Nüfus, eğitimi vuruyor

BM Kalkınma Programı'na bir rapor yazan Prof.Dr. Burhan Şenatalar, eğitimde cinsiyet ayrımcılığı ve bölgelerarası farklılılıklara dikkat çekti. Raporda, okullaşma oranının nüfus artış hızının gerisinde olduğu da vurgulanıyor.

TÜRKİYE'nin eğitim sisteminin yüksek nüfus artış hızının ağır baskısı altında olduğu görüşünde birleşen uzmanlar, toplam nüfusun son 30 yılda 2 katına çıktığını, eğitime önemli bir kaynak tutarı ayrılmadığından yüzde 100'lük okullaşma oranına henüz ulaşılamadığını açıkladılar.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'na 'İnsani Gelişme Raporu-Türkiye 1998' konulu bir rapor yazan Prof.Dr. Burhan Şenatalar, özellikle bölge ve cinsiyet farklılıklarına dikkate çekiyor.

CİNSİYET AYRIMI SÜRÜYOR

Eğitim hakkının gerçekleşme derecesinin bölgeler arasında kentsel ve kırsal yerleşmeler arasında, ayrıca cinsiyetlere göre belirgin ölçüde farklılaştığını belirten Prof.Dr. Şenatalar, 1996-97 öğretim yılında 5.2 milyon olan erkek öğrencilerin 4.3 milyon olan kız öğrencilerin sayısını aştığını, ortaöğretim düzeyindeki kız öğrencilerin sayılarına bakıldığında ise aradakı uçurum arttığını söyledi.

Prof.Dr. Şenatalar, raporunda şöyle diyor:

‘‘Lisede 2.2 milyon öğrenciden yüzde 59'u erkek, yüzde 41'i kız. Genel liselerde son 10 yılda erkek öğrencilerin oranı yüzde 57-58 dolayında, kız öğrencilerin oranı da yüzde 42-43 dolayında durağanlık göstermiştir. Cinsiyetler arasındaki fark mesleki ve teknik okullarda yavaş yavaş düzelmekle birlikte daha büyüktür. Son 10 yılda erkek öğrencilerin payı yüzde 71'den yüzde 65'e düşerken, kız öğrenci payı yüzde 29'dan yüzde 35'e çıkmıştır.’’

OKULLAŞMA ORANI

Bölgesel eşitsizliğin hem okullaşma oranında, hem de kız öğrenci payında gösterdiğini söyleyen Prof.Dr. Şenatalar, 1996 yılından örnekler vererek şunları açıklıyor:

‘‘1996 yılında Türkiye'nin 5 yıllık temel öğretmide okullaşma oranı yüzde 89'du, ancak aynı oran Güneydoğu Anadolu'da yüzde 71 ve Doğu Anadolu'da yüzde 68'di. Erkek nüfus için söz konusu oran Güneydoğu'da yüzde 76 ve Doğu Anadolu'da yüzde 73 iken, kız nüfus için sırasıyla yüzde 65 ve yüzde 63'e düşmektedir’’

Yüksek öğretimde bölgesel uçurumlar

BM Kalkınma Programı'na verdiği raporunda üniversite giriş oranlarını irdeleyen Prof.Dr. Burhan Şenatalar, üniversiteye giriş sınavındaki başarının, devam edilen lisenin türü ve hatta lisenin bulunduğu il ile yüksek ilişkisi olduğunu belirledi. Prof.Dr. Şenatalar, raporda şunlara yer verdi:

‘‘Marmara ve Ege bölgeleri sırasıyla yüzde 33.9 ve yüzde 34.2 ile en yüksek oranlara sahiptir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri de sırasıyla yüzde 23.8 ve yüzde 23.1 ile en düşük oranlara sahiptir. Başarı oranı Batı'daki illerde, örneğin İzmir'de yüzde 37.5, Yalova'da yüzde 35.8, İstanbul yüzde 35.6, Kırklareli yüzde 34.5, Çanakkale yüzde 33.9 ve Ankara'da yüzde 33.4 en yüksektir. Doğu'da ise belirgin ölçüde daha düşüktür. Örneğin Şırnak'ta yüzde 19.4, Ağrı'da yüzde 20.6, Siir'te yüzde 20.7'de, Osmaniye'de yüzde 20.8, Şanlıurfa'da yüzde 21.1’’

Prof.Dr. Şenatalar, Yükseköğretim Kurulu 1997 ÖSYS Sonuçları Kullanılarak Yapılan Bir Benzetim Çalışması (Okul Türlerine Göre) yapılan grafikte ise okul türlerinin üniversite giriş sınavında başarı oranlarını şöyle açıkladı:

OKUL TÜRÜ BAŞARI ORANI

Fen Lisesi (Devlet) Yüzde 60.3

Fen Lisesi (Özel) Yüzde 58.9

Anadolu Lisesi Yüzde 57.0

Özel Lise (Yabancı) Yüzde 53.8

Özel Lise (Türk) Yüzde 43.6

Genel Lise Yüzde 29.7

Ticaret Meslek Lisesi Yüzde 28.6

İmam Hatip Lisesi Yüzde 26.7

Endüstri Meslek Lisesi Yüzde 24.5