Patrik, Papa mı olacak

Yunan Ortodoks Kilisesi ile Fener Rum Patrikhanesi arasında, Selanik'e piskopos atanması sorunu yüzünden patlak veren kriz doruÄŸa çıktı. Aylardır süren kavga ÅŸimdi Atina'da bir tartışma baÅŸlattı: ‘‘Patrik Bartholomeos, Papa mı olmak istiyor? Yoksa BaÅŸpiskopos Hıristodulos'un hedefi, Patrik mi olmak?’’Selanik piskoposunun ölümü, Fener Rum Patrikhanesi'yle Yunan Ortodoks Kilisesi arasında 75 yıldır süren kavgayı iyice alevlendirdi. Selanik piskoposunun atanması sorunu yüzünden patlayan krizi çözmek için Fener PatriÄŸi Bartholomeos, Yunan Kilisesi'nin lideri BaÅŸpiskopos Hıristodulos'u Ä°stanbul'a çağırdı. Hıristodulos ise ‘‘Türkiye'de güvenliÄŸinin saÄŸlanamayacağı gerekçesiyle gitmek istemediÄŸini bildirdi. Kriz iyice ÅŸiddetlendirken Atina'da büyük bir tartışma da baÅŸladı: ‘‘Patrik Bartholomeos Papa mı olmak istiyor? Yoksa BaÅŸpiskopos Hıristodulos'un hedefi Patrik mi olmak?’’Kavganın temelinde, Yunanistan'ın Ä°per, Makedonya, Trakya ve Kuzey Ege bölgelerindeki kiliselerin yönetimi yatıyor. Balkan savaşından sonra Yunanistan'a katılan ve ‘‘Yeni ülkeler’’ denilen bu bölgelerdeki kiliseler kime baÄŸlı olacak? Fener Rum Patrikhanesine mi, yoksa Yunan Ortodoks Kilisesine mi? Bartholomeos, 1928'de alınan karara göre, yeni ülkelerin Patrikhane'nin yönetiminde olduÄŸunu, onayı olmadan da Selanik'e piskopos atanamayacağını bildirdi. Hıristodulos, ise son kararın Yunan Kilisesi'ne ait olduÄŸunu savununca kriz patladı.Ä°STANBUL’DA GÃœVENLİĞİM OLMAZPatriÄŸin, Heybeli Ada Ruhban Okulu'nun açılması için Türk Hükümeti'ni ikna etmeye çalıştığı bu günlerde patlayan bu kavga, Simitis Hükümetini de son derece rahatsız etti. Yunan DışiÅŸleri Bakanı Yorgo Papandreu Hıristodulos'u ziyaret edip ikna etmeye çalıştı ama baÅŸaramadı. Bu arada Yunan Kilisesi de Patrik konusunda ikiye bölündü ve Kutsal Sinod toplantısında kavga çıktı. Bu toplantıdan sonra BaÅŸpiskopos, Patrik'e adayların listesini sadece bilgi vermek için göndermeyi kabul etti. Patrik yine itiraz edip sorunu görüşmek için Hıristodulos'u Ä°stanbul'a çağırdı.Birkaç ay önce ‘‘Türklerin barbarlıklarına tarih tanıktır’’ diyen BaÅŸpiskopos ise Türkiye'nin AB üyeliÄŸine karşı olduÄŸunu açıkça söyledi ve Türkiye'de güvenlik sorunuyla karşılaÅŸacağını savunup Ä°stanbul'a gitmeyeceÄŸini, kendisini düşürmeye çalıştıklarını söyledi. Kriz bu noktada kilitlendi. Selanik bahane, esas mesele Patrikhane'nin yetkileri Aslında Selanik piskoposluÄŸu ile ilgili kavga, dev bir buzdağının sadece görünen kısmını oluÅŸturuyor. Esas kavga, Patrikhane'nin yetkileri üzerine yapılıyor. BaÅŸpiskopos ve yakın çevresi, Patrik'e verilen yetkilere artık karşı çıkıyorlar; ‘‘Patrikhane 1923'den bu yana gücünü giderek yitirdi. Üç bin kiÅŸilik bir cemaate dayanan, Türk makamlarına baÄŸlı küçük bir kilise haline geldi. Türk vatandaşı olan bir Patrik ne kadar bağımsız karar alabilir? Aldığı kararlar Türk devletinin gölgesinde olmaz mı?’’ diyorlar.Fener'in, ekümenik yani evrensel statüsünü, 250 milyonluk Rusya'yı temsil eden Moskova Kilisesi'nin de tanımadığını vurguluyorlar ve ‘‘Ekümeniklik statüsü Yunan Kilisesi'ne devredilirse, Ortodoks dünyasının liderliÄŸini elimizden kaçırmamış oluruz’’ diye ekliyorlar.Kilise içinde, Patrik'in, Kuzey Yunanistan'ı tamamen kontrol altında tutup TürkleÅŸtirmeye çalıştığını söyleyenler bile var. Türkiye ekümenik sıfatını tanıyacakFener PatriÄŸi Bartholomeos, Türk Hükümeti'nin yakında Patrikhane'nin ‘‘evrensel’’ yani ‘‘ekümenik’’ sıfatını tanıyacağını öne sürdü.TekirdaÄŸ Belediye BaÅŸkanı'nın onuruna verdiÄŸi resmi yemekte Yunanlı gazetecilerin sorularını yanıtlayan Patrik, Yunanistan'da bazı çevrelerin, ÅŸahsi çıkarları için, kasıtlı olarak gerçekleri çarpıttığını söyledi.Yunan Kilisesi'nden bir papazın Patrikhane'nin ‘‘ekümenik’’ sıfatını sadece Yunanlıların tanıdığı yolundaki sözlerini eleÅŸtiren Patrik şöyle konuÅŸtu:‘‘Patrikhane'nin ekümenikliÄŸi 6'ıncı yüzyıldan beri bir gerçektir. Bu kardeÅŸ piskoposa, Rusların, Papa'nın, Polonyalıların ve Bulgarların ve Müslümanların gönderdiÄŸi mektupların örneklerini göndermek isterdim. Bütün bu mektuplarda ‘‘Ekümenik Patrik’’ deniyor. Bu konuda sadece Türk hükümeti tarafından bir itiraz var. Kısa bir süre içinde bu itirazın da kalkacak.’’Â