha yoksul kesimlere hitap eden arabesk-fantezi, halk müziği vb. türlerin düşüşe geçtiğini görüyoruz. Pop, rock, hip-hop gibi şehir müziği denilen tarzlar, satışlarını ciddi biçimde arttırmış durumda. Daha önce pop arabeskleşerek popülerlik kazanmışken bu kez de arabesk giderek poplaşıyor. Rock ise şehir hayatının ayrılmaz bir parçası olmanın meyvelerini yeni yeni toplamaya başladı. İki, üç yıl önce marjinal olarak nitelenen gruplar şimdi daha da daralmış olan müzik pazarında 100-150 binlik tirajlar yakalayabiliyorlar.

POP MÜZİK TOP 10

Şarkıcı - Albüm - Satış adeti

1- Serdar Ortaç - Çakra - 752.500

2- Gülben Ergen - Uçacaksın - 600.000

3- Yalın - Ellerine Sağlık - 480.000

4- Mustafa Sandal - İste - 475.000

5- Hande Yener - Aşk Kadın - Ruhundan Anlamaz - 400.000

6- Rafet El Roman - Sürgün - 398.000

7- Yıldız Tilbe - Sevdiğime - Pişman Olmadım - 380.000

8- Candan Erçetin - Melek - 350.000

9- Özcan Deniz - Ses ve Ayrılık - 280.000

10-Doğuş - Altıncı His - 260.000

TOPLAM: 4.375.500

ROCK MÜZİK TOP 10

Şarkıcı - Albüm - Satış adeti

1- Kıraç - Kayıp Şehir - 435.000

2- Teoman - En Güzel Hikayem - 300.000

3- Murat Göğebakan - Yaralı - 158.500

4- Erhan Güleryüz - Doğum Günü - 130.000

5- Murat Kekilli - Avara - 125.000

6- Mor ve Ötesi - Dünya Yalan Söylüyor - 114.000

7- Kargo - Ateş ve Su - 100.000

8- Athena - Athena 2004 - 95.000

9- Teoman - Best of Teoman - 46.000

10- Demir Demirkan - 2004 İstanbul - 45.000

TOPLAM: 1.548.500

ARABESK-FANTEZİ TOP 10

Şarkıcı - Albüm - Satış adeti

1- Mahsun Kırmızıgül - Sarı Sarı - 650.000

2- Orhan Gencebay - Yürekten Olsun - 400.000

3- İbrahim Erkal - Gönül Limanı - 250.000

4- Muazzez Ersoy - Seni Seviyorum - 210.000

5- Emrah Erdoğan - Emrah - 185.000

6- Sinan Özen - Islak Islak - 175.000

7- Ceylan - Gelsene - 168.000

8- Recep Yağcı - Sana da Güle Güle - 130.000

9- Cengiz Kurdoğlu - Sensiz Olmuyor - 130.000

10- Sen Var Ya Sen - Engin Kara - 116.000

TOPLAM: 2.414.000

HALK MÜZİĞİ/TÜRKÜ TOP 10

Şarkıcı - Albüm - Satış adeti

1- Yıldız Tilbe - Yıldız’dan Türküler - 650.000

2- Kıvırcık Ali - Üçüncü Gurbet - 160.000

3- Karma - Pir Sultan Dostları - 155.000

4- Volkan Konak - Maranda - 143.500

5- Mustafa Yıldızdoğan - Karşılıksız Sevmedik mi - 140.000

6- Yavuz Bingöl - Unutulur Her Şey - 140.000

7- Selda Bağcan - Denizlerin Dalgasıyım - 120.000

8- İsmail Türüt - Deli Zekiye - 110.000

9- İbrahim Tatlıses - İmparator Siler de Geçer - 110.000

10-Kazım Koyuncu - Hayde - 90.000

TOPLAM: 1.818.000

2003’ün top 10’u

1-Yıldız Tilbe / Anca Gidersin
2- Tarkan / Dudu
3- İbrahim Tatlıses / Tek Tek
4- Ebru Gündeş / Şahane
5- Davut Güloğlu / Katula Katula
6- Sezen Aksu / Yaz Bitmeden
7- Sibel Can / Sen Benimsin
8- Mustafa Sandal / Aşka Yürek Gerek
9- Teoman / Teo
10- Latif Doğan / Küstüm

Liste International Federation of the Phonographic Industry (IFPI)’nin son raporuna göre hazırlanmıştır. Aynı rapora göre 2003 yılında Türkiye’de toplam değeri 142.5 milyon dolar olan 25.1 milyon kaset, 10.6 milyon CD satıldı. Korsan oranı ise yüzde 25-50 arasında.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!